ABD'de hükümetin kapalı olması ne anlama geliyor?

ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkenin güney sınırında yasa dışı göçmen girişlerini önlemek ve güvenlik için 'Meksika Duvarı' örmek üzere devlet bütçesinden 5.7 milyar dolar istemesi ile başlayan kriz Demokratların Başkan'dan gelen son teklifleri de reddetmesi sonrası devam ediyor. Demokratlar 1.3 milyar dolar olan ödeneğin artmasını kabul etmiyor.

Ülke bürokrasisini ekonomik olarak tıkayan ve en son Trump'ın İsviçre'nin Davos kasabasında 22 Ocak'ta başlayacak olan Dünya Ekonomik Forumu'na katılımının iptaline kadar uzanan "shutdown" yani ABD hükümetinin kapanması ve bu konu ile ilgili bütün sorular yanıtlandı.

1) ABD hükümeti neden kapalı?

ABD siyasal sisteminde hükümet organlarına yada programlarına, federal bütçe sağlayacak bir kanun teklifi Temsilciler Meclisi ve Senato olmak üzere iki ayrı meclisten oluşan Kongre'den geçmediği takdirde "shutdown" olarak bilinen hükümetin kapanması durumu ortaya çıkıyor.

Böyle bir senaryo yaşandığında ABD yasaları, hükümeti konu ile ilgili icraatlarını "kapamayı" dikte ediyor. Durdurulan icraatlarla ilgili kurumlarda çalışan olmazsa olmaz personel dışındaki ikinci dereceden memurlar dönemsel izne çıkıyor. Bu süreçte izne çıkan çalışanlar ödeme alamıyor.

İzne çıkarılmayan çalışanlar ise hükümet açılana kadar ödeme almadan çalışmaya devam ediyor. Para almadan işlerine devam eden memurları sağlık personeli, denizaşırı uçuşların yapıldığı havalimanlarındaki ulaştırma ve güvenlik memurları oluşturuyor.

2) Hükümet neden kapandı ve nasıl başladı?

ABD Kongresi ile Başkan Donald Trump arasında 'Meksika Duvarı' için istenen 5.7 milyar dolarlık bütçe tıkanıklığa sebep oldu. Hükümetin önemli bir kısmı bu anlaşmazlık sebebi ile bütçesini kaybetti.

800 bin kişiyi etkileyen 'kısmi hükümet kapanması' bu sebeple 22 Aralık tarihinde başladı. Bu kapanma en uzun 'shutdown' olarak ABD tarihine geçti.

3) Hangi kurumlar etkilendi?

ABD'de iç güvenlik, ulaştırma, ticaret, bayındırlık, şehircilik, adalet kurumları hükümet kapanmasından etkilendi. Amerikan Uzay Ajansı NASA, vergi daireleri ve gelir idaresi dairesi de çalışanlarının çoğunu dönemsel izne göndermek zorunda kaldı.

4) Para almadan çalışmak zorunda olanlar kimler?

Hapishane memurları, Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ajanları, kolluk kuvveti hizmetinde çalışanlar, ulaşım güvenliği memurları, sınır kontrol meurları, sahil güvenlik memurları, ABD Orman Servisi itfaiye memurları, ABD Meteoroloji Dairesi hava tahmin memurları para almadan çalışmaya devam ediyor.

5) Hükümet sosyal yardımları etkilendi mi?

ABD Sosyal güvenlik sistemi kendi özerk bütçesine sahip olduğu için gıda pulu programı ve sağlık yardımları hükümetin kapalı olmasından etkilenmedi.

6) Hükümet ne zaman açılacak?

Hükümetin açılması için Kongre ve Trump'ın bir anlaşmaya varması ya da iki taraftan birisinin geri adım atması gerekiyor. Bunun ne zaman olacağını ise henüz hiç kimse bilmiyor.

7) Trump geri adım atar mı?

Havalimanları çalışanlarının işlerini bırakması, besin güvenliği riski ortaya çıkması, hükümetin internet sitelerinde güvenlik açığı ortaya çıkması gibi durumların Trump'ı geri adım atmaya itmesi ihtimal dahilinde.

8) Kongre ve Trump anlaşmaya gider mi?

Bu durumda hükümet açılabilir ancak yakın gelecekte Trump ve Kongre'nin anlaşması pek mümkün gözükmüyor.

Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi 'shutdown' sorununu çözebilmek için kısa vadeli bir bütçe kanun tasarısını onayladı ancak bu tasarı Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Senato'dan geçemedi. Cumhuriyetçilerin Senato'daki lideri Mitch McConnell, Beyaz Saray'ın desteği olmadığı için tasarının Senato'da oylanmasını engelledi.

9) Acil durum ilan edilirse ne olur?

ABD'de acil durum, kriz anlarında ilan ediliyor. Bu durumda Beyaz Saray Kongre'yi es geçerek gerekli duyulan bütçeye hızla ulaşıyor.