Ağaç gölgesi, yılda yarım milyar dolar tasarruf sağlıyor

‘Para ağaçta yetişmiyor’ sözü meğer yanlışmış. En azından kentler için. Ağaç gölgesi oranının yüksekliği, bir mega-kente sadece yaşam kalitesi katmıyor, müthiş bir ekonomik tasarruf da sağlıyor. New York Eyalet Üniversitesince (SUNY), dünyadaki 10 mega-kentte incelemelerden sonra hazırlanan araştırma raporuna göre ağaç gölgesi, bir mega-kentin, sağlık, enerji ve çevre koruma gibi harcamalarında yıllık ortalama 505 milyon dolar tasarruf sağlıyor. Araştırma, ‘çevre koruma ile ekonomik gelişmeyi’ birbirine zıt gören bakışı yanlışlamasıyla da dikkat çekiyor.

New York Eyalet Üniversitesi (SUNY) tarafından yapılan araştırma, 2030 yılı itibarı ile gezegendeki her 10 kişiden birinin nüfusu 10 milyondan fazla bir mega-kentte yaşayacağı dikkate alındığında, şehir ormanlarının bu kentlerdeki yaşamı daha sağlıklı ve daha ekonomik hale getirmekte şimdiye kadar düşünülenden çok daha önemli rol oynadığı vurgulandı.

Ağaçların serin hava etkisi oluşturduğuna, ağaç yapraklarının da hem güneş sıcağını hem de gürültüyü emme özelliğine dikkat çeken araştırma, şehir ormanlarının ve şehir içi ağaçlık alanların kent merkezlerinin çevrelerindeki doğal alanlardan birkaç derece daha sıcak olmasına neden olan ‘Kentsel Sıcaklık Adası Etkisi’ni kırarak belirgin şekilde aşağı çekebildiğini belirledi. Ağaç gölgesi bol kentlerde astım, düşük doğum bir çok sağlık sorunu da belirgin şekilde düşüyor.

Pekin, Moskova, İstanbul, Mexico City, Mumbai, Tokyo, Londra, Los Angeles, Kahire ve Buenos Aires’ın dahil olduğu 10 mega-kentte ‘i-Tree’ analiz yöntemi ile yapılan incelemelerle hazırlanan araştırma raporunda, şehir meydanları, kaldırımlar ve otopark gibi alanlar ağaçlandırılırsa, kentsel ağaçlandırmanın bir mega kente sağladığı genel yararın yaklaşık iki katı oranda arttığı tespit edildi. ABD Orman Hizmetleri Dairesince geliştirilen ‘’i-Tree’’ analiz yöntemi, ağaçlık alanların oluşturduğu eko-sistemin, yaşam alanının hava kirliliği gibi suni etkilerden veya, sıcak hava, fırtına gibi doğal etkilerden korunmasına yaptığı katkıları ölçüyor. Ziyaret ettikleri her mega kentte rastgele seçtikleri 500 ayrı noktada bu yöntemle ölçümler yapan araştırma ekibi, her noktadaki ağaçsız ve gölgesiz alanları kategorize etti.

Kahire’de yüzey alanının sadece yüzde 8.1’i ağaç gölgesi görüyor. Moskova’da ise bu oran yüzde 36’ya çıkıyor. Bu 10 mega kentin ortalaması ise yüzde 20.9. Tokyo ise, kişi başı ağaç gölgesi alanı ortalamasının en yüksek olduğu mega-kent.

Dünyada 700 milyondan fazla insanın 40 mega-kentte yaşadığına dikkat çeken araştırma ekibinin yöneticisi Profesör Theodore Endreny, kentlerdeki yeşil alanların korunmasının, şehir dışlarındaki doğal ormanların korunması kadar önemsenmesinin büyük bir yanlış olduğunu kaydetti ve ağaç gölgesini artırmanın mega kentler için sadece psikolojik olarak değil, ekonomik olarak da büyük kazanç olduğunu belirtti.

Ağaçlar, şehrin manzarasının değil belediye altyapısının parçası

ABD şehir yönetimlerinde de son yıllarda kent ağaçlarını, çevre düzenlemesinden çok, kentsel altyapının ve kentsel ekonominin parçası gören anlayış hızla yayılıyor. Bu bakışa göre şehir yönetimi ve planlaması sadece mühendisliği değil kentin biyoloji ve ekoljisini de kapsıyor. Örneğin Florida’nın Tampa kenti belediyesi, ağaçlandırmadan sorumlu müdürlüğü, ‘park ve bahçeler dairesi’ bünyesinden çıkararak, ‘şehir planlama dairesi’ bünyesine aldı. Tampa Belediyesi ağaçlara artık, yol ve köprülerin biyolojik versiyonu olarak kamusal altyapı hizmeti eseri olarak bakıyor.

Tampa Belediyesi, Florida Gıda ve Tarımcılık Üniversitesine başvurarak, en fazla gölge üreten ağaçlar, kaldırım ve açık otoparklarda büyümeye en elverişli ağaçlar, sellere en dayanıklı ağaçlar gibi konularda bilimsel destek alıyor. Yakın zaman önce yapılan bir araştırmaya göre Tampa’daki ağaçlandırmanın kente sağladığı yıllık ekonomik tasarruf 35 milyon dolar civarında.

Tampa Belediyesi ağaçları kimliklendirmesiyle, örneğin 4200 Willow Drive adresindeki meşe ağacının kök gövdesinin 96 metre çapında olduğunu ve yıllık 453 dolar tasarruf sağladığını  biliyor. Portland, New York City, Milwaukee ve Atlanta belediyeleri de tıpkı Tampa gibi kent içi ağaçları tek tek kimliklendirerek, bu ağaçların tek tek kente sağladıkları ekonomik tasarruf karşılığını listeliyor.

New York Belediyesi, 2016 Kasım ayında yaptığı ağaç nüfus sayımı ile şehir merkezindeki 685 bin ağacı tek tek yeniden türlerine, büyüklüklerine, sağlık durumlarına, yaşlarına göre kimliklendirmişti. Bu sayımla New York’un ağaç nüfusunun 2005 sayımına göre yüzde 12,5 arttığı tespit edilmişti. New Yorklular, belediyenin resmi sitesindeki interaktif haritadan bu ağaçları ve akıbetlerini tek tek takip edebiliyor.

Ayrıca 685 bin ağacın tek tek eylem ve boylam konum değerleri belirlenerek GPS koordinatları oluşturulmuştu. Yine, her bir ağacın tek tek kent yaşamına ekonomik katkısı da biliniyor. Örneğin Brooklyn’in Halsey Sokağındaki Londra çınarı, yılda 4000 galon sel suyunu tek başına engelliyor. Bu hizmeti ile kente yılda 37 dolarlık tasarruf sağlıyor. Bulunduğu bloğu gölgelendirmesi ve serinletmesiyle de yıllık yaklaşık 2000 kilowatt saatlik enerji tasarruf sağlıyor. Bununla da New York bütçesine 250 dolar daha kazandırıyor.

Kaynak: Amerika Bülteni