ABD'nin Afganistan planı: Geçiş hükümeti ve seçimler

ABD'de Joe Biden yönetiminin Afganistan planının, ülkede geçiş hükümeti kurulması ve seçimlere gidilmesi olduğu belirtiliyor.

ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad'ın son günlerde gerçekleştirdiği ziyaretlerde, 8 sayfalık bir taslak planı taraflara sunduğu ifade ediliyor. Plana göre mevcut hükümet bir geçiş hükümeti ile değiştirilecek, ateşkes ilan edilecek, ortak bir komisyon ateşkesi denetleyecek, söz konusu geçiş hükümeti yeni bir anayasa yazılıp seçimler yapılana kadar ülkeyi yönetecek.

Planda Taliban'ın da geçiş yönetimine dahil edilmesi, ayrıca hareketin komşu ülkelerdeki askeri varlığına ve askeri bağlantılarına son vermesi de yer alıyor.

Afgan tarafların ise söz konusu plana olumlu yaklaşmadığı vurgulanıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, taslağa dair doğrulama veya yalanlama niteliğinde bir açıklama yapmadı. Price, diplomatik süreçlerin gizli olarak yürütülmesinin önemine değindi.

AP ise, Taliban'ın Siyasi Ofis Sözcüsü Muhammed Naim'e dayandırdığı haberinde, Taliban'ın söz konusu taslağı incelediğini belirtti.

Kabil hükümeti reddediyor

Eşref Gani liderliğindeki Kabil hükümetinin, ABD tarafından sunulan taslağı kabul etmediği ifade edildi.

Kabil hükümeti başkanlık sarayından yapılan açıklamalarda, Gani yönetiminin bir geçiş hükümetini kabul etmeyeceği ve görevi bırakmayacağı belirtildi.

Kabil hükümetini oluşturan Cemiyet-i İslami gibi diğer tarafların, savaş ağalarının ve Abdurreşid Dostum gibi isimlerin ise bu plana daha olumlu yaklaşabileceği tahmin ediliyor. Bu kapsamda Abdullah Abdullah, Dostum, Muhammed Muhakkik, Server Daniş, Kerim Halili gibi isimlerin geçiş sürecine yaklaşımının, Gani yönetiminde krize yol açabileceği düşünülüyor.

Taliban: Ateşkes olmayacak, seçime katılmayacağız

Taliban ise Afganistan'da barış sürecinin, 29 Şubat 2020'de imzalanan Doha Anlaşması temelinde yürütülmesi gerektiği görüşünde.

Hareket, herhangi bir ateşkese dahil olmayacaklarını, seçimlere de katılmayacaklarını vurguluyor.

Taliban'ın bir geçiş hükümeti kurulması konusunda yorumu ise daha farklı. Taliban, bir geçiş hükümetine katılmayacaklarını, ancak Gani yönetimi yerine bir geçiş hükümeti kurulmasına da karşı çıkmayacaklarını vurguluyor.

Hareketin ülkede seçimler yoluyla bir güç değişimine ise sıcak bakmadığı biliniyor. Taliban, ABDnin Afganistan'ı Mayıs ayında tamamen terk etmemesi halinde savaşın yeniden başlayacağına yönelik açıklamalar yapmıştı.

"Çekilmezlerse büyük bir savaş yaşanır"

ABD'de yeni başkan Joe Biden'ın yönetimi, Afganistan'dan çekilmeye dair anlaşmayı gözden geçireceklerini ifade ediyordu.

Taliban, daha önce yaptığı açıklamalarda ABD'nin Doha Anlaşması'na uyması gerektiğini, anlaşmayı ihlal ederlerse sahada çatışmaların tehlikeli biçimde artacağını ve bunun sorumluluğunun ABD'de olduğunu belirtmişti.

Hareket, ABD'nin anlaşmaya uymayarak Mayıs 2021 tarihinde Afganistan'dan çekilmemesi halinde, büyük bir savaşın patlak vereceğini ifade etmişti. Açıklamalarda savaşın ABD'nin çıkarına olmadığı, Joe Biden yönetiminin duygusal biçimde hareket etmemesi gerektiği savunuluyordu.