Hamas'ın 'İsrail ile iki devletli çözüme hazırız' açıklamasının detayları neler?

Hamas'ın üst düzey bir siyasi yetkilisi Associated Press'e verdiği demeçte Filistinli grubun İsrail'le beş yıl ya da daha uzun süreli bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu ve 1967 öncesi sınırlarda bağımsız bir Filistin devleti kurulması halinde silahlarını bırakıp siyasi bir partiye dönüşeceğini söyledi.

Hamas'ın silahsızlanması önerisi, resmi olarak İsrail'i yok etmeye kararlı grup tarafından önemli bir taviz olarak görülüyor.

ABD: Hamas bölgesel bir savaş başlatmak için ateşkes istemiyor

Ancak İsrail'in böyle bir senaryoyu düşünmesi pek olası değil. Savaşı tetikleyen 7 Ekim'deki ölümcül saldırıların ardından Hamas'ı "yok etme" sözü veren İsrail'in mevcut yönetimi, İsrail'in 1967 savaşında ele geçirdiği topraklar üzerinde bir Filistin devleti kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.

Ateşkes ve rehine takası görüşmelerinde Filistinli grubu temsil eden üst düzey bir Hamas yetkilisi olan El Hayya, bazen meydan okuyan bazen de uzlaşmacı bir ton kullandı.

İstanbul'da AP'ye konuşan El Hayya, Hamas'ın Gazze ve Batı Şeria için birleşik bir hükümet kurmak üzere rakip El Fetih grubunun liderliğindeki Filistin Kurtuluş Örgütü'ne katılmak istediğini söyledi.

Hamas'ın İsrail'in 1967 öncesi sınırları boyunca "Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde tam egemen bir Filistin devletini ve uluslararası kararlara uygun olarak Filistinli mültecilerin geri dönüşünü" kabul edeceğini söyledi.

Bu gerçekleşirse, grubun askeri kanadının dağıtılacağını söyledi.

"İşgalcilere karşı savaşan insanların tüm deneyimleri, bağımsız olduklarında ve haklarını ve devletlerini elde ettiklerinde, bu güçler ne yaptı? Siyasi partilere dönüştüler ve onları savunan savaş güçleri de ulusal orduya dönüştü" dedi.

Hamas yıllar içinde İsrail'in yanında bir Filistin devleti olasılığı konusunda kamuoyu önündeki tutumunu zaman zaman yumuşattı.

Ancak siyasi programı hala resmi olarak "nehirden denize kadar Filistin'in tam kurtuluşuna karşı herhangi bir alternatifi reddetmektedir.” Burada Ürdün Nehri'nden Akdeniz'e kadar uzanan ve şu anda İsrail'i oluşturan toprakları içeren bölgeye atıfta bulunulmaktadır.

Hamas ateşkese yeşil ışık yaktı, İsrail'in Gazze'den çekileceğine dair yazılı teminat istedi

El Hayya, iki devletli çözümü benimsemesinin Filistinlilerin İsrail'le olan çatışmalarına bir son mu vereceği yoksa grubun İsrail'i yok etme hedefine doğru atılmış bir ara adım mı olacağı konusunda bir yorumda bulunmadı.

İsrail'den ya da Hamas'ın Filistin parlamento seçimlerini kazandıktan bir yıl sonra 2007'de Gazze'yi ele geçirdiğinde kovduğu uluslararası tanınırlığa sahip özerk hükümet olan Filistin Yönetimi'nden bu açıklamaya yönelik henüz bir yanıt gelmedi.

Hamas'ın Gazze'yi ele geçirmesinin ardından Filistin Yönetimi, sadece İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın yarı özerk bölgelerini yönetmekle yetinmek zorunda kaldı.

Filistin Yönetimi 1967 savaşında İsrail tarafından ele geçirilen Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Gazze'de bağımsız bir devlet kurmayı hedefliyor.

Uluslararası toplum bu tür bir iki devletli çözümü büyük ölçüde desteklerken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun sertlik yanlısı hükümeti bunu reddediyor.

Gazze'deki savaş yaklaşık yedi aydır devam ediyor ve ateşkes müzakereleri durmuş durumda.

Savaş, Hamas liderliğindeki silahlı grupların 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği ve çoğu sivil yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne neden olan saldırıyla başladı.

Filistinli gruplar 250 kadar rehineyi de Gazze’ye kaçırdı.

Hakan Fidan: İki devletli çözümün ardından Hamas'ın silahlı kanada ihtiyacı kalmayacak

İsrail'in Gazze'ye yönelik bombardımanı ve kara saldırısı, yerel sağlık yetkililerine göre çoğu kadın ve çocuk 34.000'den fazla Filistinlinin ölümüne ve 2.3 milyonluk Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 80'inin yerinden edilmesine neden oldu.

İsrail şimdi de 1.4 milyondan fazla Filistinlinin sığındığı güneydeki Refah kentine saldırmaya hazırlanıyor.

İsrail, savaşın başlamasından bu yana Hamas'ın çok sayıda askeri taburunun çoğunu dağıttığını ancak kalan dört taburun Refah'ta saklandığını ileri sürüyor.

İsrail, Hamas'a karşı zafer kazanmak için Refah saldırısının yapılması gerektiğini savunuyor.

El Hayya böyle bir saldırının Hamas'ı yok etmeyi başaramayacağını söyledi.

Dışarıdaki siyasi liderlik ile Gazze'deki askeri liderlik arasındaki temasların savaş nedeniyle "kesintiye uğramadığını" ve iki grup arasında "temasların, kararların ve yönlendirmelerin istişare içinde yapıldığını" söyledi.

İsrail güçlerinin "(Hamas'ın) ne insani ne de sahadaki kabiliyetlerinin yüzde 20'sinden fazlasını yok etmediğini" belirtti ve ekledi: "(Hamas'ın) işini bitiremiyorlarsa, çözüm nedir? Çözüm uzlaşmaya gitmektir."

Kasım ayında bir hafta süren ateşkes sonucunda İsrail'de tutulan binlerce Filistinli mahkum karşılığında 100'den fazla rehine serbest bırakıldı.

Dışişleri Bakanı Fidan Hamas lideri Heniye ile görüştü

Ancak daha uzun vadeli bir ateşkes ve kalan rehinelerin serbest bırakılması için yapılan görüşmeler, her iki tarafın da diğerini uzlaşmazlıkla suçlaması nedeniyle şu anda tıkanmış durumda.

Ana muhatap Katar son günlerde arabuluculuk rolünü "yeniden değerlendirdiğini" söyledi.

Daha önce Katar'da bulunan Hamas'ın üst düzey siyasi yetkililerinin çoğu geçtiğimiz hafta Körfez ülkesinden ayrılarak Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'nin Cumartesi günü Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldiği Türkiye'ye gitti.

El Hayya, grubun ana siyasi ofisinin kalıcı olarak taşınmasının gündemde olduğu iddialarını yalanladı ve Hamas'ın Katar'ın görüşmelerde arabuluculuk görevini sürdürmesini istediğini söyledi.

İsrailli ve ABD'li yetkililer Hamas'ı anlaşma konusunda ciddi olmamakla suçluyor.

El Hayya bunu reddederek Hamas'ın kalan İsrailli rehineler karşılığında serbest bırakılmasını istediği Filistinli mahkum sayısı konusunda taviz verdiğini belirtti.

El Hayya grubun Gazze'de kaç rehinenin hayatta olduğunu tam olarak bilmediğini söyledi.

Ancak Hamas'ın kalıcı bir ateşkes ve İsrail askerlerinin tamamen geri çekilmesi taleplerinden geri adım atmayacağını söyledi.

İsrail, Hamas kesin olarak yenilgiye uğratılana kadar askeri operasyonlara devam edeceğini ve sonrasında Gazze'de askeri varlığını sürdüreceğini söylüyor.

Türkiye ABD'yi Gazze konusunda çifte standart uygulamakla suçladı

Hamas lideri kalan rehineler için "Savaşın sona ereceğinden emin değilsek esirleri neden teslim edelim ki?" dedi.

El Hayya ayrıca Hamas'ın, ABD'nin deniz yoluyla yardım ulaştırmak için Gazze kıyı şeridinde inşa etmeye çalıştığı yüzer iskele çevresinde konuşlanmış olabilecek İsrail ya da diğer güçlere saldıracağı tehdidinde bulundu.

"İster denizde ister karada olsun, Gazze'de Filistinli olmayan herhangi bir varlığı kategorik olarak reddediyoruz ve bu yerlerde bulunan İsrailli ya da başka herhangi bir askeri güce işgalci bir güç olarak muamele edeceğiz" dedi.

El Hayya, Gazze ve halkına getirdiği yıkıma rağmen Hamas'ın 7 Ekim saldırılarından ötürü herhangi bir nedamet duymadığını söyledi.

El Hayya, operasyonun Filistin meselesini yeniden dünyanın gündemine getirme hedefinde başarılı olduğunu söyledi.

Ve İsrail'in Hamas'ı ortadan kaldırma girişimlerinin Filistinlilerin gelecekteki silahlı ayaklanmalarını önlemede başarısız olacağını söyledi.

"Diyelim ki Hamas'ı yok ettiler. Filistin halkı yok mu olacak?" diye sordu.

Kaynak: Mepa News, AP