Biyografi | Abdulveli Kari Mirzayev kimdir?

Abdulveli Kari Mirzayev, Özbekistan'ın önde gelen İslam alimlerinden biri.

Doğumu ve eğitimi

1950 yılında Özbekistan'ın Andican iline bağlı Altıngöl ilçesinde dünyaya geldi. Burası, bölgede Müslümanların tarihi olarak güçlü olduğu Fergana Vadisi'nde yer alıyordu.

Abdulveli Kari doğduğunda Özbekistan Sovyetler Birliği'nin kontrolü altında bulunuyordu.

Bölgedeki diğer Özbek Müslümanlar gibi, İslami eğitim imkanlarından mahrum bırakılan bir ailede büyüdü. Babası Çağatay Türkçesinde yazılan İslami metinleri ve Kur'an-ı Kerim'i okumayı bilen bir kişiydi. İlim tahsil etmemiş olmasına rağmen gayretli bir Müslüman olarak tanınıyordu. Abdulveli Kari'nin anne tarafından dedesi Abdulhalik Hoca da alimler yetiştiren bir aileden geliyordu.

Abdulveli Kari, okuma yazmayı ve temel İslami bilgileri babasından öğrendi. Ancak babası henüz kendisi 9 yaşındayken vefat etti. Buna rağmen Abdulveli Kari İslami ilim tahsilini sürdürdü.

Bu amaçla bölgede gizlice varlık gösteren İslam alimlerinden ve medreselerden ders aldı. Bu amaçla Tacikistan'a da gitti. Bu dönemdeki Hocaları arasında tanınmış alimlerden Kasım Domla bulunmaktaydı.

İslami çalışmaları

Abdulveli Kari Arapça, tefsir, hadis, akaid ve fıkıh alanında eğitim aldı. Özellikle Hanefi fıkhı konusunda uzmanlaştı. Üniversiteye gitmek yerine İslami ilim tahsiline devam etmeyi tercih etti ve Margilan şehrine giderek Abdulhakim Kari isimli alimin yanı sıra bölgenin önde gelen İslam alimlerinden olan Muhammedcan Hindustani'den de dersler aldı. 20 yaşındayken Kur'an hafızı oldu ve ilerleyen dönemde Kur'an'ı Özbek diline tercüme etti. Birçok ders yayınlamaya başladı. Çokça kitap okuyordu. Bu dönemde İslami kitapların bulundurulması kısıtlama altında olduğundan kitapları bulmak için büyük bir çaba sarf ediyor, tanıdıklarının evlerinin duvarları arasına sakladığı kitapları istiyor ve bunları okuyordu.

Bu doğrultudaki çalışmaları Sovyet yönetiminin dikkatini çekti, bu sebeple birçok kez gözaltına alındı ve sıkı bir takip altında tutuldu. Birlikte ilim tahsil ettiği arkadaşlarından Rahmetullah Domla 1981 yılında şaibeli bir trafik kazasında vefat etti, kendisi ise bu kazadan sağ kurtuldu.

Andican'daki imamlık görevi

1989 yılında, 1980'ler boyunca medresesinde çalışmalar yürüttüğü Andican Cuma Camii'nin imam hatibi oldu. Camiyi büyük bir İslami merkeze dönüştürdü, bölgedeki İslami uyanışın önde gelen isimlerinden biri haline geldi.

Abdulveli Kari'nin çalışmaları doğrultusunda bölgede çok sayıda cami açıldı ve insanların İslam'a teveccühü arttı.

Bu dönemde Sovyetler Birliği yıkılmaya yüz tutmuştu ve Özbekistan ile çevre ülkelerde kısmi bir özgürlük dönemi yaşanıyordu. Abdulveli Kari bölgede İslami bilincin artmasında büyük bir rol oynadı. Birçok Özbek Müslümanın dinini yeniden öğrenmesine vesile oldu.

Çalışmaları, Özbekler arasında cihat yanlısı düşüncelerin yayılmasına da zemin hazırladı. Derslerine katılanlar arasında başta Cuma Namangani ve Tahir Yoldaşev olmak üzere yüzlerce cihat yanlısı isim bulunuyordu.

Tahir Yoldaşev kimdir?

Cuma namazlarına yaklaşık 15 bin insan katılıyordu, haftalık derslerine ise 5 bin kişi geliyordu.

Bölgede Rus işgalinin ilk yıllarından beri İslam anlayışı içerisinde bozulmaya yüz tutan alışkanlıkları düzeltmek için de yoğun çaba sarf etti.

Kaçırılarak öldürülmesi

Faaliyetleri hızlandıkça kendisine yönelik baskılar da artış gösterdi. Bu kapsamda gerek Abdulveli Kari, gerekse onun gibi diğer Özbek Müslümanlar baskı altına alındı. 1992 yılında Özbekistan İslami Uyanış Partisi isimli İslami grubun lideri Abdullah Otayev, Özbekistan'daki İslam Kerimov yönetimi tarafından alıkonuldu ve ortadan kayboldu. Kendisinden bir daha haber alınamadı.

Abdulveli Kari baskılara rağmen 1995 yılına kadar çalışmalarını sürdürdü. 29 Ağustos 1995 tarihinde, uçakla Andican'dan Taşkent'e gittiği sırada, Taşkent'teki havalimanında Kerimov yönetimine bağlı güçler tarafından alıkonuldu.

Öldürüldüğü tahmin edilen Abdulveli Kari'den o günden bu yana haber alınamadı.

Abdulveli Kari'nin sohbetleri ve dersleri halen Müslüman Özbekler tarafından takip ediliyor.

Kaynak: Mepa News