1934 Katalonya: 10 saat süren özerklik
Katalan yönetiminin tek taraflı bağımsızlık ilanında bulunması akıllara bölgede yakın tarihte yaşanan gelişmeleri getirdi.
6 Ekim 1934’te Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Luis Kompanis, İspanya Federal Cumhuriyeti içerisinde özerklik ilan etti. Kompanis, Katalan hükümet binasından yaptığı konuşmada, “Katalan halkı! Halk ve parlamento adına başkanlığını yaptığım yönetim, şu saat itibariyle özerk Katalan devletini ilan etmiştir” dedi.
Katalonya, Aralık 1931 anayasasını kabul etmeyi beklemeyip federal devlet modeline uygun, kendi kendini yöneteceği bir cumhuriyet ilan etmişti. O zamanlar Madrid yönetimi otoriteyi yeniden kurmak için zorlu müzakereler yapmak zorunda kalmıştı.
10 saat sonra onlarca kişinin öldürülmesinin ardından teslim olmalar başladı.
Kompanis’in özerk yönetim ilanına hükümetin cevabı gecikmedi. Katalonya’nın Ordu Komutanı General Domingo Batit, bölge yönetiminin emirlerine uymayı reddetti ve Madrid hükümetiyle işbirliği yaptı.
‘Katalanların istiklal kahramanı’
Çıkan çatışmalarda bir piyade askeri silahla vurularak öldürüldü, ordu topçu ateşiyle karşılık verdi. Tarihçiler; 46 ile 80 arasında kişinin öldüğünü bildirdi. 7 Ekim sabah saatlerinde yani “Katalonya devleti” ilanından 10 saat sonra Kompanis General Batit’e teslim olduğunu ilan etti. Onunla birlikte bazı milletvekilleri de gözaltına alındı. 14 Aralık’ta yayınlanan kararnameyle Katalonya Özerk Yönetimi nihai olarak askıya alındı. Kompanis 1936-1939 İspanya İç Savaşı sonrası Fransa’ya sığındı. Almanlar tarafından 1940’da tutuklanan Kompanis, İspanya’yı demir yumrukla yöneten general Fransisko Franko’ya teslim edildi. Barcelona’nın Montjuic kalesinde 15 Ekim’de idam edilen Kompanis, Katalanların İstiklal kahramanı oldu.
Kaynak: Şarku'l Evsat