Çin ile ABD arasında tansiyon yükseliyor

Pelosi'nin uçağı yerel saatle 22.44'te başkent Taipei'deki Songşan  Havalimanı'na indi.

Böylece Pelosi, son 25 yıldır adayı ziyaret eden en kıdemli Amerikalı siyasetçi oldu.

Pelosi, ilk olarak Tayvan parlamentosunu ziyaret etti, burada yaptığı konuşmada adayı “dünyanın en özgür toplumlarından biri” olarak tanımladı.

Tayvan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Tsai Chi-chang ile yaptığı görüşmede ise Pelosi, "Tayvan'a dostluk içinde geliyoruz, bölgeye barış içinde geliyoruz" dedi.

Pelosi, Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen ile de bir araya geldi. Pelosi'nin bugün ayrıca sivil toplum liderleri ve iş insanlarıyla görüşmesi bekleniyor.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı'nın Tayvan ziyareti Pekin yönetimi tarafından büyük tepkiyle karşılandı.

ABD’nin Çin Büyükelçisi Nicholas Burns, Çin Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı.

Çin resmi haber ajansı Xinhua’ya göre, Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Xie Feng, görüşmede ziyareti “güçlü bir şekilde” kınadı.

Bakan’ın ABD’nin “hatasının bedelini ödeyeceğini” söylediği ve ziyaretin yol açtığı sonuçları tersine çevirmek için Washington’ı harekete geçmeye çağırdığı bilgisi de haberde yer aldı.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Ziyaretimiz, demokratik Tayvan'a olan desteğimizin sarsılmadığının göstergesi" demişti ve sözlerine devam etmişti:

"Dünyanın otokrasi ve demokrasi arasında seçim yapmak zorunda olduğu bu dönemde Amerika'nın 23 milyon Tayvanlı'ya verdiği destek çok önemli."

Tayvan ve Çin arasında askeri gerilim arttı

Çin, Pelosi'nin ziyareti öncesi Tayvan Boğazı'na savaş uçakları gönderdi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada ordunun ‘yüksek alarm’ seviyesinde olduğunu belirtmişti.

Çin Halk Kurtuluş Ordusu Perşembe ve Pazar günleri arasında 4 gün boyunca devam edecek askeri tatbikat düzenleyecek.

Bölgede Amerikan savaş uçakları da bulunuyor.

Tayvan ise Çin'in askeri tatbikat planını kınadı. Savunma Bakanlığı Çin'in olası sınır ihlallerine karşılık verileceğini açıkladı.

Çin yanlısı küçük bir grup da protesto için Pelosi'nin Taipei'de kalması beklenen otelin önünde bir araya geldi.

Pekin, Çarşamba günü ayrıca Tayvan'a yönelik yeni ihracat yasakları açıkladı. Tayvan'dan limon, iki çeşit balık ve kum ithalatı yasaklandı.

Tayvan, ihracatının yüzde 30'una yakınını en büyük ticaret ortağı olan Çin ile gerçekleştiriyor.

Çin Tayvan’ı ayrı bir ülke olarak tanımıyor ve parçası olarak görüyor.

Pentagon: Ziyareti bir krize dönüştürmeye gerek yok

Pentagon Sözcüsü John Kirby, gazetecilere yaptığı açıklamada, Pelosi’nin ziyaretini bir krize dönüştürmeye gerek olmadığını söyledi.

Pekin yönetiminin verdiği askeri tepkiye de değinen Kirby, "ABD’nin askeri bir güç gösterisi yapmayacağını" belirtti.

Ayrıca Kirby’e ABD Başkanı Joe Biden’ın ziyareti destekleyip desteklemediği yönünde de bir soru soruldu. Sözcü bu soruya, Biden'ın Pelosi’nin ziyaret kararına "saygı duyduğunu" dile getirdi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying, "ABD, Çin’in egemenlik haklarından doğan güvenlik çıkarlarını hafife almanın bedelini ödeyecek ve sorumluluğunu taşıyacaktır" dedi.

"Uluslararası camianın, kışkırtıcı adımlar atanın ABD olduğunu bildiğini düşünüyorum" diyen Hua, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Tayvan Boğazı’nda gerilim yaratan ABD, bu gerginliğin tüm sorumluluğunu da almalıdır. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı, Tayvan’ı Amerikan askeri uçağı ile ziyaret ediyorsa, bu kesinlikle özel bir ziyaret olarak değerlendirilemez.

"ABD, Tayvan kartını oynamaktan tamamen vazgeçmeli, Amerikalıların verdikleri sözlerle yaptıkları aynı olmalı. ABD, Tek Çin prensibine de bağlı kalmalı.

ABD'de protokolde Başkan ve Başkan Yardımcısı'ndan sonra üçüncü sırada bulunan Pelosi'nin Asya turunun detayları güvenlik gerekçesiyle açıklanmadı.

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Tayvan'la birleşmeyi yeniden ana gündem maddeleri arasına almış ve geçen hafta video konferans yöntemiyle görüştüğü ABD Başkanı Joe Biden'ı, "Tayvan'ın bağımsızlığını destekleyerek ateşle oynamaması" yolunda uyarmıştı.

Rusya da ABD'yi, Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin bölgede gerginliği artıracağı yolunda uyardı.

Pelosi’nin Asya turu Tayvan'ın yanı sıra Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı da kapsıyor.

ABD, Tayvan'ın bağımsızlığına da Çin'in adayı zorla ele geçirmesine de karşı çıkıyor, öte yandan Tayvan hükümeti ile gayriresmi ilişkilerini sürdürüyor.

Pelosi neden Tayvan’a gitti?

ABD kamuoyunda ve Kongre’de Tayvan’a güçlü bir destek var.

35 yıldan uzun süredir Kongre’de yer alan Pelosi, Çin’e eleştirel tavırlarıyla biliniyor.

Bugüne kadar Pekin’in insan haklarını çiğnemesini eleştirdi, demokrasi yanlısı protestocularla buluştu, 1989’daki katliamı anmak için Tiananmen Meydanı’nı ziyaret etti.

Pelosi’nin planı adayı Nisan ayında ziyaret etmekti. Fakat Covid testi pozitif çıkınca bu ziyareti ertelemek zorunda kaldı.

Kaynak: BBC Türkçe