Bangladeş'te memurluk kotasına son verilmesini talep eden protestocular kimler?

Bangladeş yaklaşık üç haftadır öğrenci protestolarıyla çalkalanıyor.

Üniversite öğrencileri, Yüksek Mahkeme'nin 1971'deki kurtuluş hareketine katılanların soyundan gelenlere devlet kadrolarının yaklaşık üçte birini ayıran kuralı yeniden yürürlüğe koymasının ardından, 1 Temmuz'dan bu yana devlet memurluğu kotalarının kaldırılması talebiyle ülke genelinde protesto gösterileri düzenliyor.

Yüksek Mahkeme'nin Haziran ayında aldığı kararın ardından, devlet işlerinin yüzde 56'sı artık "özgürlük savaşçılarının" çocukları ve torunları, kadınlar ve "geri kalmış bölgelerden" gelenler de dahil olmak üzere belirli gruplara ayrılmış durumda.

Bangladeş'teki protestolarda 6 öğrenci öldü

Öğrenci protestocular polisle ve Başbakan Şeyh Hasina'nın iktidardaki Avami Ligi partisinin öğrenci kanadı Bangladeş Chhatra Ligi üyeleriyle çatıştı.

Altı kişi öldü ve yüzlerce kişi de yaralandı.

Protestolara kimler öncülük ediyor?

Gösteriler sadece büyüklükleri ve yoğunluklarıyla değil aynı zamanda demografik özellikleriyle de dikkat çekiyor.

Wilson Center Güney Asya Enstitüsü Direktörü Michael Kugelman Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada "Protesto edenlerin kim olduğuna bir bakın" dedi.

"Bu sadece yoksulların öncülük ettiği taban gösterileri değil. Bunlar çoğu işçi sınıfının üstünde olan üniversite öğrencileri... Bu kadar öfkeli öğrencinin olması iş bulma konusundaki çaresizliği gösteriyor. Çok yoksul olmayabilirler ama yine de iyi ve istikrarlı bir iş bulmaları gerekiyor."

Uluslararası Çalışma Örgütü'ne göre Bangladeş'in 68,6 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 67'si 15-64 yaş arasında ve dörtte birinden fazlası da 15-29 yaş arasında.

Kugelman, "Yani önemli bir çalışma çağındaki nüfusun olduğu bir durumla karşı karşıyasınız" dedi.

Kanada Asya Pasifik Vakfı'nda araştırma ve stratejiden sorumlu başkan yardımcısı Vina Nacibulla, Güney Asya ülkesinin "üniversite mezunları için akut bir iş krizi" ile karşı karşıya olduğunu söyledi.

Nacibulla Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada "Yüzde 30'luk kota bu grubu vuracak" dedi.

Bangladeş'in son yıllarda elde ettiği önemli ekonomik kazanımlar nedeniyle protestolar daha da dikkat çekiyor.

Ekonomi son yirmi yılda yılda ortalama yüzde 6.25 oranında büyüdü.

Yoksulluk, günde 2.15 dolarlık uluslararası yoksulluk sınırına göre 2010'da yüzde 11.8'den 2022'de yüzde 5'e geriledi.

Bangladeş'te neler oluyor, protestocu öğrencilerin talepleri neler?

Bu süreçte, kişi başına düşen gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) bakımından da kendisinden çok daha büyük olan komşusu Hindistan'ı geride bıraktı.

Bangladeş ayrıca insani kalkınma sonuçlarında da belirgin bir iyileşme kaydetti ve bunun sonucunda 2026 yılında Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler Listesi'nden çıkma yolunda ilerliyor.

Bangladeş ekonomisi nerede yetersiz kalıyor?

Nacibulla, bu başarılara rağmen "hala çok fazla eşitsizlik ve yoksulluk olduğunu" ve geçen yıl en az 37,7 milyon insanın gıda sıkıntısı yaşadığını söyledi ve ekledi: "Büyüme, sokaklara dökülen eğitimli üniversite öğrencilerine yansımıyor"

Kugelman, ülkenin demografik temettüden yararlanma fırsatını kaçırma riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi ve ekledi:

"Bu büyük bir sorun. Riskler oldukça yüksek"

Bangladeş'in ekonomik yükselişi büyük ölçüde hazır giyim ihracatından -ağırlıklı olarak Batı'ya- ve yurtdışındaki işçilerden gelen dövizlerden sağlanıyor.

Kugelman'a göre Bangladeş, hazır giyime benzer bir sektör bulmakta zorlanıyor.

"Yeni sektörleri tetiklemek ve sürdürmek için daha fazla doğrudan yabancı yatırım çekmenin yollarına ihtiyacı var. Eğer daha fazla sektör ve daha çeşitli ihracat yaratırsanız, istihdam da bunu takip edecektir."

Nacibulla, hükümetin işgücünün ihtiyaçlarını karşılayacak uygun eğitim ve öğretimin yapılmasını sağlaması gerektiğini söyledi.

Geçen yıl 15-24 yaş arası Bangladeşlilerin yaklaşık yüzde 40'ı çalışmıyor, okumuyor ya da eğitim görmüyordu.

Nacibulla, küresel işletmelerin tedarik zincirlerini Çin'in ötesine genişletme çabalarının Bangladeş için bir fırsat olabileceğini söyledi.

"İşte bu noktada eğitim reformları kritik hale geliyor"

"Şu anda gördüğümüz şey, hükümetin eksiklikleri, eşitsizlik ve gençlerin haklarından mahrum bırakılması ve Şeyh Hasina hükümetine karşı duyulan hayal kırıklığının karmaşık bir etkileşimidir."

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera