Biden'ın açıkladığı 'Gazze'de savaşı sona erdirecek' ateşkes planının detayları neler?

ABD Başkanı Joe Biden, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki çatışmaları sona erdirecek "kapsamlı" bir ateşkes önerisi sunduğunu söylerken Beyaz Saray kürsüsünden "bu savaşın sona ermesinin zamanı geldi" dedi.

Cuma günü Beyaz Saray'da konuşan Biden, Katar'ın Hamas'a Gazze'de "tam ve eksiksiz bir ateşkes" içeren üç aşamalı bir anlaşma sunduğunu söyledi ve ABD'nin ağırlığını açıkça bu teklifin üzerine koydu.

Biden, "İsrail'deki liderleri her türlü baskıya rağmen bu anlaşmanın arkasında durmaya çağırdım" dedi ve İsrail hükümetinde anlaşmaya karşı çıkacaklar olduğunu da sözlerine ekledi.

Biden, "Gazze'yi tamamen ele geçirmek istediklerini açıkça ortaya koydular. Yıllarca savaşmaya devam etmek istiyorlar ve rehinelerin onlar için bir önceliği yok" dedi.

İsrail: Gazze-Mısır sınırından çekilmeyeceğiz

Biden'ın ayrıntılı bir şekilde özetlediği teklif, Hamas'ın Mayıs ayı başında kabul ettiği teklifle neredeyse aynı görünüyor.

Bu konudaki temel farklılık, Biden'ın Hamas'ın 6 Mayıs'ta kabul ettiği anlaşma metninde olduğu gibi, üçüncü aşamanın İsrail'in Gazze Şeridi'ne uyguladığı ablukanın tamamen kaldırılmasını içerip içermeyeceğini söylememesiydi.

Bilindiği gibi İsrail 2006 yılından beri Gazze'yi abluka altında tutuyor.

Ancak Biden'ın Beyaz Saray'da yaptığı konuşma, ABD medyasında yer alan ve Hamas'ın bu ayın başlarında Gazze'de ateşkes çağrısında bulunan bir anlaşmayı kabul etmesiyle ABD'nin "gafil avlandığını" öne süren haberlerle çelişiyor gibi görünüyor.

Geçtiğimiz hafta CNN, Mısırlı bir istihbarat yetkilisinin teklifin şartlarını "sessizce değiştirerek" müzakerecileri şaşırttığını ve İsrail'in anlaşmayı reddetmesine yol açtığını bildirdi. Haberde ABD'nin anlaşmadan haberdar olmadığı belirtiliyordu.

"Geri adım"

ABD'nin en yakın Orta Doğu müttefikinin "geri adım atma" zamanının geldiğini söyleyen Biden, "Tanımlanamayan bir toplam zafer kavramının peşinde süresiz bir savaş İsrail'i Gazze'de sadece batağa saplayacaktır" dedi.

Biden mevcut öneriyi kabul etme sorumluluğunu da Hamas'a yükledi.

"Hamas ateşkes istediğini söylüyor. Bu anlaşma gerçekten bunu isteyip istemediklerini kanıtlamak için bir fırsat. Hamas'ın anlaşmayı kabul etmesi gerekiyor"

Biden'ın konuşmasının ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada İsrail'in müzakere ekibini Hamas'a bir teklif sunması için yetkilendirdiği belirtildi ve Hamas'ın Gazze'yi yönetme ve savaşma kapasitesi "ortadan kaldırılmadan" savaşın sona ermeyeceği ifade edildi. Bu dil, İsrail'in "Hamas'ın tamamen ortadan kaldırılması" yönündeki söylemlerinden bir sapmaya işaret ediyor.

Gazze'deki savaşın İsrail'e maliyeti 67 milyar dolar

Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, "Savaş, tüm rehinelerimizin iadesi ve Hamas'ın askeri ve hükümet kapasitesinin ortadan kaldırılması da dahil olmak üzere tüm hedeflerine ulaşılana kadar sona ermeyecektir" denildi.

Biden arabulucuların üzerinde çalıştığı üç aşamalı anlaşmayı daha önce görülmemiş ayrıntılarla özetledi.

"Düşmanlıkların kalıcı olarak durdurulması"

Teklifin altı haftalık ilk aşaması Gazze genelinde tam bir ateşkesi ve bütün İsrail güçlerinin tüm yerleşim merkezlerinden çekilmesini içeriyor. İlk aşamada Hamas, aralarında kadın, yaşlı ve yaralıların da bulunduğu rehineleri yüzlerce Filistinli mahkumla takas edecek. Ölen rehinelerin kalıntılarının yanı sıra ABD vatandaşları da serbest bırakılacaktır.

Biden ayrıca Filistinlilerin "Gazze'nin tüm bölgelerine" dönebileceklerini ve her gün 600 yardım tırının bölgeye gireceğini vaat etti.

Biden, ikinci aşamanın erkek askerler de dahil olmak üzere kalan tüm rehinelerin takasını ve İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesini içereceğini söyledi. Biden iki tarafın kalıcı bir ateşkesi görüşmeye devam edeceğini de sözlerine ekledi.

Gazze'de can kaybı 36 bin 224'e yükseldi

Biden, "Birinci aşamadan ikinci aşamaya geçmek için müzakere edilecek bir dizi ayrıntı var" dedi.

Ancak en önemlisi, Hamas ve İsrail müzakerelere devam ettiği sürece birinci aşamadaki tam ateşkesin devam edeceğini de sözlerine ekledi.

Biden ikinci aşamanın "düşmanlıkların kalıcı olarak durdurulmasını" içerdiğini söyledi.

Biden, Mısır, Katar ve ABD'nin anlaşmanın garantörü olacağını da sözlerine ekledi.

Biden, "ABD, İsrail'in yükümlülüklerini yerine getirmesini sağlamaya yardımcı olacaktır" dedi.

Üçüncü ve son aşama Gazze'nin yeniden inşasını içerecek.

320 milyon dolara mal olmuştu: ABD'nin Gazze'deki limanı yıkıldı

Biden, Arap ülkeleri ve uluslararası toplumun katkıda bulunacağını söylemenin yanı sıra, bu aşamaya ilişkin çok az ayrıntıyı verdi. Daha önce ABD yönetiminin Gazze'ye bir Arap barış gücü göndermek için çalışmalar yürüttüğünü bildirdi. ABD ayrıca Gazze'nin Filistin Yönetimi tarafından yönetilmesini de istiyor.

Biden, "Bu noktada Hamas artık yeni bir 7 Ekim gerçekleştirme kapasitesine sahip değil" dedi.

Biden anlaşmanın Hamas'ın "yeniden silahlanmasına" izin vermeyeceğini söyledi ancak gelecekte Gazze'de Hamas'ın varlığını da göz ardı etmedi.

"Filistinlilerin tam bir cehenneme katlandığını, çok sayıda sivilin katledildiğini" de sözlerine ekledi.

Kaynak: Mepa News, Middle East Eye