ABD yönetiminin İran'a yönelik yaptırımlarının 2. dalgası bugün yürürlüğe girdi.
Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu düşünülen sekiz ülke, geçici olarak yaptırımlardan muaf tutulacak.
Trump yönetimi, 2015'te imzalanan nükleer anlaşmayla kaldırılan tüm yaptırımları yeniden yürürlüğe koyuyor. Yaptırımların ilk dilimi 7 Ağustos'ta devreye girmişti.
Bugün uygulamaya konulan yaptırımlar, İran ekonomisinin temel direkleri konumunda olan petrol ihracatı, deniz taşımacılığı ve bankacılık sektörlerini vuracak.
Yaptırımlar, İran'la ticaret yapan ülkeleri de olumsuz etkileyecek.
İran'da gösterilerde ABD'ye tepki, Trump'tan açıklama Pazar günü ABD karşıtı gösterilere katılan binlerce İranlı "Amerika'ya Ölüm" sloganı attı.
Gösteriler, başkent Tahran'daki ABD Büyükelçiliği baskınının 39. yıldönümü nedeniyle düzenlendi.
ABD Başkanı Donald Trump, ülkesindeki ara seçimler için bir seçim mitingine katılmak üzere yola çıkmadan önce yaptığı açıklamada, yaptırımların şimdiden etkili olduğunu savundu.
Trump, "İran yaptırımları çok güçlü. Bunlar, şimdiye kadar uygulamaya koyduğumuz en sert yaptırımlar. İran'la ne olacağını göreceğiz, ancak size şunu diyebilirim ki durumları çok iyi değil" dedi.
Nükleer anlaşma 2015 yılında, ABD'de Barack Obama yönetiminin iş başında bulunduğu dönemde P5+1 (BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi olan ABD, Çin, Rusya, Fransa ve İngiltere ile Almanya) ve İran arasında imzalanan anlaşma ile İran, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında tartışmalı nükleer faaliyetlerini sınırlandırmayı kabul etti.
Tahran uranyum zenginleştirmede kullanılacak santifrüj sayısını anlaşmayla üçte iki oranında azaltmayı, zenginleştirilmiş uranyumunun yüzde 98'ini ülke dışına göndermeyi ve plütonyum üretim reaktörünü de çimentoyla doldurmayı kabul etti.
Ancak önümüzdeki ilk 10 yıl içinde zenginleştirilmiş uranyum biriktirmeme şartıyla, uranyum konusunda geliştirme ve araştırma yapmasına izin verildi.
Trump neden anlaşmadan çekildi? Seçim kampanyası döneminde nükleer anlaşmadan çekileceğini vaat eden ABD Başkanı Donald Trump, göreve başlamasının ardından da "İran'la yapılan felaket anlaşmadan çekileceğim" açıklamasında bulundu.
Trump anlaşmanın, İran'ın bölgedeki hamlelerini kısıtlamaması ve ülkenin füze denemelerine engel olmaması nedeniyle kötü bir anlaşma olduğunu düşünüyor.
Trump, Mayıs ayında da ülkesini "esastan sakat" diye tanımladığı İran ile nükleer anlaşmadan çekme kararı aldı.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından Mayıs ayında yaptığı açıklamada, İran'la yeni bir anlaşma yapılması gerektiğini vurgulayarak 12 maddelik şartlarını açıkladı.
Bu maddeler arasında, İran'ın nükleer programıyla ilgili şartlar dışında, "İran; Hizbullah, Hamas ve Filistin İslami Cihad Hareketi de dahil olmak üzere Ortadoğu'daki tüm terörist gruplara desteğini geri çekmeli", "Şii milislerin silahsızlandırılması, tasfiyesi ve yeniden entegrasyonuna izin vermeli", "Yemen'deki Husi milislere askeri desteğini kesmeli", "Suriye'nin tamamında İran komutasında bulunan güçleri geri çekmeli" gibi İran'ın dış politikası alanına giren maddeler de yer alıyor.
Geçici olarak yaptırımlardan muaf tutulan ülkeler hangileri? Konuyla ilgili Cuma günü bir açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, söz konusu 8 ülkeyi açıklamadı ama bunlar arasında Hindistan, Japonya, Güney Kore ve Çin'in olabileceği düşünülüyor.
Mike Pompeo, bu ülkelerin geçici olarak yaptırımlardan muaf olacaklarını, yani esasen İran ile petrol alışverişini sürdürebileceklerini belirtti.
Pompeo, Avrupa Birliği üyelerinin bu ülkeler arasında olmadıklarını da açıkladı.
Türkiye yaptırımlardan muaf tutulacak mı? Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez Cuma günü, ABD'nin İran yaptırımlarında istisna uygulayacağı sekiz ülke arasında Türkiye'nin de olduğunu açıkladı.
Dönmez, "ABD'nin İran yaptırımlarında istisna uygulayacağı sekiz ülke arasında Türkiye'nin de olduğu bilgisi bize ulaştı. Bu açıklamadan dolayı memnuniyetimi ifade etmek isterim" açıklamasını yaptı.
