FT: Beşar Esed iki yıl boyunca Rusya'ya 250 milyon dolar kaçırdı

Beşar Esed rejiminin Merkez Bankası'nın Rusya'ya havayoluyla yaklaşık 250 milyon dolar nakit para gönderdiği ortaya çıktı.

Financial Times'ın haberine göre söz konusu para trafiği, dönemin rejim liderinin askeri destek için Kremlin'e muhtaç olduğu iki yıllık süre zarfında gerçekleştirilmiş.

Bu ifşaat, özellikle Esed ve ailesinin muhalif gruplar tarafından devrildikten sonra kaçmak için Rusya'yı seçmelerinin ardından Esed rejimi-Rusya ilişkilerine yeni bir boyut getirdi.

Financial Times'ın ortaya çıkardığı kayıtlar, Esed rejiminin döviz sıkıntısı içindeyken Moskova'nın Vnukovo Havaalanına yaklaşık iki ton ağırlığında 100 dolarlık banknotlar taşıdığını gösteriyor.

Bu paralar 2018 ve 2019 yılları arasında Batı onaylı bankalara yatırıldı. Yeni bilgilerle birlikte Rusya, Batı'nın yaptırımlarıyla küresel finans sisteminin dışına itilen Suriye'nin nakit parasının en önemli adresi haline geldi.

İran Beşar Esed'den nasıl yüz çevirdi?

İfşaatlar geçmiş iddiaları teyit ediyor

Geçmişte Suriye'deki muhalifler ve Batılı hükümetler Esed'i Suriye'nin zenginliklerini yağmalamakla ve savaşı ve kendi zenginleşmesini finanse etmek için suç faaliyetlerine yönelmekle suçlamıştı. Sadece bu da değil, nakit para sevkiyatı Suriye'nin Kremlin'in askeri desteğine, Wagner grubunun paralı askerleri de dahil olmak üzere, bağımlı hale geldiği bir döneme denk geliyor. Esed'in ailesinin Moskova'da lüks mülkler satın almakla suçlanması da işin başka bir boyutu.

2019-2021 yılları arasında ABD'nin Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapan David Schenker, Esed'in “haksız kazançlarını ve Suriye'nin yurtdışındaki mirasını güvence altına almak” için düzenli olarak ülke dışına para gönderdiği düşünüldüğünde, transferlerin o kadar da şaşırtıcı olmadığını söyledi.

Beşar Esed son örnek: Kaçak liderler sürgünde nasıl yaşıyor?

Financial Times'a konuşan Schenker, “Rejim ve yakın çevresine iyi bir yaşam sağlamak için kullanabilmek üzere rejimin parasını yurtdışında güvenli bir limana getirmesi gerekirdi” dedi.

Suriye Hukuki Kalkınma Programı kıdemli araştırmacısı İyad Hamid, “Rusya yıllardır Esed rejiminin mali kaynakları için bir sığınak oldu” diyerek Moskova'nın Esed iktidara geldikten sonra uygulanan Batı yaptırımlarından kaçmak için bir “merkez” haline geldiğini belirtti.

Yıllar içinde Suriye'nin Rusya ile ilişkileri, Rus askeri danışmanların Esed'in savaşını desteklemesi ve Moskova'daki şirketlerin Suriye'nin değerli fosfat tedarik zincirine dahil olmasıyla derinleşti. Londra merkezli Suriyeli analist Malik al-Abdeh Financial Times'a yaptığı açıklamada “Suriye devleti Rus devletine askeri bir müdahale için ödeme yapıyor olabilir” dedi.

Rapora göre Esed rejimi Mart 2018 ile Eylül 2019 arasında Rusya'ya ABD doları ve Euro banknotlarından oluşan toplu sevkiyatlar yaptı. Mayıs 2019'da Suriye merkezi hükümeti adına 10 milyon dolarlık 100 dolarlık banknotlar taşıyan bir uçak gönderildi ve bu uçak Moskova'nın Vnukovo havaalanına indi.

Financial Times'ın haberine göre Mart 2018'den Eylül 2019'a kadar toplamda 250 milyon doların üzerinde para taşıyan en az 21 uçuş gerçekleşti. Suriye Merkez Bankası ile Rus bankaları arasında 2018'den önce böyle bir para transferi olmamıştı.

Paranın gönderilmesinin olası nedenleri

Suriye Merkez Bankası'nın iç ve dış işlerini bilen bir kişi Financial Times'a yaptığı açıklamada, çok sayıda yaptırım nedeniyle Suriye'deki döviz rezervlerinin 2018 itibariyle “neredeyse sıfır” olduğunu söyledi. Bu nedenle Esed rejimi yurtdışından mal satın almak için nakit kullanmak zorunda kaldı. Kaynak, Rusya'dan buğday satın alındığını, para basma hizmetleri ve “savunma” harcamaları için ödeme yapıldığını söyledi.

Kaynak, bankanın “kasada ne varsa” ona göre ödeme yaptığını kaydetti. “Bir ülke tamamen kuşatıldığında ve yaptırımlara maruz kaldığında, sadece nakit paraları olur” diye ekledi. Bu arada, Rus kayıtları Rusya'dan Suriye'ye düzenli ihracat yapıldığını gösteriyor - örneğin banknotların Moskova'ya gönderilmesinden önce ve sonra Rus devletine ait matbaa şirketi Goznak'tan güvenli kağıt ve yeni Suriye banknotları sevkiyatı gibi.

Ancak on yıl boyunca Suriye'den ve diğer ülkelerden gelen banknotların hangi Rus kredi kuruluşlarına gittiğine dair herhangi bir kayıt bulunmuyor. Geçmişte Suriye'nin nakit para transferleri Washington'un yaptırımlarına neden olmuştu.

Beşar Esed'in Suriye'den kaçışının detayları ortaya çıktı

ABD Hazinesi 2015 yılında dönemin Suriye Merkez Bankası Başkanı Adib Mayaleh ve Batoul Rida adlı bir merkez bankası çalışanını rejim için Rusya'ya toplu nakit transferlerini kolaylaştırmak ve döviz toplamak için yakıtla ilgili anlaşmaları yönetmekle suçlamıştı. Rida ayrıca Rusya'dan varil bombalarında kullanılan amonyum nitrat temin etmeye çalışmakla da suçlanıyordu.

Derinlemesine bir araştırmanın ardından, paranın 2018 ve 2019 yılları arasında Russian Financial Corporation Bank ya da diğer adıyla RFK'ya teslim edildiği ortaya çıktı. Moskova merkezli bu kredi grubu, Rus devlet silah ihracat şirketi Rosoboronexport tarafından kontrol ediliyor.

Schenker, “Esed, örneğin Paris'te asla kabul edilebilir bir şirket olamayacağını her zaman biliyordu” diye açıkladı. “Orada apartmanlar satın almayacaktı ama aynı zamanda bu iş bitecekse kötü biteceğini de biliyordu. Bu yüzden paralarını kaçırmaya çalışmak ve güvenilir güvenli limanlar olacak sistemler kurmak için yılları vardı.”

Kaynak: Mepa News, Financial Times