ABD ile Kuzey Kore arasında son bir yılda neler yaşandı?
ABD Başkanı Donald Trump ve Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong Un’un geçen yıl 12 Haziran’da yaptıkları tarihi zirvenin ardından geçen bir yıllık süre, iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli iniş ve çıkışlara sahne oldu.
1950-1953 yılları arasındaki Kore Savaşı’nda hayatını kaybeden ABD askerlerin mezarlarının taşınmasına izin verilmesi gibi olumlu gelişmelere rağmen, şubat ayındaki ikinci zirvenin ardından özellikle nükleer silahlar konusundaki görüş ayrılıklarının giderilememesi, ciddi hayal kırıklığına neden oldu.
Kuzey Kore kısa menzilli füze denemelerini yeniden sürdürüp ABD’nin baskısıyla ilgili şikayetlerini dile getirirken, Washington yönetimi Pyongyang yönetimine yönelik yaptırımlarını artırmayı sürdürüyor.
Peki Kim ve Trump’ın ilk el sıkışmasının ardından iki ülke arasındaki ilişiklerde neler yaşandı?
Nükleer silahların arındırılmasında vaat var icraat yok
Trump ve Kim Singapur’daki zirvede nükleer silahlardan arınma konusunda uzlaşmıştı. Kim ayrıca, uluslararası gözlemcilerin denetiminde, önemli füze imal merkezlerini imha etme mesajı vermişti. Kim, Güney Kore Cumhurbaşkanı Moon Jae-in ile eylül ayında yaptığı zirvenin ardından ilave tedbirler alacağını ve ABD’nin de karşılık vermesi halinde Yongbyon’daki nükleer tesislerini kapatabileceğini bildirmişti.
Ancak şu ana kadar bunların hiçbiri gerçekleşmedi. Tam tersi ABD'li uzmanlar, Kuzey Kore’nin nükleer füze tesislerinde daha fazla faaliyet yürüttüğü görüşünde.
Kim’in zirve politikaları ile uluslararası tecritten çıkıyor mu?
Kim, Singapur’daki zirvenin ardından uluslararası camiada tanınma ve kabulü açısından önemli bir mesafe kaydetti. Kim, Çin’e iki kez ziyaret gerçekleştirirken, bu ülke Devlet Başkanı Şi Jinping ile 4 kez görüştü. Rusya’nın Vladivostok kentine nisan ayında gidip Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelen Kuzey Kore lideri, eylül ayında Pyongyang’da Güney Kore lideri Moon Jae-in’i kabul etti.
Hanoi’da Trump ile yaptığı ikinci zirve ise Kim’e, Vietnam yetkilileriyle de ilişkilere kurma imkanı sağladı. Kim, ilk zirvede de Singapur yetkilileriyle ilk teması gerçekleştirme şansına sahip olmuştu.
ABD ile ilişkilerdeki ikilem bitmiyor
Kuzey Kore, temmuz ayında Kore Savaşı’nda hayatını kaybeden 55 ABD askerinin cenazesini ABD’ye göndererek bir jest yaparken, hemen bunun ardından ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’yu Pyongyang ziyaretinde “gangster” tipi taleplerde bulunmakla suçladı.
Trump, önce Pompeo’nun bu ülkeye Ağustos ayında yapacağı ziyareti erteledi. Ekim ayında bu ülkeye 4. ziyaretini gerçekleştiren Pompeo ise ikili ilişkilerde önemli ilerleme sağlandığını görüşünü dile getirdi.
Bu kez Pompeo’nun mevkidaşı Kim Yong Chol’un ocak ayındaki ziyareti ertelenirken, Kuzey Kore bir iyi niyet jesti olarak tutuklu bir ABD vatandaşını serbest bıraktı.
Kim ve Trump Hanoi’da ikinci kez bir araya geldi. Bu zirve Trump’ın Kuzey Kore’nin nükleer silahlardan arınma talebi, bu ülkenin ise ABD yaptırımlarının kaldırılması yolundaki taleplerinin karşılanmaması üzerine başarısızlıkla sonuçlandı.
İki Kore arasındaki ilişkiler
ABD ile ilişkilerde önemli gelişme sağlayamayan Kuzey Kore, Güney Kore ile ilişkilerde 2018 yılında önemli ilerleme kaydetti. İki ülke lideri 2018 yılında 3 kez bir araya geldi.
Gerilimin düşürülmesi konusunda anlaşan iki lider, askeri tatbikatlara son verilmesi, sınırda uçuşa yasak bölge ve mayınların temizlenmesi, Kuzey Kore’nin sınır kentinde bir irtibat ofisi kurulması konusunda da önemli kararlara imza attı.
Bu iki Kore arasındaki ilişkilerde yumuşama Kuzey Kore’nin ABD ile ilişkilerini yumuşatmasının önünü açmadı. Trump, Kuzey Kore’ye yaptırımları artırırken, Pyongyang ise füze denemeleri konusundaki ısrarcı tutumundan vazgeçmedi.