Hamas'ın Gazze'deki askeri komutanı Muhammed Deyf kimdir?

Filistinli grubun üst düzey bir yetkilisi, Hamas'ın Gazze'deki askeri komutanı Muhammed Deyf'in İsrail'in bir başka öldürme girişiminden kurtulduğunu ve durumunun "iyi" olduğunu söyledi.

Hamas yetkilisinin Pazar günü yaptığı açıklama, İsrail'in kuşatma altındaki bölgenin güneyine düzenlediği ve en az 90 kişinin ölümüne, 300 kişinin de yaralanmasına yol açan hava saldırısında Muhammed Deyf'in hedef alındığına dair haberlerin ardından geldi.

AFP haber ajansına konuşan yetkili, "Komutan Muhammed Deyf iyi durumda ve Hamas'ın askeri kanadının operasyonlarını doğrudan yönetiyor" dedi.

İsrail, Cumartesi günü Gazze'de insani yardım bölgesi olarak belirlenen El Mevasi kampını bombalamasının amacının uzun süredir İsrail'in en çok arananlar listesinin başında yer alan Deyf'i öldürmek olduğunu iddia ediyor.

Hamas'ın iddiasına yanıt olarak İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi Pazar günü televizyonda yaptığı açıklamada Hamas'ın Deyf'in saklandığı iddia edilen bir yerleşkeye düzenlenen hava saldırısının "sonuçlarını gizlediğini" söyledi.

Halevi, "Hamas'ın gizlemeye çalıştığı saldırının sonuçlarını değerlendirmek için henüz çok erken" dedi.

Deyf, 1990'larda Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın kurucularından biriydi ve 20 yılı aşkın bir süredir bu gücü yönetiyordu. Ayrıca onlarca İsraillinin ölümüne yol açan canlı bomba eylemlerini planlayan kilit isimlerden biri olduğu söyleniyor.

İsrail onu ve Hamas'ın Gazze lideri Yahya Sinvar'ı 7 Ekim'de İsrail'in güneyinde en az 1,139 kişinin ölümüne neden olan saldırının baş mimarları olarak tanımlıyor.

Hamas, 7 Ekim sabahı Deyf'in "Aksa Tufanı" operasyonunu duyurduğu eşine az rastlanır bir ses kaydı yayınlamış ve saldırının İsrail'in İslam'ın en kutsal üçüncü mekanı olan Kudüs'teki Mescid-i Aksa'ya düzenlediği baskınların intikamı olduğunu işaret etmişti.

Kassam Tugayları, genel komutan Muhammed ed Deyf'in Aksa Tufanı operasyonu başladığında yayınlanan ses kaydını yeniden yayınladı (Türkçe altyazılı) pic.twitter.com/WZ14S4pBTz

— Halid Abdurrahman (@halidabdurrhman) March 27, 2024

58 yaşındaki Muhammed Deyf nadiren konuşuyor ya da kamuoyu önüne çıkıyor. Bu nedenle Hamas'ın yayın organı 7 Ekim'de bir konuşma yapacağını duyurduğunda Gazze'deki Filistinliler önemli bir şeyler olduğunu anladılar.

Kayıtta sakin bir ses tonuyla konuşan Deyf, Hamas'ın İsrail'i Filistinlilere karşı işlediği suçları durdurması, mahkumları serbest bırakması ve Filistin topraklarını gasp etmeyi durdurması için defalarca uyardığını söyledi.

Söz konusu kayıtta, "Bugün Aksa'nın öfkesi, halkımızın ve ulusumuzun öfkesi infilak ediyor. Mücahitlerimiz, bugün bu suçlunun zamanının dolduğunu anlamasını sağlama günüdür" diye konuştu Deyf.

Han Yunus'tan bir 'halk kahramanı'

1948 savaşından sonra kurulan Han Yunus mülteci kampında 1965 yılında doğan Muhammed Masri, 1987'deki ilk İntifada ya da Filistin ayaklanması sırasında Hamas'a katıldıktan sonra Muhammed Deyf olarak tanınmaya başladı.

Muhammed Deyf, fizik, kimya ve biyoloji okuduğu Gazze'deki İslam Üniversitesi'nden fen bilimleri diplomasına sahip. Üniversitenin gösteri komitesine başkanlık etti ve sık sık sahneye çıktı.

1989 yılında, ilk Filistin İntifadası'nın en yoğun olduğu dönemde, Deyf İsrail tarafından tutuklandı ve 16 ay gözaltında tutulduktan sonra serbest bırakıldı. İsrail'in kendisinden önceki ve kurucu lider Salah Şehade’yi hedef almasının ardından 2002 yılında Kassam Tugayları'nın başına geçti.

Şehade'nin yerine geçtikten sonra Muhammed Deyf'in hayatına yönelik çeşitli saldırılar başladı.

Deyf Arapça'da "ziyaretçi" ya da "misafir" anlamına geliyor ve bazılarına göre bunun nedeni Hamas askeri komutanının peşinde İsrailli avcılar olduğu için sürekli hareket halinde olması.

Raporlara göre Deyf, İsrail'in suikast girişimlerinden birinde bir gözünü kaybetti ve bir bacağından ciddi şekilde yaralandı. Hamas'ın silahlı kanadını yönetirken hayatta kalması onu Filistinliler arasında bir "halk kahramanı" haline getirdi.

Hamas saflarında 30 yıl boyunca yükselen Deyf'in grubun tünel ağını ve bomba yapım alanındaki uzmanlığını geliştirdiğine inanılıyor.

Ağustos 2014'te Deyf'in eşi ve yedi aylık oğlu, Gazze'de ailenin kaldığı bir evi hedef alan İsrail hava saldırısında öldürüldü.

Mayıs ayında Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısı 7 Ekim saldırısıyla ilgili olarak Deyf, Sinvar ve Hamas'tan bir başka kişi için tutuklama emri talep ettiğini açıkladı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında da, İsrail'in hak gruplarının devam eden bir soykırım olarak tanımladığı ve şimdiye kadar en az 38.584 kişinin ölümüne neden olan müdahalesi nedeniyle tutuklama emri çıkarıldı.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera