Cansız bedenlere objektif arkasından bakmak: Yok edilen Halep'i çeken fotoğrafçı

Kerim El Masri hava saldırısında bir adamın nasıl bacaklarını kaybettiğine tanık olup bayıldığı günü hatırlıyor. O gün başka fotoğraf çekememiş.

Genç adam geçirdiği şoka rağmen kan dökülmesi karşısında nasıl davranması gerektiğini öğrenmiş. İleriki yıllarda Halep'teki durumun dökümünü çıkarmış. Doğup büyüdüğü kent Suriye iç savaşındaki acımasızlığın sembolü olmuş. "Yaralı çocuklara, cansız bedenlere sadece kameramın arkasından bakabiliyordum. Fotoğraf makinemi beni koruyan kalkan gibi kullandım” diyor.

Hukuk yerine devrim

Deutsche Welle Türkçe'nin haberine göre, 25 yaşındaki Kerim El Masri bir öğretmen ailesinin çocuğu. Fotoğrafçı olmayı düşünmemişti ama savaşın Halep'teki vahşetini görüntüleyen fotoğrafları gazetelerin birinci sayfalarından yayınlanmaya başlamıştı. 2012 yılında Özgür Suriye Ordusu Halep'in geniş kesimlerini ele geçirdiğinde El Masri hukuk öğrencisiydi. Halep'in büyüyüp yetiştiği doğu kesimi muhaliflerin kontrolündeydi. El Masri okulu bırakmış, akıllı telefonuyla Halep'teki çarpışma ve bombardımanların fotoğraf ve filmlerini çekmeye başlamıştı. Elindeki malzemeyi de Arap televizyonlarına gönderiyordu. "Devrim okulu, üniversiteden daha heyecanlıydı” diyor.

Profesyonel fotoğraf makinesi alan Kerim El Masri artık AFP hesabına çalışıyordu. Zamanla aranan fotoğrafçılar arasına girdi. Halep'te fotoğraf makinesiyle koşuşturmak dikkat çekiyordu. 2013 yılının kasım ayında kente giren IŞİD El Masri'yi tutukladı. Devamlı hareket halinde olup savaşzedeleri fotoğraflaması şüphe çekmişti.

El Masri ilk defa tutuklanmıyordu. 2011 yılında Arap Baharı bölge ülkelerini deprem gibi sarsmaya başladığında, Facebook'taki yorumlarının devlete zarar verdiği gerekçesiyle hükümet kuvvetlerince yakalanıp bir ay gözaltında tutulmuştu. Amcası ona fazla işkence yapmasınlar diye gardiyanlara rüşvet vermiş.

Yıkılmış Halep'e dönüş

2014 yılının başlarında Halep'ten çıkarılan IŞİD, tutukladıklarını da yakındaki El Bab'a götürmüş. El Masri evlerine isabet eden varil bombasının annesini öldürdüğünü orada öğrenmiş. "Bir IŞİD mensubu hücreme gelip, başsağlığı diledi” derken suratı adeta taş kesilmişti.

IŞİD af çıkardığında El Masri de diğer tutuklularla birlikte serbest bırakılmış. Aile yakınlarıyla dostlarının çoktan terk ettikleri Halep'e dönmüş. İşine sarılmış, hemen her gün sokak çatışmalarında kıyılan erkek, kadın ve çocuklarla önce Suriye hükümet kuvvetlerinin, sonra da Rusların attıkları bombaların tahrip ettiği binaların fotoğrafını çekmeye başlamış. "Çektiğim her fotoğraf hafızama kazındı. Hepsini ezberledim. Fotoğrafları hangi şartlar altında çektiğimi harfi harfine anlatabilirim” diyor.

O günle ilgili anılarını Fransız Haber Ajansı'nın muhabirlerine ayırdığı internet güncesinde şöyle anlatıyor: "Halep'ten ayrılmak bana, 2014 yılında pusudan üzerime açılan ateş gibi geldi. İlk on dakika bir şey hissetmedim. Daha sonra kanamaya ve acı duymaya başladım. Halep'ten ayrılırken de aynı şeyleri hissettim. Kentten çıkarken uyuşmuş gibiydim, hislerim adeta donmuştu. Ayrılığın acısı ertesi gün bütün ağırlığıyla üzerime çöktü.” Esed rejimi 2016 yılının Aralık ayında Halep'i ele geçirdiğinde, şehirden ayrılan binlerce sivil ve muhariple beraber El Masri de Halep'i terk etmiş.

El-Masri AFP'nin yardımıyla Fransa'ya sığındı ve orada iltica başvurusunda bulundu. İşlemleri tamamlanana kadar çalışmasına izin verilmiyor. Kerim El-Masri izin çıkınca ne yapacağını biliyor: "Yine yerinde fotoğraf çekmek.”