Gazze'de olası bir ateşkes anlaşmasına dair bilinenler neler?

Amerika Birleşik Devletleri, İsrail’in Gazze Şeridi'ni harabeye çeviren saldırılarının ardından ateşkes ve Hamas ile rehine anlaşması için bir mutabakatın yakın olabileceğini söyledi.

Gazze’deki Sağlık Bakanlığı verilerine göre İsrail’in 7 Ekim’den bu yana devam eden saldırılarında şu ana dek yaklaşık 30.000 Filistinli hayatını kaybetti, binlercesi de saldırılarda yerle bir olan binaların enkazı altında.

Amerika Birleşik Devletleri, Mısır ve Katar Ocak ayından bu yana ateşkes müzakerelerine aracılık ediyor. Son anlaşma Kasım ayında çatışmalara bir hafta ara verilmesini sağlamış, bu süre zarfında Hamas 100'den fazla rehineyi serbest bırakırken İsrail de bunun yaklaşık üç katı kadar Filistinli mahkumu serbest bırakmıştı.

Olası bir ateşkese dair bilinmesi gerekenler:

Cuma günü İsrailli müzakereciler Paris'te Katarlı, Mısırlı ve ABD'li arabulucularla bir araya geldi. Bu görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, sonunda bir ateşkese yol açabilecek bir ateşkes "taslağı" hazırladıklarını söyledi.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, İsrail ve arabulucuların bir anlaşmanın temel hatları üzerinde "mutabakata vardıklarını" belirtti.

Bir kaynak, İsrailli yetkililerin bu hafta Hamas'ın siyasi ofisinin bulunduğu Katar'a gideceğini ancak iki tarafın doğrudan görüşmeyeceğini söyledi.

Yine de taraflar kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda en önemli konularda görüş ayrılıklarını sürdürüyor.

Ateşkesin aciliyeti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail’in saldırılarının, diğer bölgelerdeki evlerinden kaçan 1.4 milyon Filistinlinin sığındığı Gazze’nin güneyindeki Refah'a yönelmesi gerektiğini söylüyor.

Yardım kuruluşları ve İsrail'in Batılı müttefikleri buraya yapılacak bir saldırının Gazze'de savaşın yol açtığı insani krizi daha da büyüteceği için ateşkes için baskı kuruyor.

Öte yandan Müslümanların kutsal Ramazan ayı kesin olarak bilinmemekle bilrikte tahminlere göre 11 Mart'ta başlayacak. Arap ülkeleri Ramazan ayında çatışmaların devam etmesinin bölgesel gerilimi daha da arttıracağı endişesini dile getiriyor.

Ateşkes

Taraflar arasındaki en büyük görüş ayrılığı ateşkes koşulları konusunda.

İsrail, rehine ve tutuklu takası sırasında çatışmaların geçici olarak durmasını kabul etmeye hazır olduğunu söyledi ve İsrail medyası yetkililerin Ramazan ayını kapsayan altı haftalık bir ateşkesten bahsettiğini aktardı.

Ancak Netanyahu, Refah'a yapılacak bir saldırıyla Hamas'a karşı "tam zafer" elde edene kadar askeri harekâtı sonlandırmamakta ısrarcı.

Ardından da Gazze üzerinde İsrail güvenlik güçlerinin kontrol kuracağı Batı Şeria modeline benzeyen bir plan üzerinde duruyor.

Hamas, geçici bir ateşkes yerine sadece savaşı sona erdiren ve İsrail askerlerinin Gazze'den çekilmesini içeren kalıcı bir ateşkese dayalı bir anlaşmayı kabul edeceğini söylüyor.

Rehineler ve mahkumlar

Netanyahu ve üst düzey bakanları, herhangi bir anlaşmanın Gazze'de kaldığına inanılan yaklaşık 130 rehinenin tamamının serbest bırakılmasına olanak sağlaması gerektiğini söylüyor. Rehinelerin serbest bırakılması karşılığında Hamas, İsrail'in elindeki Filistinlilerin tamamına yakınının serbest bırakılmasını istiyor.

Müzakerelerde rehine başına serbest bırakılacak mahkum oranı, serbest bırakmaların aşamalı olup olmayacağı ve yüksek profilli Filistinlilerin mi yoksa İsrail mahkemelerinde hüküm giymiş olanların mı serbest bırakılacağı konuları ele alınabilir.

Diğer konular

Her iki tarafın da şimdi varılacak bir anlaşmayı diğer konulara ya da daha uzun vadeli hedeflere ne kadar bağlı kılacağı belli değil.

Ancak Hamas anlaşmanın bir parçası olarak başka taahhütler de istiyor.

Yerlerinden edilmiş tüm Filistinlilerin Gazze'deki evlerine dönebilmelerini talep ediyor. Çok daha fazla insani yardımın içeri girmesine izin verilmesini istiyor. Ve İsrail bombardımanında çoğu ev ve altyapı yıkıldığı ya da hasar gördüğü için bir yeniden inşa programı uygulanmasını istiyor.

Netanyahu'nun kabinenin müzakere belgesinde yer alan savaş sonrası planı, Gazze'nin yeniden inşasını kıyı bölgesinin tamamen silahtan arındırılmasına bağlıyor ki bu da Hamas'ın tüm silahlarını bırakması anlamına geliyor ancak Hamas'ın bunu kabul etmesi pek olası değil.

Kaynak: Mepa News