ABD'nin EastMed projesine yönelik tutumu değişti mi?

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı Enerji Güvenliği Danışmanı Amos Hochstein'ın, Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Hattı Projesi'ni (EastMed) eleştirmesi krize neden oldu.

Hochstein, TRT World'de katıldığı Pipe Dream belgeselinde, EastMed boru hattını 'ekonomik olmadığı' gerekçesiyle eleştirmişti.

Hochstein, EastMed Boru Hattı'nın ekonomik olarak uygulanabilir olmayan, tamamlanamayacak çok pahalı ve karmaşık bir proje olduğunu söylemişti.

İlaveten EastMed boru hattının ekonomik fizibilite çalışmasının 2016'dan beri yayınlanmadığını söyleyen ABD'li diplomata göre, son beş yılda yapılan tek şey haritalar ve muhtıralar imzalamaktı ve bazı bakanların AB'nin desteğinden söz etmesine rağmen Avrupa Birliği bu planı hiçbir zaman benimsemedi.

ABD'den açıklama

Yunanistan'da sert tepkiyle karşılanan 'Hochstein'ın ifadelerinin kendi kişisel görüşleri' olduğunun altının çizildiği ABD Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında, "Sayın Hochstein, Doğu Akdeniz ve Avrupa enerji hatlarının Yunanistan üzerinden birbirine bağlanmasını tamamen desteklemektedir." ifadelerine yer verildi.

Bir ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de Yunanistan medyasına yaptığı değerlendirmede, Hochstein'ın yanı sıra Washington'ın Doğu Akdeniz'de yenilenebilir enerji kaynakları ve elektrik temelli projelere öncelik verdiğine işaret ederek EastMed'e sıcak bakılmadığını ifade etti.

Ayrıca değerlendirmede, "Doğu Akdeniz'de enerji tasarrufu ve bağlanabilirlik konusunda kararlıyız. Avrupa ile elektrik bağlantısı, Doğu Akdeniz ülkelerini Avrupa'ya bağlayacak ve bölge ülkelerinin yararına yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektriğin gelecekteki üretimine imkan tanıyacak. Mısır'dan Kıbrıs ve Yunanistan'a planlanan Avrupa-Afrika bağlantısı ve İsrail, Kıbrıs ve Avrupa'nın elektrik şebekelerini birbirine bağlamak için önerilen EuroAsia bağlantısı gibi projeleri destekliyoruz. Bu tür projeler yalnızca önemli enerji pazarlarını birbirine bağlamakla kalmayacak, aynı zamanda bölgeyi temiz enerjiye geçiş için hazırlamaya da katkı sağlayacak." denildi.

Doğu Akdeniz'den çıkarılacak gazın Kıbrıs üzerinden Yunanistan'a, oradan da İtalya'ya ulaştırılmasını hedefleyen "EastMed" projesine ilişkin anlaşma, Atina'da Ocak 2020'de düzenlenen bir törenle Yunanistan, İsrail ve GKRY arasında imzalanmıştı.

AA muhabirinin EastMed'la ilgili sorusuna yazılı yanıt veren bir ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü de, "Doğu Akdeniz ülkelerinin kendi aralarındaki ve Avrupa ile olan elektrik bağlantı hatları, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla üretilen elektriğin ihracına izin verecek ve bölge ülkelerine fayda sağlayacaktır. Bu kapsamda planlanan EuroAfrica bağlantı hattı Mısır'dan Kıbrıs ve Yunanistan'a ve EuroAsia bağlantı hattı da İsrail, Kıbrıs ve Avrupa elektrik hatlarını birbirine bağlayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

ABD yönetiminin yenilenebilir enerji projelerini öncelediği vurgulanan açıklamanın devamında, "ABD, iklimle ilgili önceliklerine uygun olarak fosil yakıt altyapısına dayalı yeni projelere eleştirel şekilde bakmaktadır. Ayrıca enerji güvenliği ve doğalgaz tedarikinin çeşitlendirilmesi anlamında Alexandroupoli LNG Terminali (FSRU) ve Bulgaristan ile Kuzey Makedonya arasındaki bağlantı hattı projesi, EastMed boru hattı projesinden daha ucuz ve daha önce bitirilecek projelerdir." denilmişti.

Geçtiğimiz hafta, ABD'nin, Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Hattına ilişkin çekincelerini gayriresmi bir yazı ile (non paper) Yunanistan, İsrail ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'ne (GKRY) ilettiği bildirilmişti.

ABD'nin dile getirdiği çekinceler arasında projenin ekonomik açıdan sürdürülebilir olmaması ve çevresel hassasiyetlere uzak olması gösterilmişti.

Kaynak: Euronews