Analiz | BAE Somali'yi vekil güçleriyle bölmeyi mi hedefliyor?

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Somali'nin kuzeyindeki Puntland'da yerel güvenlik güçlerini destekleyerek bu ülkede siyasi bir etkinlik alanı elde etme çabasında.

BAE 2010'de kurulan ve amacını "sahil şeridini korumak ve korsanlıkla mücadele etmek" olarak açıklayan Puntland Deniz Polisi Kuvvetleri'ne (PMPF) maddi, siyasi ve askeri destek sağlıyor.

Kuruluşundan bu yana BAE tarafından desteklendiği belirtilen PMPF, ayrıca Saracen International ve Güney Afrika merkezli özel askeri şirket Sterling Corporate Services (SCS) tarafından da eğitiliyor.

BAE'nin Puntland'daki ayrılık yanlısı güçleri destekleyerek Somali'yi bölmek istediği, bir yandan da bölgede kendisine bağlı birlikler oluşturmayı amaçladığı kaydediliyor. Benzer bir stratejiyi Yemen'de de uygulayan BAE, burada ayrılıkçı Güney Geçiş Konseyi'ni destekleyerek ülkeyi bölünmenin eşiğine sürüklemişti.

Görüş | Yemen ateşkesi BAE'nin ülkeyi bölmesi için bir fırsat mı?

Puntland Deniz Polisi Kuvvetleri kimdir?

PMPF, BAE'nin fonlamalarıyla eski Güney Afrika özel kuvvetleri personellerinden güvenlik eğitimi almıştı. Güney Afrikalı uzmanlar, PMPF'ye katılacak Puntland bölgesindeki Somalilerin yetersiz beslenme sebebiyle temel eğitimleri bile başarıyla tamamlayamadıklarını belirtiyordu.

2014 yılında BAE ile yapılan anlaşma, BAE'nin PMFP'ye yönelik desteğinin devam edeceğini garantiledi.

Birleşmiş Milletler Somali ve Eritre İzleme Grubu'na (SEMG) göre, SCS ve PMPF, Puntland Deniz Polisi Kuvvetleri bünyesinde "özel bir kuvvet" kurdu. Bu ordunun kurulumuyla birlikte Somali'ye uygulanan silah ambargosu da ihlal edilmiş oldu, bölgeye silah aktarıldı.

Somali'deki Mogadişu yönetimi 2011 yılında Puntland'dan Irak ve Afganistan işgallerinde de yer almış Blackwater güvenlik şirketinin kurucusu Erik Prince ile bağlantılı olduğu belirtilen Saracen International özel askeri şirketi ile ilişkilerine bir son vermesini talep etse de, Puntland yönetimi bu talebi reddetti.

BAE ise PMPF makamlarına, polis kuvvetlerini desteklemeye devam edeceğini taahhüt etti. BAE'nin PMPF'ye desteğinin süreceğine yönelik açıklaması, BAE'nin Mogadişu yönetimi ile yaşadığı anlaşmazlık sebebiyle eğitmenlerini Bosaso'dan çekeceğine yönelik iddiaların ortaya atılması sonrasında yapıldı.

PMPF güçleri, El Kaide'nin Doğu Afrika kolu Eş Şebab'ın aktif olarak faaliyet gösterdiği Puntland'ın Kandala, Hafun, Galgala Dağları ve çevre bölgelerindeki birkaç üste konuşlu durumda. Eş Şebab ise bölgede Puntland yönetimine bağlı güçlere saldırılar düzenliyor.

BAE aynı zamanda bölgenin açıklarında bulunan Yemen'e bağlı Sokotra Adası'nda da faaliyet gösteriyor.

Yemen'de BAE destekli güçler Sokotra Adası'nı ele geçirdi

BAE desteği

Birleşik Arap Emirlikleri'nin Hint Okyanusu ve Kızıldeniz'de korsanlığa karşı da Puntland dahil özerk bölgeleri ve onlara bağlı silahlı kuvvetleri eğittiği, maddi ve silah yardımı sağladığı biliniyor.

BAE ayrıca ülkenin geçtiği sularda ticari gemilere yönelik saldırı ve korsanlık faaliyetlerine karşı Somali'de korsanlıkla mücadele konusundaki uluslararası konferanslara ev sahipliği yaptığı biliniyor. Böylece BAE, bölgedeki "tehdit potansiyellerini" uluslararası arenada sergileyerek bölgede öne çıkmak isteyen aktörlerden biri olmak istediğini göstermiş oluyor.

Somalili yetkililere göre, BAE, cihat yanlılarına ve İran nüfuzuna karşı koymak amacıyla Somali'de birçok üssü bulunuyor ve silahlı müttefikler elde etmek için uzmanlarını ülkeye konuşlandırırken para akışı da sağlıyor.

BAE merkezli firmaların ticari limanlar kurduğu Somali'nin kuzeyinde bir dayanak noktası edinen BAE, askeri misyonları yürütmek üzere askerlerini de bölgeye konuşlandırıyor.

Devlet firmaları DP World ve P&O Portsi 2016 ve 2017 yıllarında yaptığı anlaşmalar sonrasında BAE'nin, Puntland'la birlikte Somaliland ile de ilişkilerini güçlendirmesi dikkat çekiyor.

Korsanlık karşıtı faaliyetler

BAE'yi Somali'ye dahil eden nedenlerden biri de Somali çevresindeki korsanlık faaliyetleriydi.

Hint Okyanusu'nun batısında bulunan ticaret yollarındaki korsanlık faaliyetleri, ticari rotaları güvenli hale getirmek isteyen BAE'yi bölgesel bir aktör haline getirdi.

Eski Puntland Başkanı Abdiweli Mohamed Ali, BAE personelinin Somali'de cihat yanlısı gruplarla ve korsanlıkla mücadele kapsamında yerel güçleri eğittiğini doğrulamıştı. Ali, BAE'nin bölgede uzun soluklu bir sömürge varlığı oluşturma arayışında olduğuna dair ortaya atılan iddiaları ise yalanlamıştı. Ali, "Onlar (BAE) Somali'de askeri bir güç olarak işgalci konumunda değiller. Bu imkansız. Biz güçlü savaşçılarız, bunun gerçekleşmesine asla izin vermeyiz." demişti.

Bu iddialara rağmen BAE'nin Puntland'da uzun süre kalıcı olmak istediğini söylemek mümkün.

Kasım 2022'de BAE askerlerinin Puntland'daki kıyı şehri Bosaso'ya askerlerini gizlice gönderdiğine dair raporlar, yerel haber sitesi Garowe Online tarafından paylaşılmıştı.

Kaynaklar, BAE askerlerini ve 250 adet RG-33 zırhlı aracı taşıyan askeri uçakların en az 12 kez Aden Körfezi'ndeki Bosaso Havalimanına iniş yaptığını doğrulamıştı. İddialara göre 180 kadar BAE askeri, Bossaso'da PMPF'ye ait üslerde konuşlandırıldı.

BAE'nin Puntland'daki faaliyetlerine devam etmesi halinde bölgenin Yemen'in güneyinde olduğu gibi fiilen bölünmesinden endişe ediliyor.

BAE ve Somali ilişkileri

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyonun Katar'a yönelik ambargosuna destek çıkmayı reddeden Mogadişu yönetimi ile BAE arasındaki ilişkiler geçtiğimiz dönemde bozulmuştu.

Önceki dönemlerde BAE ile iyi ilişkilere sahip olan Mogadişu yönetimi ambargoya destek vermeyi reddedip, tarafsız kalınca ilişkilerin gelişimi de sekteye uğradı.

Yine Mogadişu yönetimi 2018'de Abu Dabi'den gelen bir uçakta bulunan 10 milyon dolara el koydu ve bunun ülke içinde yolsuzluk amaçlı kullanılacak bir para olduğunu iddia etti.

Bunun üzerine BAE ile ilişkiler tamamen koptu. Mogadişu yönetimi, BAE ile askeri anlaşmaları feshedeceğini söyledi ve böylece Abu Dabi yönetimi, askeri uzmanlarını ve ekipmanlarını Mogadişu'dan çekerek Somali'deki özerk yönetimlere aktardı. Bu dönemde BAE'nin Puntland ve Somaliland yönetimlerine desteğini artırdığı gözlemlendi.

Mogadişu yönetiminin yeni lideri Hasan Şeyh Mahmud ve çevresinin Mısır aracılığıyla yeniden BAE ile ilişkiler kurmaya başladığı biliniyor.

Ancak yine de BAE, Somali'de uzun vadeli çıkarlarını korumak için Mogadişu yönetiminden farklı aktörlere yatırım yapmaya devam ediyor. Bu aktörlerin en dikkat çekicisi de şüphesiz Puntland Deniz Polisi Kuvvetleri.

Kaynak: Mepa News