Analiz | Amerikan donanması Çin karşısında nasıl geriye düştü?

Gil Barndollar, Matthew C. Mai | Foreign Policy | Tercüme: Mepa News

Onlarca yıllık stratejik sapma ve maliyetli satın alma başarısızlıklarının ardından, ABD Donanması kaçınamayacağı bir fırtınaya doğru yelken açıyor. Savunma Bakanlığı'nın Çin'in "hız sorunu" olduğu yönündeki sözlerine rağmen, on yıllardır süren sanayisizleşme ve politika yapıcıların hizmetler ve tehditler arasında öncelik belirleme konusundaki başarısızlıkları, Donanmayı Pasifik'te sürekli ve yüksek yoğunluklu bir çatışmaya dayanma konusunda yetersiz bırakıyor. Amerika Birleşik Devletleri Çin'in gemi inşasına ayak uyduramıyor ve önümüzdeki yıllarda daha da geride kalacak. Bu durumda ABD Donanması ve ABD'nin en kritik dış politika zorunluluğu olan Pasifik'te bir savaşın caydırılması nerede kalıyor?

Biden yönetiminin son bütçe talebinin de gösterdiği gibi, mali kısıtlamalar Donanmayı tedarik taleplerini azaltmaya, modernizasyon programlarını ertelemeye ve gemileri erken emekli etmeye zorluyor. Donanmanın 2025 mali yılı bütçesi, üç nükleer güçle çalışan saldırı denizaltısı ve dört güdümlü füze kruvazörü de dahil olmak üzere 19 geminin hizmet dışı bırakılmasını ve sadece altı yeni geminin tedarik edilmesini öngörüyor. Askeri analistlerin uzun zamandır uyardığı "Korkunç 20'li Yıllar"ın tam kapsamı şimdi ortaya çıkıyor: ABD nükleer üçlüsünün pahalı bir şekilde yenilenmesi, servisler arasında eşzamanlı modernizasyon çabaları ve artan hükümet borcunun getirdiği kısıtlamalar Pentagon'u neyi ödeyip neyi ödeyemeyeceği konusunda zorlu seçimler yapmaya zorluyor.

İş gücü kıtlığı ve tedarik zinciri sorunları da gemi inşa kapasitesini sınırlıyor. Savunma sanayi üssü, ABD'nin savunma üretimini önemli ölçüde daraltan Soğuk Savaş sonrası bütçe kesintilerinden kurtulmak için hala mücadele ediyor. Donanmanın daha fazla tersane kapasitesine ihtiyacı var, ancak tersaneler için yeterli sayıda kalifiye işçi bulmak üretimin artırılmasının önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor. Gemi inşa endüstrisi yetenekleri kendine çekmekte zorlanıyor ve giriş seviyesi çalışanlar için daha iyi ücret ve yan haklar sunan fast food restoranlarına yeniliyor. Sonuç olarak, ABD Donanması filosunu büyütecekse üstesinden gelinmesi gereken şey parça eksikliği değil kaynakçı eksikliğidir.

Bunun yerine, gemi inşası giderek kötüleşiyor. Donanma Bakanı Carlos Del Toro tarafından Ocak ayında yaptırılan bir iç inceleme, denizaltılar ve uçak gemileri de dahil olmak üzere büyük programların uzun gecikmelerle karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Kanıtlanmış bir Avrupa tasarımının hızlı bir uyarlaması olarak lanse edilen Constellation sınıfı fırkateynler bile üç yıl gecikti.

Analiz | Trump'ın yeniden ABD Başkanı seçilmesi NATO için ne anlama gelir?

Savunma analisti David Alman'ın U.S. Naval Institute's Proceedings için kaleme aldığı ödüllü makalesinde de belirttiği gibi, Amerika Birleşik Devletleri Çin ile gireceği bir savaş gemisi yarışını kazanamaz. Amerika Birleşik Devletleri, Reagan yönetimi sırasında serbest ticaret adına ticari gemi inşasından fiilen vazgeçti. Bunu takip eden on yıllarda, cömert devlet sübvansiyonları Çin'in ticari gemi inşasına hakim olmasına yardımcı oldu ve Pekin'in sektörün çift kullanımlı olması şartı, ABD tersanelerinin İkinci Dünya Savaşı sırasında yaptığı gibi, bir çatışma sırasında ordu için üretim ve gemi onarımına geçebilen bir endüstri ile sonuçlandı. ABD Donanma İstihbarat Ofisi, Çin'in şu anda ABD'nin 232 katı gemi inşa kapasitesine sahip olduğunu tahmin ediyor. Çin 2022 yılında dünyadaki yeni gemilerin neredeyse yarısını inşa ederken, ABD tersaneleri sadece yüzde 0.13'ünü üretti.

ABD'nin 80 yıl önce denizlerde kazandığı zaferin temelini oluşturan demokrasi cephaneliğinin yeniden inşası bir gecede ya da ucuza gerçekleşmeyecektir. Bu bir nesil projesidir. Kuru havuzların, tesislerin ve ekipmanların iyileştirilmesini amaçlayan 20 yıllık Tersane Altyapısı Optimizasyon Programı, öngörülen 21 milyar doların çok üzerinde bir maliyete mal olacaktır. Ancak plan sadece ABD'nin mevcut endüstriyel kapasitesini en üst düzeye çıkarmayı amaçlıyor ve Çin ile aramızdaki muazzam gemi inşa açığını kapatmak için fazla bir şey yapmayacak. Bunun için Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra çıkarılan ve Atlantik ve Pasifik filoları için binlerce uçak gemisi, muhrip, denizaltı, fırkateyn ve kargo gemisi üretebilecek bir sanayi tabanının genişlemesini destekleyen bir dizi denizcilik yasasına eşdeğer bir yeniden yapılandırma programı gerekiyor.

ABD tersanelerinin yetersiz kaldığını fark eden politika yapıcılar yurt dışına bakmaya başladılar. Del Toro bu yıl yaptığı bir ziyaret sırasında Güney Koreli şirketleri ABD deniz taşımacılığına yatırım yapmaya teşvik etti. Japonya muhtemelen yakında ABD savaş gemilerinde onarım ve bakım çalışmaları yapmaya başlayacak, Hindistan da geçen yıl bunu yapmayı kabul etti. Bu girişimler ABD tesislerinde artan bakım birikimini hafifletecektir ancak Batı Pasifik'te ABD ve Çin filo büyüklükleri arasında giderek artan eşitsizliği temelden değiştirmek için Japon ve Güney Kore tersane kapasitesinin büyük bir kısmının kullanılması gerekecektir.

Elbette gemilerin hepsi karşılaştırılabilir değil. ABD savaş gemileri Çin'inkilerden daha ağır ve daha yetenekli olsa da, lojistik gemilerin azlığı ve mühimmat nakli kabiliyeti önemli endişelerdir. Yine de mevcut füze savaşı çağı filo büyüklüğünün önemini artırmıştır.

Analiz | Çin ne istiyor?

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması ile boy ölçüşecek kadar gemisi olmayan ABD, Pasifik'te konvansiyonel caydırıcılığını korumak ve savaşı önlemek için ne yapabilir? En azından iki büyük şey: Füze satın almak ve görevleri azaltmak.

İlk olarak, kısa vadede riski yönetmek için, Donanma ve diğer servislerin hızla daha fazla mühimmat tedarik etmesi gerekiyor. Bunu, bunları taşıyan platformlara değil, silahlara ve yeteneklere odaklanarak yapmalı.

Rusya-Ukrayna savaşı, askeri planlamacıların kısa ve hızlı çatışmalardan ziyade uzun savaşlar ve bunların büyük malzeme ihtiyacı hakkında düşünmelerini sağladı. Karada konuşlu topçu stoklarının tükenmesi, denizdeki bir savaş için gereken pek çok silah için de geçerli. Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi tarafından yürütülen ve çok ses getiren 2023 savaş oyunu, ABD'nin Tayvan'a yönelik bir savaşın ilk birkaç günü içinde kilit öneme sahip Uzun Menzilli Gemi Savar Füze envanterinin tamamının tükeneceğini ortaya koymuştur. Bu mühimmatların yanı sıra Müşterek Taarruz Füzeleri, Standoff Kara Taarruz Füzeleri ve Harpoon füzelerinin tedarik ve üretiminin artırılması, ABD hava gücünün Pasifik'teki olasılıkları eşitlemesine yardımcı olacaktır.

Ordu ve Deniz Piyadeleri tarafından işletilen gemisavar sistemleri de diğer servislerin ateş gücünü tamamlayabilir. Ancak kara konuşlu füzelerin konuşlandırılması için müttefiklerin onayı gerekecektir. Bugüne kadar ABD'nin hiçbir Asyalı müttefiki, siyasi hassasiyetler ve bu ülkelerin zaten bu tür silahlara sahip olmaları nedeniyle, ABD füze bataryalarına kalıcı olarak ev sahipliği yapmaya gönüllü olmamıştır.

Yenilikçilik ve yaratıcılık ABD'nin deniz gücünü daha da artırabilir. Ulusal Savunma Üniversitesi'nden emekli Deniz Albay T.X. Hammes, Donanma'yı ticari konteyner gemilerini füze fırlatma kapasitesine sahip savaş gemilerine dönüştürmeye çağırmıştır ki bu da uygun bir fiyata muazzam bir ateş gücü hacmi sağlayacaktır. Bu "füze ticari gemileri" aynı zamanda geleneksel savaş gemilerinden çok daha az insan gücüne ihtiyaç duyacaklardır ki bu da Donanmanın mevcut kadroları doldurma mücadelesi göz önüne alındığında önemli bir husustur.

Politika yapıcıların da zor seçimler yapması ve donanma konuşlandırmalarını sınırlandırması gerekmektedir. Donanma küçülüyor olsa da görevleri küçülmüyor. Yüksek operasyonel tempo, insan gücü eksiklikleri ve yaşlanan filo, denizcileri ve gemileri tüketen bir hazırlık krizini körüklüyor.

Hazırlık krizinin ele alınması, hangi görevlerin ABD güvenliği için elzem olup hangilerinin olmadığına dikkatle bakılmasını gerektirmektedir. Eski Savunma Bakan Yardımcısı Robert Work'ün de yazdığı gibi, Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana Donanma 30 yıl boyunca küresel varlığa savaşa hazır olma durumundan daha fazla öncelik verdi. Donanma tarafından yapılan bir incelemeye göre, 2017 yılında Pasifik'te USS Fitzgerald ve USS John McCain'in karıştığı ölümcül gemi kazaları doğrudan bu sürdürülemez küresel varlık çılgınlığından kaynaklanıyordu.

Mevcudiyet görevlerinin üstünlüğünün daha ince sonuçları da vardır. Orta Doğu'ya 20 yıl boyunca büyük ölçüde tartışmasız bir şekilde konuşlanan ABD Donanması'nın artık karşılık veren bir rakibi var: Yemeli Husiler. Ancak füze ve insansız hava aracı savunmasında artan tecrübe, hassas mühimmat kullanımındaki zararlı düşüşten daha ağır basıyor. Husilerle yaşanan çatışmada Donanma, 2023 yılı boyunca satın aldığından daha fazla Tomahawk kara saldırı füzesini bir günde tüketti. Bu arada ABD Merkez Kuvvetler Komutanı General Michael Kurilla'ya göre Husiler, ABD saldırılarında imha edilen tüm teçhizatı İran'dan gelecek sadece iki gemi yüküyle yenileyebilir.

ABD ile Çin Filipinler'i 'bölüşemiyor'

Küresel varlığı sürdürmenin maliyeti, Donanma'nın asker alma ve tutma durumuyla daha da artıyor. Donanmanın askere alma konusundaki sıkıntıları yadsınamaz. Donanma 2023'teki tüm işe alım hedeflerini, bazıları yüzde 35'e varan oranlarda olmak üzere kaçırdı. Personel şefine göre, servis bu yıl 6 bin 700 asker açığı öngörüyor.

Gönüllü kuvvetlerin geri kalanı gibi, benzeri görülmemiş işe alım rüzgarları, insan gücü eksikliklerinin Donanma için kalıcı bir zorluk olmaya devam edeceği anlamına geliyor. Operasyonel tempoda herhangi bir değişiklik olmadığı takdirde, denizciler daha çok çalışacak, daha sık görev yapacak ve daha fazla sayıda denizci hizmetten ayrılacak. Bu da hem personel hem de hazırlık durumu için aşağı doğru bir gidiş anlamına geliyor.

Amerika Birleşik Devletleri yakın ya da orta vadede Çin'in filosunun büyüklüğüne yetişemez. Sanayisizleşme, kötü tedarik tercihleri ve ABD'nin Orta Doğu'daki varlığına miyop bir şekilde odaklanılması bunu göstermektedir. Tüm bunlarla birlikte, ABD Donanması Çin ile olası bir çatışmada hala bazı önemli avantajlara sahiptir: Denizaltı hakimiyeti, toplam tonaj, açık deniz deneyimi ve yetenekli müttefiklerin desteği. Müşterek mühimmat alımlarında büyük bir artış ve ikincil sahalara yapılan konuşlandırmaların hazırlık durumunu azaltmasına son verilmesi, önümüzdeki on yıl içinde Çin'in Tayvan'a yönelik olası bir hamlesinin en yoğun olduğu dönemde Donanmanın avantajını artıracaktır. Bunun alternatifi ise korkunçtur. Konvansiyonel caydırıcılık başarısız olursa, ABD için askeri yenilgi ya da daha da tehlikeli bir durum ortaya çıkabilir: Dünyanın iki süper gücü arasında nükleer çatışma.