"Gazze halkının tehcir edilmesi halinde Ürdün İsrail'e savaş açacak"

Peter Oborne, Richard Sanders | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News

Middle East Eye'a göre Ürdün, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Filistinlileri Ürdün topraklarına zorla sürmeye kalkışması halinde İsrail'e savaş ilan etmeye hazır.

Uyarı, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze Şeridi'ni "temizleme" hamlesinin bir parçası olarak Ürdün ve Mısır'ın Filistinlileri kabul etmesini istediğine dair tekrarlanan açıklamalarının ardından geldi.

Amman ve Kudüs'teki üst düzey kaynaklar MEE'ye "Ürdün'ün isteyeceği son şeyin savaş olduğunu" ve "barışçıl bir çözüm için istekli olduğunu" söyledi. Ancak mültecilerin ülkeye geçmeye başlaması halinde Ürdünlülerin sınırı kapatacağı konusunda kararlılar.

Bir kaynak, İsraillilerin sınırı yeniden açmaya çalışması halinde bunun savaş sebebi olacağını ifade etti.

Ürdünlüler İsrail'le bir savaşı kazanabilecekleri yanılsaması içinde değiller, ancak savaşmaktan başka çareleri olmayacağına inanıyorlar.

Ürdün daha önce Amman'ın Filistinlileri sınırdan geçirmeye yönelik herhangi bir girişimi ülkenin İsrail ile 1994'te imzaladığı barış anlaşmasının ağır bir ihlali olarak göreceğini açıkça ifade etmesinin ardından batı sınırlarına ilave taburlar göndermişti.

İsrail buna Ürdün sınırını korumak için yeni bir doğu tümeni kurarak karşılık verdi.

Ürdün: Filistinlilerin tehcir edilmesini 'savaş ilanı' sayarız

Bir kaynak MEE'ye Trump'ın önerisinin hem Ürdün hem de Haşimi hanedanı için "varoluşsal bir mesele" olduğunu söyledi ve ülkenin su bakımından dünyanın en fakir üçüncü ülkesi olduğuna dikkat çekti.

Ülkenin 12 milyonluk nüfusu büyük ölçüde İsrail sınırı boyunca Ürdün Nehri'ne yakın bir şeritte yaşıyor. Kaynaklar Ürdün'ün kayda değer bir mülteci akınını karşılayamayacağını belirtiyor.

Ürdün'ün kırmızı çizgisi

Üstün askeri kaynaklara sahip olan İsrail kısa sürede konvansiyonel bir zafer kazanabilecek olsa da, bu gerçekleşirse doğuda açık bir çöl sınırı olan geniş bir bölgeyi kontrol altında tutmak zorunda kalacaklar.

İsrail'in Ürdün'le olan sınırı 400 kilometre boyunca uzanıyor. Bu neredeyse ülkenin tamamı ve İsrail'in Gazze'yle olan sınırından 10 kat daha uzun. Sınır bölgesinin büyük bir kısmı dağlık, engebeli ve yer yer kontrol edilmesi neredeyse imkansız.

Bu da Amerikalıları Irak ve Afganistan'dan çıkaran türden uzun süreli bir gerilla harekatı ihtimalini artırıyor. Bunun Suriye, Irak, Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerinden savaşçıları çekeceği neredeyse kesin. Ürdün'ün doğuda açık bir çöl sınırı var.

Ürdün uzun yıllar boyunca İsrail'in doğu sınırında istikrar sağladı. Bu, savaş patlak verirse bir gecede yok olacak bir istikrar.

İki devlet arasındaki ilişkiler her halükarda soğuktu. Ürdün hükümeti Gazze'ye yapılan saldırıdan ve Batı Şeria'daki yerleşimci vahşeti ve etnik temizlik dalgasından duyduğu dehşeti gizlemedi.

Ekim 2023'te Gazze'de çatışmaların başlamasından kısa bir süre sonra Ürdün Kralı Abdullah şu açıklamayı yaptı: "Ürdün'e gelen mülteciler bir kırmızı çizgidir."

Ancak geçen hafta Trump Kral Abdullah ile konuştuğunu açıkladı ve ona "Gazze Şeridi'nden 1.5 milyon insanı temizleme planının bir parçası olarak daha fazlasını üstlenmeni isterim" dediğini belirtti.

Ürdün: İsrail'in Filistinlileri topraklarından çıkarmasını savaş ilanı sayarız

Çarşamba günü Brüksel'de Avrupalı yetkililerle görüşen Kral Abdullah "Ürdün'ün iki devletli çözüme uygun olarak Filistinlilerin kendi topraklarına yerleşmeleri ve meşru haklarını elde etmeleri gerektiği konusundaki sarsılmaz görüşünü" yineledi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi de Pazartesi günü yaptığı açıklamada benzer şekilde "Filistinliler için alternatif bir vatana ilişkin her türlü tartışma reddedilmektedir" dedi.

Trump'ın ABD'nin Ürdün'e yaptığı yardımı zaten kesmiş olması durumu daha da karmaşık hale getiriyor ve ABD başkanının Ürdün'ün Filistinli mültecileri kabul etmesini yardımın yeniden sağlanması için bir koşul haline getirebileceğine dair korkular var. Ürdün'de ABD üslerinin bulunması da ayrı bir karmaşa yaratıyor.

Mülteci akını ülkenin hassas etnik dengesini bozacak. 2 milyondan fazla Ürdünlü Filistinli mülteci olarak kayıtlı. Diğer tahminlere göre bu rakam çok daha yüksek ve muhtemelen nüfusun çoğunluğunu oluşturuyor.

İstikrarsızlık ve etnik çekişme

1948'deki Nekbe ve 1967'deki Nekse sırasında mültecilerin Ürdün'e hızla akın etmesi, 1970'te Haşimi hanedanının, devleti ele geçirmeye çalıştığından korktuğu Filistinli grupları ezdiği Kara Eylül'e yol açtı.

Kaynaklar Ürdün'ün mülteci akınının yeni bir iç çatışmaya yol açmasından korktuğunu söylüyor. Ürdün halkı Gazze'deki çatışmalar nedeniyle zaten öfkeliyken Gazze ve Batı Şeria'dan gelecek mülteciler istikrarı bozacak ek bir faktör oluşturacak.

Cumartesi günü Mısır, Ürdün, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Katar'dan üst düzey diplomatlar Kahire'de düzenledikleri bir toplantıda Filistinlilerin zorla yerlerinden edilmesini reddetti.

Ülkeler yaptıkları ortak açıklamada "Filistinlilerin devredilemez haklarından ödün verilmesine yönelik her türlü girişimi, ister yerleşim faaliyetleri, ister tahliye ya da toprak ilhakı, isterse de toprağın sahiplerinden boşaltılması yoluyla olsun, herhangi bir şekilde ya da herhangi bir koşul veya gerekçe altında reddettiğimizi teyit ediyoruz" dedi.

Trump'ın Filistinlileri Ürdün'e sürme önerisinin versiyonları en azından İsrailli politikacı Yigal Allon'un adını taşıyan Allon Planı'na kadar uzanıyor. Allon, 1967 savaşının ardından Batı Şeria'nın büyük bölümünün ilhak edilmesi çağrısında bulunmuştu.

Haşimiler aynı zamanda Kudüs'teki İslami ve Hıristiyan kutsal mekanların da koruyucusu. Kaynaklar, Kubbetu's Sahra'nın ya da Mescid-i Aksa'nın yıkılarak yerine üçüncü bir Yahudi tapınağı inşa edilmesine yönelik herhangi bir hamlenin -İsrail'deki birçok aşırı sağcı grubun en büyük hedeflerinden biri- de bir savaş sebebi olacağını söyledi.

Endişe verici bir şekilde, Trump'ın yeni savunma bakanı Pete Hegseth bile Kudüs'teki Mescid-i Aksa'nın yerine üçüncü bir Yahudi tapınağı inşa edilmesi için pervasızca çağrıda bulundu.

Bu değerlendirmede yer alan ifadeler yazarların kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.