Beklenmedik protestolar: 5 soruda Mısır'da neler oluyor?

Mısır'da geçen hafta binlerce kişinin sokaklara çıkarak Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi'yi istifaya davet etmesi büyük bir sürprizle karşılandı. Çünkü ülkedeki muhalifler sıkı bir kontrol altında. Kısa sürede Sisi aleyhinde protesto yapanlardan en az 2 bin kişi gözaltına alındı.

Çok sayıda gözaltıya rağmen protestocuların sesi daha gür çıkmaya başladı. Her ne kadar sabık Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’i iktidardan indiren 2011 yılındaki gösterilerle kıyaslanacak seviyede olmasa da akıllara “Mısır’da ikinci Arap Baharı mı olacak?” sorusu geliyor. Protestoların arkasındaki isim olarak İspanya’ya sürgüne giden 45 yaşındaki işadamı Muhammed Ali gösteriliyor. New York’tan dönen Sisi ise gülümseyerek "endişelenecek bir durum olmadığını" belirtiyor. Gözler protestolara çevrilirken Mısır’da neler olduğunu 5 soruda derledik.

1. Protestolar nasıl başladı?

Protestolar, 45 yaşındaki Mısırlı işadamı Muhammed Ali’nin internete yüklediği videolar ile başladı. Ali kısa sürede ülkede sesini duyurdu ve Sisi karşıtı bir figür haline geldi. Muhammed Ali videolarda Devlet Başkanı Sisi ve Mısır ordusunun üst düzey komutanlarının yolsuzluk içinde olduğunu iddia ediyor. Mısırlı işadamı, suçlamalarında ayrıntılara yer verdiğinden iddialar ilgi görüyor ve sosyal medyada hızla yayılıyor.

2. Sisi nasıl cevap verdi?

Protestoların yoğunlaştığı esnada Devlet Başkanı Sisi Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantıları için New York’ta bulunuyordu. Sisi, gösterileri “siyasal İslam” olarak suçladı. Sisi taraftarı Mısır medyası ise ülkede asayişin yerinde olduğunu ve önemli meydanların kontrol altında olduğunu duyurdu. Yabancı gazetecilere akreditasyon veren hükümet ofisi ise uluslararası gazetecilerden olayları “abartmamasını” istedi.

Seçimle işbaşına gelen Muhammed Mursi’yi askeri darbeyle görevden alan Sisi yönetimi işbaşına geldikten sonra ülkede protesto hakkını iyice sıkılaşmıştı. Muhammed Ali’nin videolarından sonra başlayan gösterilerde çok sayıda kişi gözaltına alındı. Bazı insan hakları kuruluşlarına göre bu sayı 2 binden fazla. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Mısır’ın Batılı müttefiklerine insan hakkı ihlallerine karşı duyarlı olması çağrısında bulundu.

3. Protestoların arkasındaki işadamı Muhammed Ali kim?

İnternete yüklediği videolarla bir anda Mısır’ın gündemine oturan 45 yaşındaki Muhammed Ali bir inşaat şirketinin eski sahibi. İddiasına göre Ali’nin şirketi Mısır ordusunun ihale ettiği bazı projeler için iş yaptı. Gördüğü lüzum üzerine genç işadamı satabildiği mallarını satıp İspanya’ya göçtü. Ali’nin babası ve birçok aile üyesi ise halen Mısır’da. Baba, iddialarına inanmadığını söylüyor.

4. Videodaki yolsuzluk iddiaları neler?

Muhammed Ali paylaştığı videolarda Mısır ordusunun yaptığı işler için kendisine milyonlarca dolar borcunu ödemediğini iddia ediyor. Ali, Sisi ve orduyla ilgili suçlamalardan dolayı başına gelebileceklerden korktuğu için Mısır’dan ayrıldığını belirtiyor.

45 yaşındaki Muhammed Ali, Mısır ordusunun kamu fonlarını usulsüz ve keyfi şekilde harcadığını savunuyor. Ali’nin diğer önemli iddiası ise Devlet Başkanı Sisi hakkında. Muhammed Ali, Sisi’nin kamu fonlarını saraylar ve villalar yaptırmak için kullandığını ileri sürüyor.

5. Mısırlılar neden protestolara katılıyor?

Muhammed Ali’nin iddialarının karşılık bulması ve halkın bir kesiminin protestolara başlamasının önemli sebeplerden birisi ülkenin ekonomik durumu. Ülkedeki ekonomik durgunluk sebebiyle Sisi’nin popülaritesinin giderek düştüğü yorumları yapılıyor. Ülkede sıkı bir kemer sıkma politikası uygulanıyor. Mısır parasının değeri de oldukça düşmüş durumda.