Biyografi | İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan kimdir?

Mesud Pezeşkiyan, 29 Eylül 1954 tarihinde İran'ın Batı Azerbaycan eyaletinin Mahabad kentinde dünyaya geldi. Pezeşkiyan'ın babası bir Azerbaycan Türkü, annesi ise İranlı bir Kürttü.

İlk ve orta öğrenimini Urmiye'de gıda endüstrisi alanında tamamladıktan sonra 1973 yılında zorunlu askerlik görevini yapmak üzere orduya alındı. Askerliğini İran'ın doğusundaki Belucistan'ın Zabul şehrinde yaptı. Askerliği sırasında tıp bilimlerine ilgi duymaya başlayan Pezeşkiyan, askerliğin ardından Batı Azerbaycan'a geri dönerek tıp fakültesinde okumaya başladı. İlerleyen yıllarda Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi ve ardından İran Tıp Bilimleri Üniversitesi'nde eğitim gördü ve kalp cerrahı oldu.

İran Devrimi döneminde ünivetsite öğrencisi olan Pezeşkiyan, devrim yanlısı düşünceleriyle tanındı ve öne çıktı.

Pezeşkiyan, 1980-1988 yılları İran-Irak Savaşı'nda da cephe hattındaydı. Özellikle cephe hattında doktorluk yaptı ve fiilen savaşa da katıldı.

1985 yılında pratisyen hekim olan Pezeşkiyan, bir üniversitede psikoloji alanında eğitim vermeye başladı.

Savaşın ardından eğitim hayatına devam ederek Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nde genel cerrahi alanında uzmanlaştı. 1993 yılında ise Tahran'daki İran Tıp Bilimleri Üniversitesi'nde kalp cerrahisi alanında uzmalık yaptı. 1994 yılında Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nin başkanlığına getirildi ve bu görevi 5 yıl sürdürdü.

Siyasi hayatı

Pezeşkiyan siyasi kariyerine ilk olarak Muhammed Hatemi yönetiminde 1997 yılında Sağlık Bakan Yardımcısı olarak başladı. 4 yıl sonra Sağlık Bakanı olarak atandı, 2001-2005 yılları arasında bu göreve devam etti.

Bunun ardından Pezeşkiyan'ın milletvekilliği dönemi başladı. Tebriz'den milletvekili seçilen Pezeşkiyan, beş dönem boyunca milletvekilliğini sürdürdü. 2016-2020 yılları arasında meclis başkanlığı görevinde bulundu.

2013 yılında cumhurbaşkanlığına aday olan ancak yarıştan çekilen Pezeşkiyan, 2021 yılında da aday olsa da Anayasayı Koruma Konseyi tarafından adaylığı reddedildi.

Şii din adamları geleneğinden gelmeyen Pezeşkiyan siyasette reformist bir isim olarak bilinse de zaman zaman İran'daki dini rejime olan desteğiyle öne çıktı. İran Devrim Muhafızlarına destek açıklamaları yapan Pezeşkiyan, buna karşın kimi zaman mevcut rejimin uygulamalarını eleştirdi.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin Mayıs 2024'te bir helikopter kazası sonucu ölmesi üzerine düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Pezeşkiyan tek reformist aday olarak yarıştı. Pezeşkiyan, ikinci turda seçimi kazanarak İran'ın yeni cumhurbaşkanı oldu.

Pezeşkiyan daha pragmatist bir dış politika yürütmek, küresel güçlerle olan nükleer müzakerelere devam etmek, siyasi çoğulculuk, sosyal özgürlükler, azınlıklara daha fazla haklar gibi vaatlerde bulunuyor.

Kaynak: Mepa News