6 soruda Türkiye-Esed rejimi gerilimi: Gözlem noktalarında bugüne kadar neler yaşandı?

Türkiye'nin Kuzey Suriye'deki gözlem noktaları bugüne kadar birçok kez Rusya destekli Esed rejimi tarafından düzenlenen saldırıların hedefi oldu.

Siyasi ve askeri gerilimin odağındaki bölgede bugüne dek Türkiye ve Esed rejimi birçok kez karşı karşıya geldi.

Gözlem noktaları nasıl kuruldu?

Türkiye, Rusya ve İran'ın 4-5 Mayıs 2017 tarihindeki Astana toplantısı gözlem noktalarının başlangıcı niteliğinde.

Bu toplantıda İdlib kırsalı ve çevresi "Gerginliği Azaltma Bölgesi" olarak ilan edilirken, toplantıyı takiben gözlem noktaları için çalışmalar başlamış oldu.

Yerel kaynaklar TSK birliklerinin 2017 yılının Ekim ayı başında, gözlem noktalarının kurulması için İdlib'e intikal ettiğini aktardı.

İlk gözlem noktası olan İdlib'in Dana ilçesindeki Salva köyünde yer alan 1 nolu gözlem noktası 13 Ekim 2017 tarihinde kuruldu.

Türkiye hangi bölgelere ne zaman ve kaç gözlem noktası kurdu?

Gözlem noktalarına intikaller ve çalışmalar halen devam etmekle birlikte, Türkiye'nin bölgede halihazırda 12 gözlem noktası bulunuyor.

Bu gözlem noktaları ve kurulma tarihleri sırasıyla şu şekilde:

- 1 nolu gözlem noktası: Dana ilçesindeki Salva köyü 13 Ekim 2017

- 2 nolu gözlem noktası: Daret İzze ilçesindeki Samaan Kalesi (Takle) köyü 23 Ekim 2017

- 3 nolu gözlem noktası: Daret İzze ilçesindeki Akil Dağı 19 Kasım 2017

- 4 nolu gözlem noktası: Halep batı kırsalındaki Anadan (Tel Tamura) 17 Mart 2018

- 5 nolu gözlem noktası: Halep'in batı kırsalındaki Raşidin bölgesi 9 Mayıs 2018

- 6 nolu gözlem noktası: El Hader ilçesine bağlı Tel İys köyü 5 Şubat 2018

- 7 nolu gözlem noktası: Serakib ilçesine bağlı Tel Tukan köyü 9 Şubat 2018

- 8 nolu gözlem noktası: Maaret el Numan ilçesine bağlı Sırman köyü 15 Şubat 2018

- 9 nolu gözlem noktası: Hama kırsalındaki Morik (Tel es Savvan) 7 Nisan 2018

- 10 nolu gözlem noktası: İdlib'in güney kırsalındaki Zaviye bölgesi 14 Mayıs 2018

- 11 nolu gözlem noktası: İdlib'in güneybatı kırsalında Cisr eş Şuğur ilçesine bağlı İştebrak köyü 16 Mayıs 2018

- 12 nolu gözlem noktası: İdlib'in güneybatısında Zeytinlik bölgesi 3 Nisan 2018

Esed rejiminin tepkisi ne oldu?

Türkiye'nin Suriye'ye yönelik askeri hamlelerine en fazla tepkiyi Esed rejimi gösteriyor.

Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı gibi operasyonlarda, Türkiye'yi "işgalci güç" olmakla suçlayan Esed rejimi, Dışişleri Bakanı Velid Muallim gibi üst düzey isimlerle çoğu kez bu iddiayı tekrar etti.

Esed rejimi Türkiye'nin bölgedeki askeri varlığını "Suriye'nin egemenlik haklarını ihlal" olarak nitelerken, rejimin tepkisi diplomatik boyutla sınırlı kalmadı.

Esed rejimi güçleri birçok kez Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) gözlem noktalarına saldırılar düzenledi.

Esed rejiminin TSK gözlem noktalarına saldırıları ne boyutta?

Suriyeli muhalifler ile Esed rejimi arasındaki sıcak cephe hatlarına oldukça yakın olan gözlem noktaları, bu çatışmalardan ve rejimin doğrudan saldırılarından da etkilendi.

Özellikle İdlib'in güney kırsalı ve Hama'nın kuzey kırsalındaki gözlem noktaları birçok kez Esed rejimi topçu güçleri tarafından vuruldu.

Şimdiye kadar Rusya tarafından desteklenen Esed rejimi tarafından gözlem noktalarına yönelik rapor edilen ve kayıt altına alınabilen saldırılar şu şekilde:

- 6 Şubat 2018: Esed rejimi güçlerinin 6 nolu gözlem noktasına yönelik havanlı ve roketli saldırısında 1 asker yaşamını yitirdi, 5 asker ve bir sivil görevli yaralandı.

- 16 Nisan 2018: İran destekli Şii milisler ve Esed rejimi, El İys'te bulunan TSK gözlem noktası yakınına ağır silahla saldırı düzenledi. Gözlem noktasına yakın bölgeler isabet aldı.

- 5 Eylül 2018: Esed rejimine bağlı tanklar 9 nolu gözlem noktası yakınına atışlar gerçekleştirdi.

- 29 Nisan 2019: Esed rejimi 10 nolu gözlem noktasının yakınını vurdu. Bölgede iki sivil hayatını kaybetti.

- 4 Mayıs 2019: Esed rejimi 10 nolu gözlem noktasının yakınını vurdu. Saldırıda gözlem noktasının koruma duvarı isabet aldı.

- 12 Mayıs 2019: Esed rejimi 10 nolu gözlem noktasının yakınını tekrar vurdu. Saldırıda hasar oluşmadı.

- 31 Mayıs 2019: Esed rejimi 10 nolu gözlem noktasının yakınını hedef aldı. Saldırı sonucunda hasar meydana gelmedi.

- 8 Haziran 2019: Esed rejimi 9 nolu gözlem noktasının yakınını hedef aldı.

- 13 Haziran 2019: Hama'nın batı kırsalındaki gözlem noktasının hedef alındığı ve nokta içerisinde yangın çıktığı ifade edildi. Bu saldırıdan sonra Türkiye, gözlem noktasının bulunduğu bölgeye çok namlulu roketatar sistemi sevk etti. (Yerel kaynaklar)

- 27 Haziran 2019: Esed rejimi 10 nolu gözlem noktasını gün içinde sabah saatlerinden geceye dek en az 3 kez hedef aldı. Saldırı neticesinde 1 asker yaşamını yitirirken 3 asker de yaralandı.

Türkiye saldırılara nasıl karşılık verdi?

Türk yetkililerce yapılan açıklamalarda gözlem noktalarının kasıtlı olarak hedef alındığı belirtildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 14 Haziran tarihinde yaptığı açıklamada "Rejim, eğer burada gözlem kulelerine saldırılar vesaire, bunları devam ettirecek olursa sessiz kalmamız mümkün olmaz." şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yanı sıra Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da saldırıların ardından yaptığı açıklamalarda Türkiye'nin saldırılar karşısında sessiz kalmayacağını dile getirdi.

Esed rejimi saldırıları ardından bölgede en kapsamlı gerginlik ise 27 Haziran'da yaşandı.

Rejimin saldırılarına TSK top atışlarıyla karşılık verdi.

Daha önce yaşanan saldırılara da karşılık verilmesine rağmen, karşılıklı çatışmanın boyutu sınırlı kalmıştı.

Dün gece saatlerinde ise TSK ile Esed rejimi arasında karşılıklı topçu atışları olduğu bilgisi aktarıldı.

Bundan sonra ne olacak?

Esed rejiminin TSK gözlem noktalarına yönelik saldırıları sahada gerginliği artırırken, bu gerginlik kapsamlı bir çatışmaya dönüşmedi.

Son dönemde rejimin saldırılarının dozu artarken, TSK'nın da rejime yönelik askeri yanıtları şiddetlendi.

Esed rejiminin İdlib'de muhaliflere yönelik saldırıları hız kazanıyor. Bu doğrultuda TSK'nın gözlem noktaları da rejim tarafından daha sık hedef alınıyor.

Eğer diplomatik yönden Esed rejiminin gözlem noktalarına yönelik saldırılarına karşı bir adım atılmaz ve saldırılar durmazsa, iki taraf arasında çatışmaların şiddetinin artacağı tahmin ediliyor.

Kaynak: Mepa News