Cezayir'de Buteflika sonrası yeni isim kim olacak?

Milyonlarca Cezayirli Buteflika’nın ardından rejimin kalan unsurlarının da ayrılması talebiyle yürüyor. 7 haftadır süregelen halk hareketinin kaynakları tarafından yapılan açıklamada, ordunun, geçiş dönemi cumhurbaşkanlığı için eski Başbakan Ahmed Benbitur’u önerdiği kaydedildi.

Buna karşılık parlamentonun iki kanadı olan Ulusal Halk Meclisi ve Millet Meclisi, Buteflika’nın geçtiğimiz salı günü istifasını sunmasının ardından cumhurbaşkanlığı makamının boş olduğunu kesinleştirmek üzere bir araya geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Benbitur’un ‘ordunun teklifi hakkında görüşlerini almak için kendisine yakın olan isimlerle istişarelerde’ bulunduğunu aktardılar.

Eski Başbakan Benbitur’un bir sonraki aşamada siyasi bir rol oynamak hususunda pek heyecanlı olmadığını belirten kaynaklar, onun daha önce bir siyasi parti kurmak istediğini ancak fikrini değiştirdiğini ve siyasetten çekilmeyi düşündüğünü kaydettiler.

Ordunun, Avukat Mustafa Buşaşi, eski Başbakan Ali Benflis ve Değişim ve İlerleme İçin Birlik Partisi Başkanı Zübeyde Asul gibi halk hareketin sembolü olan bazı isimlerin bir sonraki aşama için ön plana çıktığını düşündüğünü dile getiren kaynaklar, ilk cumhurbaşkanlığı döneminde Buteflika’nın sadık adamlarından biri olduğu gerekçesiyle Benflis’in şansının olduğunu belirttiler.

1999'da Buteflika’nın seçim kampanyası yöneticisi olarak görev yapan Benflis, daha sonra Buteflika tarafından önce Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri ve ardından başbakan olarak atandı. Ancak 2004 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin arifesinde, Benflis’in Cezayir Genelkurmay Başkanı Muhammed el-Amari'nin desteğini alarak aday olmak istemesiyle birlikte ikilinin arası açılmıştı.

Gözlemciler, ordunun Buteflika rejiminin sembolü olan yetkililerin yerine, üzerinde asgari uzlaşmanın sağlanacağı birini aradığını ve bunun yanı sıra halk hareketinin, anayasada 90 günlük bir süre boyunca cumhurbaşkanlığı görevinin verilmesinin öngörüldüğü Cezayir Meclis Başkanı Abdulkadir bin Salih başta olmak üzere söz konusu isimlerin bir an önce istifa etmelerini istiyor.

Bu bağlamda öne çıkan bir diğer isim ise Millet Meclisi Başkanı’nın bir engelle karşılaşması durumunda kendisine aynı süre boyunca cumhurbaşkanlığı yetkisin verildiği Anayasa Konseyi Başkanı Tayyib Belaiz.

Belaiz, 20 yıldır Buteflika'nın en sadık adamlarından biri. Kanun uyarınca cumhurbaşkanı adaylarının belgelerinin bizzat kendileri tarafından teslim edilmesi gerekirken, Buteflika’nın beşinci dönem cumhurbaşkanlığı dosyaları Belaiz tarafından kampanya yöneticisinin elinden teslim alınmıştı. Buteflika o sıra tedavi için İsviçre'de bulunuyordu.

Üçüncü isim ise halk hareketinin öncesinde İçişleri Bakanı olarak görev yapan Başbakan Nureddin Bedevi. Bedevi, doktorlar ve profesörler gibi çeşitli meslek gruplarının gösterilerini bastırmak ve yeni muhalefet partilerine ruhsat vermeyi reddetmekle itham ediliyor.

Ulusal Halk Meclisi ve Millet Meclisi ofisleri, Anayasa Konseyi tarafından cumhurbaşkanlığı koltuğunun boş olduğuna dair belgenin tebliğ edilmesinin ardından dün, meclis toplantısına hazırlık olarak bir araya geleceklerini açıkladılar.

Cezayir Anayasası'nın 102'nci maddesine göre, Cumhurbaşkanının, tehlikeli ya da kronik hastalık gibi bir sebeple yetkilerini yerine getirmede engelle karşılaşması halinde Anayasa Mahkemesi ‘zorunlu’ olarak toplanır. Mahkeme, bu durumun ispatının ardından parlamentoya oy birliğiyle söz konusu engeli ilan etme önerisinde bulunur.

İki kanadıyla toplanan parlamento, 3'te 2 çoğunlukla cumhurbaşkanının görevine devam etme konusundaki engelini ilan eder ve Millet Meclisi Başkanı'na en fazla 45 gün süreyle ülkenin yönetimini üstlenme görevi verilir. 45 gün dolmasına rağmen engelin devam etmesi halinde, ‘zorunlu istifa’ ile cumhurbaşkanlığı makamında ‘boşluk’ ilan edilir.

Cumhurbaşkanının istifası halinde Anayasa Mahkemesi tekrar toplanır ve nihai bir şekilde cumhurbaşkanlığı makamının boşaldığını ilan eder. Bu durum parlamentoya iletilir. Millet Meclisi Başkanı, 90 gün cumhurbaşkanı görevini üstlenir ve bu süreçte seçimler yapılır. Geçici olarak cumhurbaşkanlığı makamını üstlenen kişi seçimlerde aday olamaz.

Öte yandan Buteflika’nın destekçilerinden olan Cezayir'in Umudu için Birlik, parti başkanı Ömer Gul’un, İstihbarat ve Güvenlik Dairesi Başkanı Beşir Tartag, eski İstihbarat Direktörü Muhammed Medin, cumhurbaşkanının kardeşi Said Buteflika ve Fransız istihbaratının unsurlarının düzenlediği toplantıya katıldığı söylentilerini reddetti.

Gul’un partisi tarafından yapılan açıklamada, basında çıkan söylentilerin hiçbir aslının olmadığı ve partinin söz konusu toplantıyla hiçbir ilişkisinin bulunmadığı belirtildi.

Genelkurmay Başkanı Korgeneral Ahmed Kayid Salih cumartesi günü yaptığı bir konuşmada, söz konusu toplantının orduyu itibarsızlaştırmak için bir medya kampanyası başlatılması üzerine gerçekleştirildiğini söylemişti. 

Kaynakların aktardığına göre, Genelkurmay Başkanı Kayid Salih söz konuyu toplantıyla şahsen hedef alındığını hissetti. Çünkü kendisi Muhammed Medin ve Said Buteflika’nın azılı bir rakibi olarak biliniyor. Bu sebeple Salih, eski Cumhurbaşkanının grubuna sert bir şekilde saldırdı ve aynı gün cumhurbaşkanının derhal istifa etmesini istedi.

Öte yandan, Buteflika'nın kardeşi Nasır Buteflika’nın ev hapsinde olmadığına dair basında yer alan haberlerin asılsız olduğu ortaya çıktı. Mesleki Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan bir haberde, Nasır’ın yanı sıra yurt dışına çıkma yasağı getirilen Said Butelika’nın da ev hapsi kararının başsavcı tarafından verildiği kaydedildi.