Hamas İsrail'e karşı yeniden savaşa hazırlanıyor

Summer Said, Rory Jones, Benoit Faucon | Wall Street Journal | Tercüme: Mepa News

Ara bulucular Gazze Şeridi'nde bu hafta sonu sona erecek olan ateşkesi kurtarmaya çalışırken Hamas da İsrail'le yeniden savaşa girme olasılığına karşı askeri güçlerini yeniden bir araya getiriyor.

Hamas'la görüşen Arap yetkililere göre grubun silahlı kanadı yeni komutanlar atadı ve savaşa geri dönülmesi durumunda savaşçıların nerede konuşlanacağını belirlemeye başladı. Bu yetkililer, grubun ayrıca yer altı tünel ağını onarmaya başladığını ve deneyimsiz yeni savaşçılara İsrail'e karşı gerilla savaşı yürütmek için silahların nasıl kullanılacağına dair broşürler dağıttığını söyledi.

Bu hazırlıklar, İsrail ve ABD'nin Hamas'ı Gazze'deki mevcut ateşkesi uzatmaya ve savaşı kalıcı olarak sona erdirmek için çetrefilli müzakerelere başlamadan önce daha fazla rehineyi serbest bırakmaya zorladığı bir döneme denk geliyor.

İki taraf çatışmaların tamamen durdurulmasının temel şartları konusunda birbirinden çok uzak. İsrail Hamas'ın silahsızlanmasını ve Gazze'nin yönetiminde herhangi bir rol üstlenmemesini istiyor, ancak Hamas şu ana kadar silahlarını ya da bölge üzerindeki etkisini bırakmayı reddediyor.

Ateşkes görüşmelerinde kilit bir ara bulucu olan ABD, savaşı sona erdirmek için müzakereleri içeren ateşkesin ikinci aşamasına ulaşmaya kararlı olduğunu, ancak mevcut ateşkesin son tarihi olan Cumartesi gününün ötesinde daha fazla zamana ihtiyacı olduğunu söyledi.

Hamas, İsrail ile ateşkesin ilk aşamasının uzatılmasına açık olduğunun sinyalini verdi. Ancak iki taraf ateşkesin uygulanmasında bir sonraki adım konusunda çıkmaza girmişken, bölgeyi harap eden 15 aylık savaşın ardından yeni bir çatışma turu için plan yapmaya devam ediyor.

Hamas Gazze'nin yönetimini bırakacak mı?

Arap yetkililer, Hamas'ın Gazze'nin kuzeyindeki askeri lideri İzzeddin Haddad'ın bu ayın başlarında kurmaylarıyla bir araya gelerek İsrail'in yeni bir saldırısının nasıl gelişebileceğini görüştüğü ve İsrail'in ilk olarak şeridi bölen stratejik koridoru geri almak için harekete geçeceği uyarısında bulunduğunu söyledi.

Arap yetkililer, Hamas'ın patlamamış mühimmatları el yapımı patlayıcılara dönüştürdüğünü ve hareketlerini izlemek için İsrail ordusunun geride bıraktığı dinleme cihazlarını taradığını söyledi. Yetkililer, grubun Gazze'yi casuslara karşı izlemek için savaşçılarını görevlendirdiğini ve başka bir birimi de İsrail güçlerinin olası sızmalarını izlemekle görevlendirdiğini ifade etti.

İsrail ordusu Hamas'ın yeniden toparlandığının farkında ve grubun savaş boyunca binlerce yeni kişiyi silah altına aldığını kabul ediyor. Ancak İsrailli yetkililer, Hamas ordusunun, son zamanlarda rehine teslimleri sırasında kamuoyuna yaptığı güç gösterilerine rağmen, savaş nedeniyle önemli ölçüde zayıfladığını vurguluyor.

İsrail Hamas'ın binlerce savaşçısını ve üst düzey lider kadrosunun çoğunu öldürdü ve Hamas'ın roket atma kapasitesini ve tünel ağının büyük bölümünü yok etti. İsrail ordusu ayrıca Hamas'ın bölgedeki müttefiklerini de yenerek yeniden silahlanma fırsatını ortadan kaldırdı.

Emekli İsrailli general Israel Ziv, "Elbette yeni biri yönetimi devralıyor." diyor. Ziv'e göre Hamas "bir şarjör gibi, bir mermi atıyorsunuz ve başka bir mermi geliyor."

Ancak Ziv, "İsrail Hamas'ı askeri bir örgüt olarak yok etti" dedi.

Hamas: İsrail'in rehineleri geri almasının tek yolu ateşkes anlaşması

Arap istihbarat yetkilileri, Hamas'ın hırpalanmış ama yenilmemiş bir örgüt olarak konumunun, liderleri arasında örgütün genel yönü hakkında tartışmalara yol açtığını söyledi.

Hamas yetkilileri, Gazze'nin yabancı bağışçılardan gelecek parayla yeniden inşa edilebilmesi için örgütün Gazze'yi açıkça yönetmekten vazgeçmesi gerektiği konusunda hemfikir olduklarını söylediler. Ancak Arap istihbarat yetkilileri ve bir Hamas yetkilisi, grup içindeki sertlik yanlılarının da perde arkasında etkili olabilecek silahlı bir güç olarak kalmak ve potansiyel olarak İsrail'le savaşmaya geri dönmek istediklerini ifade etti.

Arap istihbarat yetkilileri ve bir Hamas yetkilisi, "tartışmanın şiddetlendiğini ve Hamas'ın Doha'daki lider kadrosunun, savaşı başlatan 7 Ekim 2023 saldırılarının arkasında olan Gazze'deki kadrolarıyla yollarını ayırmayı düşündüğünü" iddia etti.

Şerit dışında bulunan yetkililerden biri olan Musa Ebu Merzuk, Pazartesi günü yayınlanan bir röportajında saldırılarla ilgili çekincelerini dile getirerek, New York Times'a Hamas'ın Gazze'de yol açacağı kaosu anlaması halinde saldırıları desteklemenin imkansız olacağını söyledi.

Kısa bir süre sonra Gazze'de bulunan Hamas sözcüsü bir açıklama yaparak Hamas'ın İsrail'le silahlı çatışmaya kararlı olduğunu söyledi ve 7 Ekim 2023'te 1200 kişinin ölümüne ve 250 kişinin rehin alınmasına neden olan saldırıları Filistin mücadelesinde önemli bir an olarak övdü.

Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nde kıdemli bir politika uzmanı olan Hugh Lovatt, "Gazze'de daha sert ve militan olma eğiliminde olanlarla Doha'da daha pragmatik olma eğiliminde olanlar arasında bir görüş ayrılığı olduğu açık" dedi.

Grubun Doha'daki siyasi bürosunun bir üyesi olan Hüsam Bedran, bu ayın başlarında verdiği bir röportajda bölünmelerle ilgili bir soru üzerine "Hamas içeride ve dışarıda birleşik bir harekettir" dedi.

ABD Dışişleri Bakanı Hamas'ın 'yok edilmesi gerektiğini' söyledi

Bu tartışmanın grubun mevcut ateşkesi uzatma konusundaki düşüncelerini etkilemesi muhtemel. Gazze'de 7 Ekim saldırısında kaçırılan 62 rehine henüz geri dönmedi, İsrail rehinelerden en az 35'inin öldüğüne inanıyor.

Ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak İsrail hapishanelerindeki yüzlerce mahkumu serbest bırakan Hamas, ateşkes süresince Gazze'deki rehine salıverme eylemlerini güç gösterisi yapmak ve Filistinliler arasındaki imajını güçlendirmek için kullandı. Grup, yüzlerce silahlı kişiyi yelek ve askeri kıyafetler içinde Gazze Şeridi'nde geçit törenine çıkardı ve onlarca kamyonet ile çoğu İsrail ve ABD'de üretilmiş saldırı tüfeği stokunu sergiledi.

Hamas hoparlörlü sahneler kurdu ve son olaylara gönderme yapan İsrail karşıtı sloganların yazılı olduğu devasa pankartlar açtı. Hamas medya ekipleri esir takaslarını filme alarak daha sonra propagandayı sosyal medyada yayınladı.

Grup ayrıca sivil meseleler üzerinde de idari kontrol kuruyor. Hamas'ın polis güçleri, mevcut ateşkes sırasında Gazze'ye akın eden yardımların insani yardım kuruluşları tarafından ulaştırılmasını sağlıyor.

Eski bir İsrail ordu komutanı olan Amir Avivi, Hamas'ın geri adım atmaması halinde İsrail ordusunun savaşa geri dönmeye hazır olduğunu söyledi.

Avivi, "Hükümet, ordu, ABD yönetimi, herkes Hamas'ın kalamayacağı ve Gazze Şeridi'nin silahlardan arındırılması gerektiği konusunda hemfikir" dedi.

Ancak şu ana kadar Hamas'ın bu taleplere boyun eğeceğine dair hiçbir işaret vermediğini belirten uzman, bunun da savaşa geri dönme ihtimalini "çok ama çok yüksek hale getirdiğini" savundu.

Wall Street Journal'de yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.