ABD Türkiye'ye 23 milyar dolarlık F-16 satışını onayladı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Ankara'nın İsveç'in NATO üyeliğini onaylamasının ardından Biden yönetiminin Türkiye'ye 23 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışı anlaşmasını onayladığını açıkladı.

Dışişleri Bakanlığı şimdi bu anlaşmanın yanı sıra Yunanistan'a 8.6 milyar dolarlık 40 adet F-35 satışını da Kongre'ye iletecek.

Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada anlaşma dahilinde Türkiye'nin 40 yeni F-16 alacağı ve mevcut filosundaki 79 jeti yenileyeceği belirtildi.

AFP'nin haberine göre, ABD'li bir yetkili, müzakerelerin son derece kritik olduğunu vurgulayarak, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onayladığına dair belgeler Washington'a ulaşana kadar ABD'nin bu anlaşmaya yeşil ışık yakmadığını söyledi.

Türkiye parlamentosu, bir yılı aşkın gecikmenin ardından Salı günü İsveç'in NATO üyeliğini onayladı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başlangıçta İsveç'in NATO üyeliğine, Stockholm'ün Ankara'nın "terörist" örgüt olarak gördüğü PKK gibi grupları himaye etmesini gerekçe göstererek itiraz etmişti. İsveç buna terörle mücadele yasalarını sıkılaştırarak ve Erdoğan'ın talep ettiği diğer güvenlik adımlarını atarak karşılık vermişti.

Ancak Erdoğan daha sonra, Türkiye'nin "insan hakları konusunda geri adım attığı" yönündeki görüşler ve NATO üyesi Yunanistan'la yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle Kongre'de dirençle karşılaşan ABD'nin bir parti F-16 savaş uçağı teslim etme taahhüdüne yöneldi.

Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin etkili başkanı Demokrat Ben Cardin Cuma günü yaptığı açıklamada Türkiye'ye F-16 satışına izin vereceğini söyledi.

Cardin, "Türkiye'nin F-16 uçakları satın alma talebini onaylamam, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini onaylaması koşuluna bağlıydı. Ama yanlış anlaşılmasın: Bu, kolaylıkla verdiğim bir karar değildi" dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken anlaşmayı sağlamak için yoğun bir diplomatik çaba harcadı ve Türkiye’de meydana gelen Şubat 2023 depreminden hemen sonra Ankara'ya yaptığı bir ziyaret sırasında Erdoğan'a üç kez Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğini engellemesi halinde uçakların alınmayacağını söylediğini belirtti.

Senato dış ilişkiler komitesi ve Temsilciler Meclisi dış ilişkiler komitelerinin liderleri her büyük yabancı silah satışını inceliyor. Bu tür anlaşmaları geciktirebilecek ya da durdurabilecek insan hakları ya da diplomatik konularda düzenli olarak sorular soruyor ya da endişelerini dile getiriyorlar.

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından resmi bildirimin iletilmesinden sonra Kongre'nin satışa itiraz etmek için 15 gün süresi var ve bu süre sonunda satış nihai olarak kabul ediliyor.

ABD'li yetkililer, bazı üyelerin Türkiye'ye yönelik eleştirilerine rağmen Kongre'nin her iki satışı da engellemesini beklemiyor.

Bu arada Atina, enerji zengini Doğu Akdeniz bölgesinde Türkiye ile çözülmemiş bölgesel anlaşmazlıklar nedeniyle söz konusu satışa şiddetle karşı çıktı.

ABD'nin Türkiye ile anlaşması öncelikle Atina'nın satışı engellememesine bağlıydı ve Yunanistan'a eş zamanlı olarak daha gelişmiş F-35'ler verildi.

Türkiye'nin eskiyen hava kuvvetleri, Erdoğan'ın gelişmiş bir Rus füze savunma sistemi olan S-400 alma kararı nedeniyle 2019'da ABD liderliğindeki F-35 ortak saldırı savaş uçağı programından çıkarılmasından dolayı sıkıntı çektiği için yeni F-16'lardan faydalanacak.

Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yakması, İsveç ve Finlandiya'nın yaklaşık iki yıl önce Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline tepki olarak başlattığı katılım sürecinde Macaristan'ı son engel olarak bıraktı.

Macaristan Başbakanı Viktor Orbán Salı günü İsveçli mevkidaşını teklifi görüşmek üzere Budapeşte'ye davet etti, ancak iki ülke arasında gerginlik olduğuna dair ipuçları ortaya çıktı.

Kaynak: Mepa News, AFP, Reuters