Ahmed Abdi Godane kimdir?

Muhtar Ebu Zübeyr olarak da bilinen Ahmed Abdi Godane, 1970 yılında Somali'nin kuzeyindeki Somaliland bölgesinin başkenti Hargeysa'da dünyaya geldi. Ailesinin kökenleri, 12'nci yüzyıl döneminde İslamiyet'i yaymak üzere Somali'nin kuzey bölgelerine Arabistan'dan gelen Arap davetçilere dayanıyordu.

Hayatının ilk yılları

Çocukluk ve gençlik yılları, bölgede yaşanan iç karışıklık ve çatışmaların gölgesinde geçti. İlk eğitimini bölgede aldıktan sonra, Somali kuzeyindeki iç çatışmalar sebebiyle eğitim hayatını tamamlayamadan 1988 yılında Cibuti'ye göç etmek zorunda kaldı ve eğitimini burada sürdürdü.

Oldukça başarılı bir öğrenci olan Godane, yurt dışında okumak için burs kazandı ve 1993 yılında Pakistan'ın Karaçi şehrine gitti, burada Somali Alimler Birliği'nin merkezlerinde kaldı. Bu dönemde Cezayir'deki İslami Selamet Cephesi'nin ideolojisi üzerine araştırmalarda bulundu. 1994 yılında Pakistan'ın başkenti İslamabad'a giderek buradaki Uluslararası İslam Üniversitesi'ne kaydoldu. Aynı zamanda burada İslami bir dergi çıkardı. Hadis alanının yanı sıra iktisat üzerine de eğitim gördü. Bölgede iyi bir İslami eğitim aldı.

Afganistan dönemi

İslamabad'da okuduğu dönemde Afganistan'a da ziyaretlerde bulunan Godane burada cihat yanlısı kesimle ve Afganistan'daki İslam Emirliği yönetimiyle temas kurdu. Cihat yanlısı fikrinin oluşmasına bu yıllardaki ziyaretleri zemin hazırladı. Buradaki kamplarda askeri ve İslami eğitimler gördü. Afganistan'da El Kaide bağlantılı İbnu'ş Şeyh el Libi gibi isimlerden de eğitim aldı.

1996 yılında İktisat Bölümü'nden mezun olarak üniversite eğitimini tamamlayan Godane 1997 yılına kadar bölgedeki faaliyetlerine devam etti.

1999 yılında Pakistan'daki İslami eğitimini tamamlayarak Somali'nin kuzeyindeki Hargeysa şehrinde geri döndü. Burada bir yandan İslami faaliyetlerle meşgul oldu ve davet çalışmalarına başladı. Diğer yandan da geçimini temin etmek için bir teknoloji mağazasında çalışıyordu. Davet çalışmaları zaman içerisinde büyüdü ve çok sayıda insana yayıldı.

Bu dönemde, uzun yıllardır bölgedeki cihat yanlısı hareketin ana yapısı konumundaki El İttihadu'l İslami artık faaliyetlerini sürdüremeyecek bir durumdaydı ve son dönemlerini yaşıyordu. Grubun askeri ve İslami eğitim veren merkezleri kapanmıştı. Ebu Zübeyr grubun liderleriyle de temas halindeydi. Bu liderlerle grubun faaliyetlerindeki başarısızlığın sebeplerine ilişkin görüşmeler yaptı ve onların tecrübelerinden istifade etti. El İttihadu'l İslami'den geriye kalan isimlerle birlik olarak faaliyetlerini sürdürdü. Bu doğrultuda ilerleyen yıllarda Eş Şebab'ın kurulması fikrinde iki ana sebep öne çıkıyordu: El İttihadu'l İslami'nin tamamen tükenmiş olması ve Etiyopya'nın Somali'yi Amerikan desteğiyle işgal edeceği endişesi.

Somali İslami Mahkemeler Birliği

Ebu Zübeyr, 2003 yılında Somali'nin kuzeyindeki baskıların artması ve ülkenin güneyinde savaşın devam etmesi sebebiyle, faaliyetlerine burada devam edebileceğini düşünerek Güney Somali'ye göç etti. Beraberinde Afganistan'da birlikte bulunduğu bazı arkadaşları da vardı. Ebu Zübeyr, Somali'nin güneyinde geçmiş yıllarda ABD'ye karşı savaşan kadrolarla bir araya geldi.

Bu dönemde bölgede farklı milis gruplar arasında iç çatışmalar yaşanıyordu ve sosyal problemler baş göstermişti. Ebu Zübeyr ve beraberindekiler burada gizli bir şekilde İslami ve askeri eğitim çalışmalarına başladılar. Bölgede silahlı bir yapı tesis ettiler.

Bölgede tesis edilen yapı ilk saldırısını milis güçlerden biri tarafından kaçırılan kişileri kurtarmak için yaptı. Gerçekleştirilen baskın sonucunda milis güçler dağıtılıp kaçırılan kişiler serbest bırakılırken, bu saldırı söz konusu yapının ilk askeri başarısı oldu. Bu saldırının ardından, bölgede halka baskı uygulayan milis gruplar, insanları kaçırmaktan çekinmeye ve bu tarz eylemlerden geri adım atmaya başladılar. Bu durum bölge halkının söz konusu yapıya ilgisini artıran bir etken oldu.

Ebu Zübeyr ve beraberindekiler bölgede güvenliği sağlamalarının ardından, halkın sorunlarını çözmek üzere çeşitli İslami mahkemeler tesis ettiler. Bu dönemde Somali'nin güneyindeki farklı bölgelerde de benzeri İslami mahkemeler kuruluyordu. Ebu Zübeyr liderliğinde kurulan mahkemeler, askeri gücü sebebiyle büyük bir etkiye sahip oldu. Mahkemelerin etkisi başkent Mogadişu'ya kadar yayıldı, öyle ki buradaki zengin tüccarlar dahi problemlerini çözmek üzere bu mahkemelere müracaat ediyordu. Zaman içerisinde bölgedeki İslami mahkemelerin birlikte hareket ettiği "İslami Mahkemeler Birliği" teşkil edildi ve kontrolü altındaki bölgelere İslam hukukuyla hükmetmeye başladı. Yıllardır istikrarsızlık ve savaşa esir olan bölgede ilk kez istikrar tesis edilmişti. Bu kısmi istikrar dönemi 2000-2006 yılları arasında devam edecekti.

Geçmişten bugüne Somali dosyası

ABD bu dönemde, 1994'te Somali'den mağlup olarak çekilmesinin ardından, çeşitli savaş ağalarını ve milisleri destekliyordu. İslami mahkemelerin güç kazanmasının ardından, ABD bölgede desteklediği milisleri Etiyopya gibi Hıristiyan devletlerin de desteğiyle bir araya getirdi ve İslami Mahkemeler Birliği'ne doğrudan savaş açtı. Bu süreçte Ebu Zübeyr liderliğinde olan ve "Eş Şebab" olarak da anılan "Genç Mücahitler Hareketi" resmen kuruldu. Bu grup İslami Mahkemeler Birliği'nin askeri kanadına öncülük ediyordu. Grup ABD'ye, desteklediği milislere ve diğer güçlere karşı savaşı sürdürdü. Bu savaşta 2006 yılı sonuna kadar Somalili İslami gruplar mağlup edilemedi.

2006 yılının son dönemlerinde İslami Mahkemeler Birliği, başkent Mogadişu da dahil olmak üzere Somali'nin güneyinde hakim durumdaydı. Ebu Zübeyr, İslami Mahkemeler Birliği'nin şura meclisinin önemli bir üyesi ve yapının silahlı kanadının öne çıkan liderlerinden biriydi.

2006 yılının Aralık ayında ABD, Doğu Afrika'daki Etiyopya gibi devletlerle ve Somali'deki milislerle ittifak kurarak Somali'de yeni bir saldırı başlattı. Hedefte İslami Mahkemeler Birliği yönetiminin devrilmesi vardı. Ebu Zübeyr, bu süreçte İslami Mahkemeler Birliği'ne bağlı binlerce savaşçıyı komuta etti.

Eş Şebab'ın düşüşü ve yükselişi

2007 yılında İslami Mahkemeler Birliği dağıldı ve eski liderlerinin bir bölümü ABD saflarına geçerek yeni kurulan yönetime katıldı. Ebu Zübeyr liderliğindeki Eş Şebab ise savaşa ve saldırılarına devam etti.

Grup 2009 yılına kadar sürdürdüğü savaş neticesinde, 2006 yılında başlatılan bu saldırıyı durdurdu ve nihayetinde Etiyopya ordusu Somali'den çekilmek zorunda kaldı. İlerleyen süreçte ABD, grubun bölgedeki hakimiyetini sona erdirmek için Etiyopya ve Kenya ordularının yanı sıra Somali'de kurulan yeni hükümeti de kullanarak yeni saldırı dalgaları başlattı. Eş Şebab 2011 yılı sonrasında birçok kent merkezinden çekilmek zorunda kaldı ve ağır darbeler aldı. Buna rağmen savaş Eş Şebab'ın çekildiği kırsal bölgelerde devam etti. Bölgedeki cihat yanlısı diğer yapılar da Eş Şebab bünyesine katıldı.

2012 yılında Ebu Zübeyr ve Eş Şebab resmen El Kaide lideri Eymen ez Zevahiri'ye biat ederek bu yapıya katıldı ve dünyanın birçok ülkesi tarafından "terör örgütü" ilan edildi. Ebu Zübeyr bu süreçte Eş Şebab'a liderlik etmeye devam etti. ABD tarafından "terör" listelerine alındı ve başına ödül kondu. Zaman içerisinde Eş Şebab yaşadığı kayıpları telafi ederek kırsal bölgelerde yeniden güç kazandı.

Muhtar Ebu Zübeyr, Eş Şebab liderliğini sürdürdüğü bir dönemde, 1 Eylül 2014 günü ABD'nin Somali'nin güneyindeki Barave kenti yakınlarında düzenlediği bir hava saldırısında yaşamını yitirdi.

Kaynak: Mepa News