60'ıncı yılında Türkiye'den Avrupa'ya göç ve Avrupa'daki Türkler

Bundan tam 60 yıl önce 30 Ekim 1961'de Türkiye ile Almanya arasında imzalanan Türk işçilerinin Almanya'ya çalışmak üzere gönderilmesine dair anlaşma Almanya başta olmak üzere Batı Avrupa ülkelerinde yaşayan yoğun Türk nüfus için bir başlangıç tarihi oldu. Bu süreci başlatan bu anlaşmanın 60. yıldönümünün sadece Türkiye basınında değil Batı Avrupa basını başta olmak üzere dünya basınında da yoğun biçimde yer aldığı gözlemlendi.

Çoğunlukla Anadolu'nun yoksul kesimlerinden gelen Türk işçiler öncelikle fiziksel güç açısından Almanların elemesine tabi tutuldular ve Almanya'da en ağır işleri yaptılar. Bu işçiler başlangıçta para biriktirip dönmeyi planlasa ve bazıları bununla yetinse de pek çoğu daha sonra kalıcı olarak aileleriyle birlikte Almanya'ya yerleştiler.

Avrupa'da Türk nüfus

İlerleyen dönemde Fransa, Belçika, Hollanda, İsveç, İsviçre gibi Batı Avrupa ülkeleriyle de benzer anlaşmalar tekrarlandı ve bu ülkelere de Türk işçi göçü yaşandı.

Avrupa'da farklı bir kültürde yaşayan, çocukları Alman okullarına giden ve çoğunluğu ilkokul mezunu olan Türk işçilerin pek çoğu Batı Avrupa'da asimile olacaklarından endişe ettiler. Endişelerini doğrularcasına pek çok Türkiye kökenli aile geldikleri ülkelerde asimile oldular.

Fakat bazı aileler de kendini koruma duygusu ve geldikleri ülkelerde dışlanmanın da etkisiyle bu ülkelerde Türkiye'de olduklarından daha dindar bir hale büründüler. 1970'li yıllardan itibaren, zirvesini 1980'li ve 1990'lı yıllarda görecek biçimde özellikle Almanya'da İslamcılık faaliyetleri yoğunlaştı. Bu ülkelerde birbirini rakip olarak gören pek çok Türk cemaat faaliyet gösterdi.

Bu faaliyetler cami inşasından helal gıda satışına, Alman devlet okullarında okuyan çocuklara alternatif dini eğitim vermekten Türkiye'de nasıl bir İslam devleti kurulabileceğine dair toplantılara çok yönlüydü. Fakat bazı başarısızlıkların da etkisiyle Türkiye'deki İslamcılığın gerilemesine de paralel olarak 1990'lı yılların sonundan itibaren Batı Avrupa ülkelerinde de Türkler arasında İslamcılıkta bir gerileme yaşandı.

Göçün Türkiye'ye etkisi

İşçi göçü, başından itibaren Türkiye'nin cari açığını önemli ölçüde kapatan bir döviz kaynağı oldu. İzin dönemlerinde Türkiye'yi ziyaret eden gurbetçiler Avrupa'da kazandıkları paralarla Türkiye'de yaptıkları harcama ve yatırımlarla ülkeye önemli miktarda dış girdi sağladılar. Emekli olan gurbetçilerin pek çoğunun kesin dönüş yapıp Türkiye'ye yerleşmesiyle emekli maaşları halen artan oranlarda her ay önemli bir döviz girdisi sağlamaktadır.

Avrupa Birliği'nin genişlemesi ve serbest dolaşımla Batı Avrupa ülkelerinde Türk nüfus Avrupa Birliği geneline dağılmış, Doğu Avrupa ülkelerine de yerleşen Türkler olmuştur.

2021 itibariyle işçi göçü yaşanan bazı Batı Avrupa ülkelerinde Türkiye kökenli nüfus tahminleri yaklaşık şu şekildedir:

- Almanya 5 ila 7 milyon

- Hollanda 1-1,5 milyon

- Fransa 1 milyon

- Avusturya 600-700 bin

- İngiltere 600-700 bin (Kıbrıs Türkleri dahil)

- Belçika 500-600 bin

- İsveç 200 bin

- İsviçre 150 bin

- Danimarka 80 bin

- İtalya 50 bin

- Norveç 25 bin

Bunun yanı sıra Türklerin bin kişilik nüfuslarıyla ülke nüfusunun %3'ünü oluşturduğu Liechtenstein'a, yaklaşık 10 bin Türkün yaşadığı Doğu Avrupa ülkesi Polonya'ya kadar Türk nüfus tüm Avrupa Birliği ülkelerine yayılmıştır. Avrupa Birliği genelinde Türkiye kökenli insan sayısının 10 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Bu nüfusun çoğunluğunun Türkiye ile doğrudan etkileşimi sürmektedir.

Kaynak: Mepa News