AK Parti dönemini başlatan 3 Kasım 2002 seçimleri

Türkiye tarihinde "AK Partili yıllar" dönemini başlattığı kabul edilen 3 Kasım 2002 seçimlerinden bu yana 19 yıl geçti. Bu seçimlerle kriz, çatışma ve gerginliklerle dolu 1991-2002 dönemi sona erdi. Seçim sonuçlarını 2001'de başlayan ekonomik kriz başta olmak üzere öncesindeki dönemin sorunları belirledi.

Tarihi arka plan

1991 seçimleriyle Türkiye'de başlayan kriz, çatışma ve gerginlik dönem dolu dönem içerisinde 1997'de 28 Şubat süreci de başlamıştı.

Türkiye tarihine damga vuran 20 Ekim 1991 seçimlerinin 30'uncu yılı

1999 seçimlerinin hemen ardından yaşanan 17 Ağustos depreminin ağır sonuçları, seçim öncesindeki sorunların hiçbirinin çözülememesi üzerine Şubat 2001'de başlayan büyük ekonomik krizle Türkiye zorlu günler geçirmekteydi.

Askeri vesayetten şikayet edilen bir dönemde 2002 başında Başbakan Bülent Ecevit'in hastalanmasıyla ülkede ayrıca bir yönetim boşluğu doğmuş, buna rağmen Ecevit'in görevini bırakmayı kabullenmemesi hem tepki çekmiş, hem de partisi DSP'yi bölmüştü.

Erken seçim talebi

2002 yazında politik krizin zirve yapmasıyla iktidar ortağı MHP'nin lideri Devlet Bahçeli'nin önerisiyle 3 Kasım 2002'de seçime gidilmesi kararlaştırıldı.

28 Şubat sürecinde Ocak 1998'de "irtica" gerekçesiyle kapatılan Refah Partisi'nin yerine kurulan Fazilet Partisi'nde, Mayıs 2000'deki parti kongresinde iyice su yüzüne çıkan bir "yenilikçi-gelenekçi" ayrılığı yaşanıyordu.

Fazilet Partisi de Anayasa Mahkemesi tarafından "irtica" gerekçesiyle Haziran 2001'de kapatıldı. Partinin gelenekçi kanadı Saadet Partisi'ni kurarken yenilikçi kanat ise Adalet ve Kalkınma Partisi'ni (AK Parti) kurdu.

AK Parti lideri Recep Tayyip Erdoğan 2003 başına kadar siyasi yasaklı olduğundan 3 Kasım 2002 seçimlerinde aday olamadı.

2002'de ayrıca ünlü iş adamı ve medya patronu Cem Uzan tarafından Genç Parti kuruldu. Uzan medyayı da kullanarak yoğun ve popülist bir seçim kampanyasına girişerek kısa zamanda taban edindi.

3 Kasım 2002 seçimleri

Katılım oranının %79 olduğu 3 Kasım seçimlerinde partilerin oy oranları şu şekilde gerçekleşti:

- AK Parti %34,3

- CHP % 19,4

- DYP %9,5

- MHP %8,4

- Genç Parti %7,3

- DEHAP %6,2

- ANAP %5,1

- Saadet Partisi %2,5

- DSP %1,2

- YTP %1,1

- BBP %1

AK Parti tek başına iktidar oldu

Yüzde 10'luk seçim barajını yalnızca iki parti geçebildiğinden AK Parti ve CHP oy oranlarına göre oldukça fazla milletvekili çıkardılar. AK Parti bu seçimlerde 363 milletvekili kazanırken CHP 178 milletvekili kazandı. Bu seçimlerde meclise ayrıca 9 bağımsız milletvekili girdi. Bu aritmetik AK Parti'nin kolayca tek başına iktidara gelmesini sağladı.

Seçimin ardından Genç Parti'nin DYP ve MHP'nin seçmenini kendisine seçerek bu iki partinin baraj altında kalmasına neden olduğu, bundan da en çok AK Parti'nin yararlandığı değerlendirmeleri yapıldı. 

Seçimin ardından 1991-2002 dönemine damgalarını vuran DYP lider Tansu Çiller ve ANAP lideri Mesut Yılmaz parti liderliklerinden istifa ettiler. DSP lideri Bülent Ecevit istifa etmese de bu seçimle DSP küçük bir parti haline büründü. 

Seçmenin tepkiselliğinin egemen olduğu bu seçimle Türkiye'deki politik dengeler büyük bir değişime uğradı. Bir dönem kapanırken, Türkiye'nin halen içerisinde olduğu yeni bir dönem açıldı. 

Seçimin ardından Abdullah Gül hükümeti kurarak Başbakan oldu. Mart 2003'te Siirt'te seçimlerin yenilenmesiyle Recep Tayyip Erdoğan meclise girdi ve ardından Başbakanlık görevine geldi.

Kaynak: Mepa News