Fas ordusu İsrailli şirketi 'ana tedarikçi' olarak seçti

Alex MacDonald | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News

Fas, İsrail'in Elbit Systems şirketini krallığın ana silah tedarikçisi olarak seçti.

Fransız La Tribune gazetesinin haberine göre Fas ordusu İsrailli şirketten 36 adet Atmos 2000 kundağı motorlu topçu sistemi satın almak üzere bir sözleşme imzaladı.

Bu hamle, Fas Silahlı Kuvvetleri ile Fas'ın önceki ana silah tedarikçilerinden biri olan Fransız KNDS şirketi arasında artan gerilimin ardından geldi.

La Tribune, Rabat'ın 2020'de sipariş ettiği ve 2022'de kısmen teslim aldığı Caesar topçu sistemlerindeki teknik arızalara atıfta bulunarak, Fas'ın "tedarik edilen topçu sistemleriyle ilgili tekrar eden sorunlar hakkında Fransız gruba şikayette bulunduğunu" belirtti.

Fas ve İsrail, dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın gözetimindeki müzakerelerin ardından 2020 yılında bir normalleşme anlaşması imzalamıştı.

Bu hamle ile aynı zamanda ABD de Fas'ın, 1970'lerden bu yana işgal altında tuttuğu Batı Sahra bölgesi üzerindeki egemenliğini tanıdı.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'ne (SIPRI) göre yeni silah anlaşması, İsrail'in Fas'ın toplam silah ithalatının yüzde 11'ini oluşturan üçüncü en büyük silah tedarikçisi konumunu pekiştiriyor.

Askeriye ve istihbarat konularında 60 yıllık bir iş birliği geçmişine sahip olan Fas ve İsrail'in ilişkileri Abraham Anlaşmalarının imzalanmasından sonra önemli ölçüde derinleşti.

Normalleşme anlaşmasının ardından Fas, Polisario Cephesi ile devam eden savaşında kullanmak üzere İsrail'in çok rağbet gören Barak 8 füze savunma sistemini, Elbit Hermes insansız hava araçlarını ve casus uydu sistemini satın almak için anlaşmalar yaptı. Sahravi bağımsızlık hareketi son yıllarda Fas güçleriyle çatıştı ve BM'nin önerdiği gibi bölge için bir self-determinasyon referandumu talep ediyor.

Mart 2024'te Fransız L'Humanite gazetesi, Fas'ın Batı Sahra'da İsrail silahları kullanarak aralarında çocukların da bulunduğu onlarca sivili öldürdüğünü ortaya koyan bir araştırma yayınlamıştı.

"Fas ordusu Batı Sahra'da İsrail silahlarıyla sivilleri katlediyor"

Büyüyen silah ticareti

2023 yılında Fas ve İsrail arasındaki ticaret iki katına çıkarak 2022'deki 56.2 milyon dolara kıyasla 116.7 milyon dolara ulaştı. Bu artış Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan gibi 2020'de İsrail ile ilişki kuran Arap ülkeleri arasında en hızlı büyümeye işaret ediyor.

Fas'ın İsrail ile ilişkilerini normalleştirmesine rağmen, tarım ve silah ticareti de dahil olmak üzere siyasi ve ekonomik ilişkiler genişlemeye devam etse bile, krallık yönetimi İsrail'in eylemlerini çeşitli sebeplerle eleştirdi.

Cumartesi günü Fas, Trump tarafından önerilen Filistinlilerin Gazze'den taşınması planının uluslararası ve insani hukuku ihlal eden "tehlikeli bir emsal" olacağı uyarısında bulundu.

İsrail medyasına göre Fas toprakları; Mısır, Ürdün, Somali ve Somali'nin kuzeyindeki özerk bir bölge olan Puntland ile birlikte Filistinlilerin yerleştirilmesi için düşünülen yerler arasında yer alıyor.

Rabat'ın planı reddetmesi, Trump'ın geçen hafta Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile birlikte sunduğu plana şiddetle karşı çıkan Suudi Arabistan da dahil olmak üzere diğer Arap yetkililerin açıklamalarıyla aynı doğrultuda.

Middle East Eye'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.