Çin'de Uygurca tamamen yasaklanıyor

Çin'de yeni yayınlanan yönetmeliğe göre ortaokul seviyesi de dahil olmak üzere lise ve üniversite eğitiminde Uygurca'nın tamamen yasaklanması öngörülüyor.

QHA'nın haberine göre Çin Komünist Partisi (ÇKP) yetkilileri tarafından, Doğu Türkistan'da Uygur dilinin eğitim alanında tamamen yasaklanması maksadıyla bir yönetmelik yayınlandı. Bu yönetmeliğe göre, ortaokul seviyesi de dahil olmak üzere lise ve üniversite eğitiminde Uygurca'nın tamamen yasaklanması öngörülüyor.

Sözde "iki dil" uygulaması ile 90'lı yıllardan itibaren Uygur dilini kademeli olarak eğitim dili olmaktan çıkaran Çin hükümeti, mevcut faaliyetleri ile kendi anayasasıyla da ters düşüyor. Çin Anayasası'na göre, özerk bölgelerde yaşayan etnik toplulukların kendi dillerinde eğitim görme hakkı bulunuyor. Özellikle Çin'in Batı'yla ilişkilerini güçlendirdiği 80'li yıllar boyunca birçok Uygur, Çince eğitim görmeden öğrenimini tamamlamıştı.

90'lı yıllara gelinmesiyle birlikte Çin hükümeti tarafından yürürlüğe konulan "çift dilli eğitim" tuzağı ve Uygur okullarının kapatılması gibi uygulamalarla, eğitim dili meselesinde ciddi değişimler görülmüştü. Mandarin Çincesi'nin mutlak olarak eğitim dili olması gerektiğini belirten Çinli yetkililerin, "çift dilli eğitim" sloganı ile baskıcı politikalarını örtbas etmeye çalıştığı biliniyor. Uygurca eğitim veren "mektep"lerin tamamen kapanması sonucu "çift dilde eğitim"de de düzenlemeye giden ÇKP yetkilileri, bu aşamada Mandarin Çincesi lehine çok sayıda düzenlemede bulundu.

Özgür Asya Radyosu'nun (RFA) aktardığı söz konusu düzenlemelerde, "Ulusal ortak dil ile sabit yazı sistemini yaygınlaştırmada ısrarcı olunmalı ve etnik dil eğitimi, çift dilli eğitim temelinde yürütülmelidir." ifadelerine yer verildi. Düzenlemeyle birlikte artık ortaokul ve daha üst seviyedeki eğitim düzeylerinde Uygurca'nın kullanımı yasaklanıyor.