Bangladeş'teki öğrenci protestolarında son durum ne?

Bangladeş bazı mobil internet hizmetlerini askıya aldı ve kamu hizmeti işe alım kotaları konusundaki şiddetli çatışmalar ülkeyi sarsmaya devam ederken polis öğrenci protestoculara göz yaşartıcı gaz kullandı.

Bu hafta en az dokuz kişinin ölümüne ve 500'den fazla kişinin yaralanmasına neden olan ülke çapındaki protestolar Perşembe günü de azalma belirtisi göstermedi ve yetkililer Güney Asya ülkesinin büyük bölümünde mobil internet hizmetlerini engelledi.

Bilgi Teknolojileri Bakanı Zunaid Ahmed Palak, "çeşitli söylentiler" ve sosyal medyada "yaratılan istikrarsız durum" nedeniyle mobil internetin "geçici olarak askıya alındığını" söyledi.

Bangladeş'te memurluk kotasına son verilmesini talep eden protestocular kimler?

Bakan, durum normale döndüğünde hizmetlerin yeniden sağlanacağını da sözlerine ekledi. İki gün önce internet sağlayıcıları protestocuların en önemli örgütlenme aracı olan Facebook'a erişimi engellemişti.

Perşembe sabahı polis başkent Dakka'daki BRAC Üniversitesi yakınlarında öğrencilere göz yaşartıcı gaz bombası attı. Güneydeki liman kenti Chittagong'da bir ana otoyolu kapatan taş atan öğrencilere karşı da göz yaşartıcı gaz kullanıldı.

Dakka'dan bildiren Al Jazeera'den Tanvir Chowdhury "Durum hala istikrarsız ve gergin" dedi.

"Protestoların şehrin farklı bölgelerine yayıldığını biliyoruz ve ... ülkenin diğer bölgelerinden de protesto haberleri alıyorum."

Çarşamba akşamı öğrencilerin, genel merkezi polis tarafından basılan muhalefetteki Bangladeş Milliyetçi Partisi'nin (BNP) de desteğiyle ülke çapında kepenk kapatma çağrısı yapmasının ardından kargaşa devam etti.

Dakka'da dükkanlar ve ofisler açıktı ancak öğrencilerin kepenk kapatma çağrısı sınırlı bir karşılık bulurken sokaklarda daha az otobüs vardı.

Düzmece bir sistem mi?

Öğrenciler, ülkenin bağımsızlık hareketine önderlik eden Başbakan Şeyh Hasina'nın Avami Ligi partisinin destekçilerini kayırdığını söyledikleri devlet işlerinde kota sistemine karşı haftalardır gösteri düzenliyor.

Bu sisteme göre işlerin üçte biri 1971'de ülkenin Pakistan'dan bağımsızlığı için savaşan gazilerin aile üyelerine ayrılıyor.

Yaklaşık 32 milyon kişinin -170 milyonluk toplam nüfusun neredeyse beşte biri- işsiz ya da eğitimsiz olduğu yüksek genç işsizliğine öfkelenen öğrenciler, liyakate dayalı bir sistem için baskı yapıyor.

Bangladeş'te neler oluyor, protestocu öğrencilerin talepleri neler?

Pazartesi günü Dakka Üniversitesi kampüsünde şiddet olaylarının patlak vermesi ve protestocu öğrencilerin polis ve Avami Ligi'nin öğrenci kanadıyla şiddetli bir şekilde çatışmasının ardından protestolar daha da tırmandı.

Salı günü protestolar sırasında altı kişinin ölmesi üzerine hükümet Çarşamba gününden itibaren tüm devlet ve özel üniversiteleri süresiz olarak kapattı ve kampüslere çevik kuvvet polisi ve milis güçler gönderdi.

Al Jazeera'den Chowdhury'nin Dakka Üniversitesi ve Jahangirnagar Üniversitesi'nde öğrencilerin kampüste "sıkışıp kaldığını" bildirdiği haberine göre, Çarşamba günü geç saatlerde Dakka'da şiddet devam etti.

Chowdhury, "Polis plastik mermi, pompalı tüfek ve göz yaşartıcı gaz kullandı ve hatta bazen öğrencilere saldıran hükümet yanlısı öğrenci kanadı üyeleri tarafından izlendi" dedi.

Bangladeş'teki protestolarda 6 öğrenci öldü

Polis Perşembe günü 18 yaşındaki bir öğrencinin "plastik mermi ile vurulduğunu" ve hastaneye kaldırılmadan önce hayatını kaybettiğini doğruladı.

AFP haber ajansının bildirdiğine göre, 100'den fazla öğrencinin tedavi gördüğü Uttara Adhunik Medical College hastanesinde hemşire olan Merina Parvin'e göre, Perşembe günü Dakka'nın kuzeyindeki orta sınıf bir mahalle olan Uttara'daki çatışmaların ardından iki öğrenci daha öldürüldü.

Protestolar, Hasina'nın Ocak ayında muhalefetin boykot ettiği bir seçimde dördüncü kez üst üste kazanmasından bu yana hükümetine yönelik ilk önemli meydan okuma.

Çarşamba günü yaptığı bir konuşmada Hasina, hükümetinin ölümleri soruşturmak üzere bir yargı heyeti kuracağını ve sorumluların adalet önüne çıkarılacağını vaat etti.

Hükümet 2018'deki kitlesel öğrenci protestolarının ardından kontenjan uygulamasını durdurmuştu. Ancak geçen ay Yüksek Mahkeme bu kararı iptal etti ve 1971 gazilerinin yakınlarının dilekçe vermesinin ardından kotaları yeniden yürürlüğe koydu.

Hasina öğrencilerden, hükümetin Yüksek Mahkeme kararına karşı yaptığı temyiz başvurusu hakkında Yüksek Mahkeme önümüzdeki ay bir karar verene kadar sabırlı olmalarını istiyor.

Hasina Çarşamba akşamı televizyonda yaptığı konuşmada "Herkesten karar çıkana kadar sabırla beklemelerini rica ediyorum" dedi.

Al Jazeera'den Chowdhury, "Bu, öğrencileri pek ikna etmişe benzemiyor" dedi. "Öğrencilere karşı bu tür bir polis gücünün kullanılması daha önce görülmemiş bir şey."

Perşembe günü Hukuk Bakanı Anisul Huq hükümetin protestocularla konuşmaya istekli olduğunu söylemişti.

"Biz [onlarla] oturmaya hazırız. Ne zaman görüşmek isterlerse o zaman görüşeceğiz" dedi.

Dakka'daki ABD büyükelçiliği Perşembe günü kapalı olacağını açıkladı ve vatandaşlarına gösterilerden ve büyük kalabalıklardan kaçınmalarını tavsiye etti. Hindistan Büyükelçiliği de benzer bir tavsiye yayınladı.

Birleşmiş Milletler ve ABD'nin yanı sıra Uluslararası Af Örgütü gibi hak grupları Bangladeş'i barışçıl göstericileri şiddetten korumaya çağırdı.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera