Afganistan'da barış: Afganlar arası görüşmelerde tarafların talepleri neler?
Taliban ile ABD arasında 29 Şubat’ta imzalanan anlaşma çerçevesinde 12 Eylül’de başlayan Afganlar arası görüşmeler Katar’ın başkenti Doha’da devam ediyor.
Taliban ile ABD arasında 29 Şubat’ta imzalanan anlaşma çerçevesinde 12 Eylül’de başlayan Afganlar arası görüşmeler geçtiğimiz güne kadar Katar’ın başkenti Doha’da devam ediyordu.
Yaklaşık 3 aylık görüşmelerin ardından Kabil hükümetinin belirlediği heyet ile Taliban arasında genel prosedürler konusunda anlaşma sağlandığı ifade edilmişti.
Dün ise 3 aydır devam eden Afganlar arası görüşmelere 23 günlük ara verildiği açıklandı.
Afganlar arası görüşmelerde tarafların karşılıklı talepleri ise medyaya servis edildi.
Aşağıda, ABD ile Taliban arasında imzalanan anlaşma çerçevesinde Doha’da devam eden Afganlar arası görüşmelerde tarafların medyaya aktarılan talepleri listelenmiştir.
Taliban’ın talepleri
- İslami hükümet
- Müstakbel İslami hükümetin türü
- Liderlik
- Savunma ve güvenlik sektörü
- İslami konsey
- Anayasa
- Dış politika
- Uluslararası ölçüler üzerine politika geliştirmek ve İslami ilkelerde milli değerleri itibara almak
- Afganistan’ın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü
- Milli çıkarlara bağlılık
- Milli değerler
- Eğitim
- Temel insan hakları
- Dul ve yetimler için maaş sağlanması
- İslami ilkeler ve milli gelenekler ışığında kadın haklarının sağlanması
- Esirlerin meşru ve ilkesel haklarının sağlanması
- Engellilere özel alaka gösterilmesi
- Yaralıların transferi ve tedavisi
- Uyuşturucunun engellenmesi
- İslami ilkeler temelinde ifade hürriyeti
- Propagandanın önlenmesi
- Devlet dairelerinde yolsuzluğun ve ahlaki fesadın önlenmesi
- Kalıcı ateşkes
Taliban siyasi heyetinin lideri Molla Abdulgani Birader, ABD temsilcisi Zalmay Halilzad ile anlaşmaya imza atıyor (29 Şubat 2020, Doha)
Kabil yönetimi adına Afgan heyetinin talepleri
- Güvenlik
- Ülke çapında kalıcı ateşkes
- Ateşkesin gözlemlenmesi ve uygulanması için bir mekanizma kurulması
- Anayollar dahil tüm yolların güvenliğinin sağlanması ve her tür gaspın engellenmesi
- Komşu ülkelerle illegal geçiş yolların engellenmesi
- Milli savunma ve güvenlik güçlerinin güçlendirilmesi
- Bölgelerin askerilikten arındırılması
- Afyon ekiminin ve üretiminin ortadan kaldırılması ve uyuşturucu kaçakçılığının engellenmesi
- Organize suçla mücadele
- Tarihi ve İslami mekanların güvenliğinin sağlanması
- Doğal kaynakların korunması, illegal biçimde kullanımlarının engellenmesi
- Güç şebekeleri, taşıma araçları ve Müslüman Afgan halkının mülkleri de dahil olmak üzere kamu merkezlerinin güvenliğinin sağlanması
- Yabancı savaşçıların ve terörist grupların çıkarılması ve Müslüman Afgan halkının öldürülmesini önlemek üzere askeri faaliyetlerde ortaklık
- Keyfi ve yargısız cezalandırmanın sona erdirilmesi
- Yollarda şahısların etnisite ve cinsiyetlerine göre durdurulmasının ve hedef alınmasının engellenmesi
- Diğer ülkelerle olan ilişkilerde açıklık
- Kalkınma
- Ülke çapında ve kaliteli olacak bir biçimde; sağlık, eğitim, tarım sektöründe ve diğer sektörlerde kamu hizmetlerinin temellerinin teşkili
- Altyapı projelerinin güvenliğinin sağlanması ve istihdam için şartların oluşturulması
- Mültecilerin dönüşü için şartların ve bu kişilerin kalacakları yerlerin sağlanması
- Savaş kurbanlarıyla ilgilenmek, şehit ailelerine ve engellilere bakmak için ortak programların yürütülmesi
- Afganların başkentinin korunması ve ülkenin ekonomik açıdan kendi ayakları üzerinde durabilmesinin sağlanması amacıyla gerekli çabaların sarf edilmesi
- Siyaset
- İslami ve demokratik temeller üzerinde ülke için ortak bir vizyonun tesisi
- Siyasi katılım için yol haritası
- Barış anlaşmalarının uygulanması için uluslararası garantiler
- Vatandaşların meşru hakları ve özgürlükleri ile Afganların kazanımlarının korunması
- Milli kurumların güçlendirilmesi
- Toplumdaki her türlü yolsuzluğa karşı mücadele edilmesi ve iyi idare için şartların sağlanması
- Afganistan’ın uluslararası mutabakatlarının korunması ve uluslararası şartlara (tüzük) uyulması
- Uygulama mekanizmaları
- Her bir bölümün uygulanması için bir pratik mekanizma tartışılmalı, örneğin ‘ateşkesin gözlenmesi mekanizması’ gibi
- Barış anlaşmasının nihaileştirilmesi
Bu içerik, Küresel çatışma ve savaş araştırmaları uzmanı Halid Abdurrahman'ın kişisel blogunda, 15 Aralık 2020 tarihinde yayınlanmıştır.
