ABD, Japonya ve Güney Kore arasındaki üçlü zirve neyi amaçlıyor?

Amerikalı yetkililer ve analistlere göre ABD, Japonya ve Güney Kore liderleri, Kuzey Kore ve Çin'den gelen tehditlerin arttığı bir ortamda yıllık planlanan üçlü zirve aracılığıyla ittifaklarını güçlendiriyor.

ABD Başkanı Joe Biden, 18 Ağustos'ta Camp David'de Japonya Başbakanı Fumio Kişida ve Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeo'yu ağırlayacak. 2015'ten bu yana yabancı liderlerin Maryland'deki Camp David'i ilk ziyareti aynı zamanda üç ülke arasında, uluslararası toplantılardan bağımsız ilk zirve olacak.

Zirveye günler kala ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ön görüşmeleri yaptı. Blinken dün Japonya ve Güney Kore dışişleri bakanlarıyla çevrimiçi buluştu.

Blinken düzenlediği basın toplantısında, "Bu zirvenin sonucunda görmeyi bekleyebileceğiniz şey, çeşitli şekillerde daha da kurumsallaşan üçlü bir temelde işbirliği olacak. Buna hükümetlerimizin üst düzeylerinde ve çeşitli düzeylerde düzenli toplantılar dahil" dedi.

Blinken, "nükleer provokasyonlar" gibi bölgesel güvenlik konularının yanısıra ekonomik güvenlik, insani yardım, kişiler arası daha fazla fikir alışverişi ve jeopolitik rekabet ortamında yeni teknolojilerin kullanımı gibi konularda "somut girişimlerin" beklenebileceğini de kaydetti.

ABD, 40 yıl sonra ilk kez Güney Kore'ye nükleer denizaltı gönderecek

Bugün de Beyaz Saray Hint-Pasifik koordinatörü Kurt Campbell, zirvenin müttefikler arasındaki ilerlemeyi sağlamlaştıracak iddialı bir dizi girişimi içereceğini söyledi.

Brookings Enstitüsü'nde düzenlenen bir etkinlikte konuşan Campbell, ABD'nin Japonya ve Güney Kore ile ilişkilerinin "21. yüzyıl için belirleyici bir üçlü ilişki" olacağını kaydetti.

Üç ülke, gelen füzelerin yarattığı tehditleri tespit etme ve değerlendirme yeteneklerini geliştirmek için Kuzey Kore füze uyarı verilerini "gerçek zamanlı" olarak paylaşma sözü vermişti.

ABD'nin Japonya Büyükelçisi Rahm Emanuel de geçen hafta Tokyo'da medya kuruluşlarına verdiği demeçte, üç ülke liderinin bölgesel güvenlik konusunda işbirliğini arttırmak için her yıl ortak tatbikatlar dahil yıllık zirveler düzenlenmesi konusunda anlaşmaya varmalarının beklendiğini söylemişti.

Temmuz ayında ABD ve Güney Kore, Nükleer Danışma Grubu’nun (NCG) açılış toplantısını başlattılar. ABD ayrıca bir güç gösterisi olarak Güney Kore'nin Busan limanına nükleer silahlı bir denizaltı gönderdi.

NCG'nin kuruluşu ilk olarak Nisan ayında Washington ve Seul’un, Kuzey Kore'nin nükleer tehditlerine karşı ABD'nin genişletilmiş caydırıcılığını güçlendirme planlarını ortaya koydukları Washington Deklarasyonu'nun bir parçası olarak açıklanmıştı.

Neden şimdi?

Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde (CSIS) Asya'dan sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Victor Cha, "Çinliler füze savunması ve istihbarat paylaşımı konusunda üçlü işbirliğinden memnun değiller" diyor.

ABD, Japonya ve Güney Kore arasındaki ittifakın güçlenmesinin "şu anda gerçekleştiğini" çünkü dış ortamın çok belirsiz ve istikrarsız olduğunu söyleyen Cha, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ülkeleri ulusal güvenliği diğer tarihi meselelerin önüne geçirmeye sevk ettiğine dikkat çekti.

Cha hafta başında gazetecilere yaptığı açıklamada, ekonomik baskı ve askeri gerilimi de içeren "Çin'in Tayvan boğazlarındaki agresif tutumunun" belirsizliği arttırdığını söyledi. Cha, bu arada Tayvan'da bir Çin işgali durumunda Kuzey Kore'nin "fırsatçı saldırganlığına" karşı, ABD ve Japonya'nın, Güney Kore'nin "inandırıcı bir şekilde caydırma" yeteneğine ihtiyaç duyacağını belirtti.

Üçlü zirve, Tokyo ve Seul arasındaki ilişkilerin iyileştiğinin son işareti olarak görülüyor çünkü iki hükümet dünya savaşları dönemi geçmişi nedeniyle onlarca yıldır süren gerilimleri bir kenara bırakma yönünde adımlar attı. Yoon, Mart ayında Tokyo'yu ziyaret etmişti. Kişida da Mayıs ayında Seul'e iade-i ziyarette bulunmuştu.

Yoon Hiroşima'ya davet edildi ve ilk kez G-7 zirvesine katıldı. İki lider birlikte atom bombasının Koreli kurbanları için yapılan anıtı ziyaret ettiler.

Zirve aynı zamanda Güney Kore'nin 15 Ağustos'ta Ulusal Kurtuluş Günü'nü kutladığı ve Kore vatandaşlarının 35 yıllık Japonya sömürge yönetiminden bağımsızlıklarını andığı bir döneme denk geliyor.

Ne bekleniyor?

Çin yaklaşan Camp David zirvesine, kuzeydoğu Asya'da bir "mini-NATO" yaratma girişimi eleştirisinde bulunuyor. Kuzey Kore de ABD'yi Japonya ve Güney Kore ile askeri işbirliğini güçlendirerek "NATO'nun Asya versiyonunu hazırlamakla" suçluyor.

Ancak eski Amerikalı yetkililere göre Washington, Tokyo ve Seul arasında yapılması beklenen üçlü açıklamanın "birine yönelik tehdit herkese yönelik tehdittir" gibi NATO'nun beşinci maddesine benzer bir dil içermesi pek olası değil.

Washington merkezli CSIS'te kıdemli danışman olan eski CIA yetkilisi Christopher Johnstone, "Beşinci Madde dilinin çok gerisinde kalacak olsa da" düzenli üçlü tatbikatlar ve balistik füze savunma işbirliği gibi belirli yeni girişimlerin beklenebileceğini söyledi.

Johnstone, toplantının odak noktasının ilerlemeyi kurumsallaştırmanın yollarını aramak ve bu üç ülkeden herhangi birinin gelecekteki liderlerinin bundan vazgeçmesini zorlaştırmak olduğunu belirtti.

Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel de, bu zirvenin provokatif ya da gerilimi tırmandırmaya yönelik bir çaba olarak görülmesi için hiçbir neden olmadığını söyledi.

Patel dünkü basın brifingi sırasında VOA’nın sorusunu yanıtladı ve "Bu zirve, insanların ve malların serbestçe hareket edebildiği, ülkelerin baskılardan uzak olduğu, özgür ve açık bir Hint-Pasifik vizyonunu paylaşan ülkeleri bir araya getirmekle ilgili" dedi.

Kaynak: VOA Türkçe