Analiz | Suriye'deki İran-İsrail çatışması Körfez'e sıçrar mı?

(Fotoğraf: Fars News / Hamed Jafarnejad)

İsrail'in Suriye'de İran destekli milislere yönelik artan saldırıları, İran-İsrail çatışmalarını Körfez'e taşıma ihtimalini de beraberinde getiriyor.

Washington Institute'de yardımcı araştırmacı olan Farzin Nadimi'nin analizinde "Daha önce İran Devrim Muhafızları personellerinin öldürüldüğü zamanlarda da gerçekleştiği gibi, ABD donanma kuvvetleri, Körfez'de İran'ın İsrail'in ticari gemilerine yönelik misilleme saldırıları girişimlerine karşı teyakkuzda olmalı." ifadesi yer alıyor.

Nadimi, analizine şu ifadelerle devam ediyor:

"İsrail'in Suriye'de İran askeri ve vekil hedeflerine yönelik saldırıları mart ayında önemli derecede arttı ve saldırıların özellikle geçen hafta yoğunlaştığı görüldü.

İsrail'in 31 Mart'ta Şam yakınlarındaki saldırısında İran Devrim Muhafızları'nın (DMO) Kudüs Gücü kolunda Siber ve Elektronik Harp Komutanlığında görev alan Yüzbaşı Milad Heydari ve Teğmen Meghdad Mahghani'nin öldüğü açıklandı.

DMO ve İran Dışişleri Bakanlığı saldırıları kınadı ve bu saldırılara karşılık verileceği sözü verildi.

İsrail'in 1 Nisan'da Humus yakınlarındaki El Debe, Eş Şayrat, T-4 olarak da bilinen Tiyas dahil Suriye'nin batısında DMO ve Hizbullah dronlarına, elektronik sinyal karıştırma sistemleri ve silah depolarına ev sahipliği yaptığına inanılan hava üslerine saldırdığı bildirildi.

Örneğin, saldırı sonrasında El Debe'den elde edilmiş uydu görüntüleri, uzun menzilli drone kontrol istasyon aracı, hangar ve İran tarafından tedarik edilen (muhtemelen İran destekli milislerin kullandığı) Matla-ul-Fajr mobil orta menzilli gözetleme radarının başarılı bir şekilde vurulduğunu gösterdi.

Matla-ul-Fajr mobil orta menzilli gözetleme radarı, İran'ın merkezinde Shiraz Electronics Industries tarafından geliştirilen bir, çok yüksek frekanslı bir erken uyarı sistemi olduğu ve DMO Hava Savunma Komutanlığı ve Artesh Hava Savunma Kuvvetlerince kullanıldığı biliniyor.

Söz konusu sistemin 500 kilometreye kadar tespit menzili olduğu ve en gelişmiş versiyonunda aynı anda 200 hava hedefini izleyebildiği iddia ediliyor.

Radar, genellikle ağır kamyon şasisi üzerine monte ediliyor ve bu şasi, DMO Havacılık ve Uzay Kuvvetleri tarafından Ilyushin Il-76 kargo uçaklarıyla nakledilebiliyor.

Matla-ul-Fajr sistemleri en az 2016'dan bu yana El Daba'da konuşlandırılmış durumda olsa da, geçen haftaya kadar hedef alınmamıştı. Sistemlerin hedef alınışı, İran-İsrail geriliminin arttığına ve DMO'nin Suriye'de daha saldırgan elektronik harp faaliyetlerine giriştiğine işaret ediyor.

İran ayrıca İsrail'in Suriye ve Lübnan'daki kuvvetler için gelişmiş silahlar ve gözetim ekipmanı teslimatı, faaliyetini ve depolanmasını önlemeye yönelik devam eden saldırıları sırasında Suriye'deki hava savunma sistemlerini güçlendirme çabalarını hızlandırdı.

İsrail ise Doğu Akdeniz, Lübnan hava sahası veya Golan Tepeleri üzerinden yüzlerce hava ve füze saldırıları gerçekleştirdi.

1 Nisan'daki İsrail saldırısı, önceki günlerde öldürülen iki DMO askeri personeline misilleme olarak İran destekli milisler, Hizbullah ve Hamas'ın koordineli büyük dron saldırısını önlemek amacıyla gerçekleşmiş olabilir. Eğer öyleyse, İsrail saldırıları söz konusu planları bozmuş görünüyor: Suriye'den İsrail'e doğru 2 Nisan'da modeli bilinmeyen bir drone fırlatıldığı bildirilmişti. Bir gün sonra ise İsrail, Gazze Şeridi üzerinde Hamas'a ait Şahab kamikaze dronu düşürdüğünü açıklamıştı. Hamas tarafından daha önce yayımlanan propaganda görüntülerine dayanarak, Şahab'ın Yemen'de Husiler, Suriye'de Iraklı Şii milisler tarafından kullanılan Kasif kamikaze dronunun küçük bir versiyonu olduğu değerlendirilebilir.

Şubat 2018 ve Mayıs 2021'deki benzer operasyonlar gibi bu girişimler, İsrail Savunma Kuvvetleri tarafından ivedilikle tespit edildi. İsrail, savaş uçaklarını ve Apache helikopterlerini, söz konusu girişimleri durdurmak amacıyla havalandırdı. (Bu olayda, dronlar doğrudan vurulan kinetik yöntemler yerine elektronik yani radyomanyetik yöntemlerle düşürüldü.) İsrail 3 Nisan'da, bir önceki gün gerçekleşen olaylardan kamuoyunda İran'ı sorumlu tutmuştu.

Gelecekteki riskler

2 Nisan'daki drone saldırısının başarısızlığına rağmen, İran'ın Suriye'de öldürülen askerlerinin intikamını almak için farklı seçenekleri bulunuyor, ki bu seçenekleri önümüzdeki günlerde değerlendirebileceği düşünülüyor. Örneğin, daha önceleri, İran, İsrail'in Al Daba'da 2 DMO personelini öldürdüğü hava saldırısından 9 gün sonra 31 Temmuz 2021'de Umman Körfezi'nde İsrail bağlantılı Mercer Street tankerine karşı Şahid-136 kamikaze drone saldırısı düzenledi. (İran saldırıyı gerçekleştirdiği iddiasını reddetti.) Tankerin kaptan odasının kasıtlı olarak hedef alındığı düşünülen saldırıda kaptan dahil bir-iki mürettebat da ölmüştü.

İran'ın diğer bir seçeneği ise 2 Nisan'daki başarısızlıkla sonuçlanan saldırıdan basitçe bir propaganda zaferi elde etmeye çalışmaktır. Aslına bakılırsa, DMO sözcülerinden biri 4 Nisan günü sabahın erken saatlerinde, İran'ın İsrail'den önceki saatler içerisinde intikam aldığını belirtmiş ancak bu intikamın nasıl gerçekleştiği konusunda bilgi vermemişti. Diğer olası bir seçenek de İsrail'e daha fazla dron fırlatmayı ve/veya İsrail'in yurt dışındaki vatandaşlarına saldırı girişiminde bulunmayı içeriyor. Ancak İran'ın kamikaze dronlar veya diğer vasıtalarla Umman Körfezi'nde İsrail bağlantılı gemilere bir kez daha kayba yol açmak için başka bir saldırı denemesi, daha ihtimal dahilindedir.

Bu tarz bir operasyonun, Tahran'ın Riyad'la ilişkileri düzeltmeye dair sıkı girişimleri dolayısıyla Suudi Arabistan'ı etkilemeyecek güvenli bir mesafede gerçekleşmesi olasıdır. ABD, bölgede oldukça önemli deniz güvenliği operasyonları yürütmektedir, dolayısıyla Amerikan donanma kuvvetleri, Körfez sularında uluslararası deniz taşımacılığını tehdit edecek herhangi bir İran girişimine karşı yüksek teyakkuz halinde olmayı sürdürmelidir."

Kaynak: Mepa News