Afganistan'ın kuzeyinde 'paralel yönetim' ilanı: Kabil hükümeti çöküyor mu?

Afganistan'da seçimlerin ardından büyüyen gerilim sonrası ülkenin kuzey illerinde 'paralel yönetim' kurulmaya başlandı.

Yaklaşık 5 ayın sonunda, kördüğüme dönen seçim sonuçları açıklanırken, seçimin galibi olarak Afganistan'ın mevcut devlet başkanı Eşref Gani ilan edilmişti.

Bunun ardından başta Afganistan İcra Heyeti Başkanı Abdullah Abdullah "paralel hükümet" ilan ederken seçim sonuçlarını tanımadığını açıklamıştı. Abdullah'a, seçim sürecinde ortak hareket ettiği Özbek savaş ağası Abdurreşid Dostum da desteğini belirtmişti.

Yerel kaynaklar bu kapsamda Afganistan'ın kuzeyinde, Dostum ve Abdullah'ın güçlü oldukları bölgelerdeki illere Eşref Gani hükümetini tanımayarak valiler atamaya başladığını aktardı.

İlk olarak Saripul ilinde merkezi yönetime bağlı valinin görevden uzaklaştırıldığı ve yerine yeni bir ismin yerleştirildiği bildirildi.

Afganistan'ın kuzey kesimindeki Herat, Badgis, Faryab, Belh, Tahar, Badahşan gibi illerde Abdullah ve Dostum'un kendilerine bağlı valiler atayabileceği ifade ediliyor.

Öte yandan Gani'nin seçimleri kazanmasını reddeden yerel liderlerin ve savaş ağalarının da güçlü oldukları bölgelerde "valilik" ilan edebileceği belirtiliyor.

Taliban ile ABD arasındaki barış anlaşması kapsamında ABD askerlerinin ülkeden çekilmesi ve Afganlar arasında yeni bir görüşme sürecinin başlaması öngörülüyordu.

Afganistan'ın kuzeyinde yaşanan gelişmelerin ülkede yeni bir iç savaşı başlatmasından endişe ediliyor.

Taliban anlaşmayı açıklamıştı

Taliban, ABD ile 16 aydır devam eden müzakereler sonucunda anlaşmanın imzalanacağı tarihi açıklamıştı.

Harekete bağlı resmi kaynaklar üzerinden yapılan açıklamada, ABD ile imzalanması planlanan anlaşmaya dair şu ifadeler kullanılmıştı:

"Afganistan İslam Emirliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasında uzun süren müzakerelerin ardından, her iki taraf da, Hicri takvime göre 5 Recep 1441, Miladi takvime göre 29 Şubat 2020 tarihinde, nihai anlaşmayı uluslararası gözlemciler önünde imzalama konusunda uzlaşıya vardı.

Her iki taraf bundan sonra anlaşmanın imzalanmasına kadar uygun bir güvenlik ortamı oluşturacak, çeşitli ülke ve uluslararası organizasyonlara imza seremonisine katılmaları için davetiyeleri gönderecek, tutsakların serbest kalması için gerekli işlemler yapacak, ülkenin çeşitli siyasi tarafları ile Afganlar arası müzakereler için bir yol inşa edecek ve nihai olarak yabancı güçlerin tamamının ülkeden çekilmesi ve Afganistan topraklarının diğerlerinin güvenliğine karşı kullanılmasına müsade edilmemesiyle beraber, ülkenin tamamında barışın sağlanması için zemin hazırlayacak.

Ki halkımız, İslami bir sistemin gölgesinde selamet ve refah içerisinde bir hayat yaşayabilsin, inşallah."

ABD-Taliban görüşmeleri

ABD ile Taliban, 2018 yılının Ekim ayından bu yana Afganistan barış süreci kapsamında görüşmeler gerçekleştiriyordu.

ABD Başkanı Donald Trump 9 Eylül'de sosyal medya üzerinden paylaştığı mesajında, başkent Kabil'de bir ABD askerinin öldürüldüğü gerekçesiyle, Taliban ile yürütülen barış görüşmeleri sürecinin durdurulduğunu açıklamıştı.

Taliban, anlaşma için her şey hazırken Trump'ın görüşmeleri iptal ettiğini açıkladığını, bunun en çok ABD'ye zarar vereceğini ve kararın ABD'nin barış karşıtı politikasını ifşa ettiğini ifade etmişti.

Taliban ABD'nin bu kararı aldığına pişman olacağı yönünde bir açıklama yapmıştı.

Hareket, ABD Başkanı Donald Trump'ın Afganistan barış görüşmelerini iptal etmesiyle, bölge ülkeleriyle yaptığı müzakerelere ağırlık vermişti.

Hareketin siyasi heyeti görüşmelerin iptal edilmesinin ardından Eylül ayında Rusya, İran ve Çin'i ziyaret etmişti.

Trump'ın 28 Kasım 2019'daki Afganistan ziyaretinin ardından, 6 Aralık'ta barış görüşmeleri yeniden başlamıştı.

2020 yılının Şubat ayında, Taliban ile ABD'nin Şubat ayı sonunda anlaşmayı imzalayacağı ifade edilmişti.

Kaynak: Mepa News