Dörtlü Suriye Zirvesi'nde neler konuşulacak?

Vahdettin Köşkü’nde yapılacak zirveye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron katılıyor. BM Suriye Özel Temsilcisi Steffan de Mistura da toplantıda hazır bulunacak.

Tarafların ortak amacı 2011 yılından beri iç savaşın hâkim olduğu Suriye’nin geleceğine dair çözüm üretmek. Dört ülke Suriye’de siyasi çözümü savunuyor, ancak menfaatleri birbirinden oldukça farklı görünen tarafların zirvede hangi konularda uzlaşmaya varabileceği merakla bekleniyor.

Suriye denkleminin en önemli oyuncularının başında gelen ABD ve İran’ın masada yer almaması dikkat çekiyor.

Zirvede bir yandan kısa vadedeki güncel gelişmeler bir yandan da kalıcı çözüm arayışları masada olacak. Erdoğan ile Putin’in 17 Eylül'deki Soçi zirvesinde vardığı İdlib mutabakatının işleyişi, Fırat'ın doğusu ve Menbiç'teki gelişmeler tartışılacak. Genel olarak ise Suriye'deki siyasi süreç ve normalleşme arayışları gündeme gelecek.

Peki tarafların gündeminde neler var? Suriye’de hangi ülke hangi politikayı savunuyor? Masada hangi konular olacak?

Türkiye'nin istekleri

Türk yetkililerin mesajlarına göre Erdoğan zirvede şu hususları savunacak:

• Suriye’nin toprak bütünlüğünün sağlanması

• Tüm etnik unsurları (Türkmenler dahil) kapsayan yeni bir anayasa hazırlanması

• Ankara’nın terör örgütü olarak tanımladığı “PYD/YPG, IŞİD” ve diğer örgütlerle ayrımsız mücadele

• Fırat’ın doğusu dahil olmak üzere güvenli bölgelerin genişletilmesi

• Adil bir seçim için hazırlık yapılması

• Savaşın harap ettiği şehirlerin yeniden imarı ve mültecilerin dönüşü

Gözler İdlib mutabakatının işleyişinde

Erdoğan ile Putin Eylül ayında İdlib mutabakatında anlaşmıştı. İdlib mutabakatının özünü “İdlib etrafında Esed rejimi ile muhalifleri ayıran 15-20 km derinliğinde silahsızlandırılmış tampon bölgeler oluşturulması” içeriyor. Bu grupların ağır silahlarını geri çekip bölgeden ayrılması öngörülürken silahsızlandırılan bölgelerin denetimini ise Türk ve Rus askerler yapacak.

Diğer ülkeler

Rusya, Suriye meselesinde en kilit ülke konumunda bulunuyor. Rus tarafı detaya girmeden “Mekanizmalar farklı olsa da krize çözüm bulma konusunda aynı amacı taşıyoruz.” diyor. Kremlin’in hedefi Suriye’deki kazanımlarını kalıcı hale getirmek. Rusya, Suriye krizinden yararlanarak Ortadoğu’daki etkinliğini de genişletmeyi planlıyor.

Almanya’nın önceliği yeni bir mülteci akınının önüne geçmek ve Suriye’nin yeniden inşasında rol almak. Berlin, Suriye konusunda Rusya’nın başat rolünü kabul etmiş durumda ve Moskova ile birlikte çalışmaya hazır görünüyor. Fransa da yeni bir sığınmacı akınının oluşmasını istemiyor; İdlib’de sağlanan ateşkesin güvence altına alınmasına önem veriyor. Fransa’nın önceliklerinden biri IŞİD ile mücadele.

Kaşıkçı’nın öldürülmesi de gündemde

Zirvede Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’nda öldürülen muhalif Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın da gündeme gelmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın muhataplarını bu konuda bilgilendirmesi ve olayın sorumlularının ortaya çıkarılmasına yönelik mesaj vermesi muhtemel.