Çin Doğu Türkistan'da Müslüman Uygurları zincire vurdu

Çin'in Doğu Türkistan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Müslüman mahkumların gözü bağlı ve zincirlenmiş şekilde tutulduğunu gösteren kamera görüntüleri, anonim olarak internette paylaşılmasının ardından geniş çaplı bir kınamaya neden oldu.

Uluslararası insan hakları grupları War on Fear (Korkuyla Savaş) adlı YouTube kanalında yayımlanan Xinjiang: A New Explanation başlıklı klibi inceliyor.

Çin, batı bölgesinde en az bir milyon Uyguru ve başka Müslüman azınlıkları gözaltında tutuyor.

Klip aynı ismi taşıyan bir hesap tarafından Twitter'da da paylaşıldı.

Kamera görüntülerinde onlarca genç adamın gözleri bağlı ve elleri kelepçeli şekilde bir tren istasyonunda beklediği görülüyor. Saçları tıraş edilmiş ve birçoğu birbiriyle aynı mor yelekler giymiş. Siyah üniforma içindeki gardiyanlar da nöbet tutarken görülebiliyor.

Birleşik Krallık'ın Yabancılar ve Milletler Topluluğu Ofisi'nden bir sözcü, "Video son derece endişe uyandırıcı" dedi:

"Uygurların ve diğer azınlıkların Doğu Türkistan'da maruz kaldığı rahatsız edici duruma dair giderek büyüyen bir kanıtlar yığını mevcut. Bakanlar ve üst düzey yetkililer endişelerimizi doğrudan Çin makamlarına iletti. Birleşik Krallık aynı zamanda konuyu mütemadiyen BM İnsan Hakları Konseyi'nde belirtmişti."

Görüntüler insansız hava aracıyla çekilmiş gibi görünüyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün icra direktörü Kenneth Roth Twitter'da, "Gözleri bağlı ve bağlanmış adamların tüyler ürpertici görüntüleri kitlesel Müslüman gözaltılarının (çoğunluğu Uygur) bütün bulguların aksine Çin'in olduğunu iddia ettiği gibi zararsız bir 'mesleki eğitim' gibi görülmesini zorlaştırıyor" dedi.

Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü Uluslararası Siber Politika Merkezi'nden araştırmacı Nathan Ruser, Twitter üzerinden videonun orijinal olduğunu düşündüğünü söyledi. Ruser klibin Ağustos 2018'de çekildiğini düşündüğünü de ekledi.

Ruser'ın Twitter'daki yorumları internette hızlıca yayılarak Avustralya Dışişleri Bakanı Marise Payne'i karşılık vermeye teşvik etti. Payne, news.com.au'ya göre, “İnternette yayımlanan son derece rahatsız edici videonun farkındayım" dedi.

İsimsiz bir Avrupa güvenlik kaynağı, Sky News'e, videonun orijinal olduğuna ve 2019'da çekildiğine inanıldığını söyledi.

Uluslararası Af Örgütü'nün Çin ekibinden araştırmacıların da videoyu incelediği anlaşılıyor.

İnsan hakları yetkilileri daha önce Doğu Türkistan'daki gözaltı merkezlerinin toplumu yeniden şekillendirme ve kültürel soykırım yönünde sistematik bir kampanyanın parçası olarak "savaş zamanı toplama kampları" gibi işletildiğini iddia etmişti. Ama Çin hükümeti merkezleri mesleki eğitim sunan "yatılı okullar" olarak tarif etmiş ve işkence ve diğer suistimal ithamlarını "yalan haber" diye reddetmişti.

Eski tutuklular domuz yemeye, siyasi yeniden eğitim derslerine katılmaya ve siyasi şarkılar söylemeye zorlanmanın yanı sıra dövüldüklerini ve kendilerine elektrik verildiğini de iddia etmişti. Temmuzda yayımlanan bir araştırma da ebeveynleri gözaltına alınmış binlerce çocuğun "zorunlu" yeniden eğitim tesislerine kaydedildiği ithamında bulundu.