Hamas'ın Gazze'deki gizli tünel ağları ile ilgili ne biliniyor?

Güvenlik kaynaklarına göre Gazze'de İsrail kara birliklerini bekleyen şey, serbest bırakılan bir rehinenin "örümcek ağı", bir uzmanın ise "Viet Kong çarpı 10" olarak tanımladığı, yüzlerce kilometre uzunluğunda ve 80 metre derinliğinde bir Hamas tünel ağı.

Konu uzmanı Batılı ve Orta Doğulu kaynaklar, Filistinli grubun 360 km karelik kıyı şeridinin ve sınırlarının altında saldırı, kaçakçılık, depolama ve operasyonel odalar da dahil olmak üzere farklı türde tünellere sahip olduğunu ifade ediyor.

ABD'li bir yetkili, ABD'nin İsrail özel kuvvetlerinin bir yandan Hamas güçleriyle savaşırken bir yandan da yeraltında tutulan rehineleri öldürmekten kaçınmak zorunda kalarak benzeri görülmemiş bir zorlukla karşı karşıya kalacağına inandığını söyledi.

ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Irak'ın Musul kentini IŞİD'den geri almak için dokuz ay süren savaşının İsraillileri bekleyenlerden daha kolay olabileceğini belirtti ve şu ifadeleri kullandı: "Muhtemelen çok sayıda el yapımı patlayıcı, çok sayıda bubi tuzağı olacak."

İsrail, "demir duvar" olarak adlandırdığı sensörlere sahip bir yeraltı bariyeri de dahil olmak üzere tünel tespitine büyük yatırım yapmış olsa da Hamas'ın hala dış dünyaya ulaşan tünelleri olduğu düşünülüyor.

Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar 2021'deki son çatışmalardan sonra şunları söylemişti: "Hamas'ın 100 kilometrelik tünellerini yok ettiklerini söylemeye başladılar. Size söylüyorum, Gazze Şeridi'nde sahip olduğumuz tüneller 500 km'yi aşıyor. Anlattıkları doğru olsa bile tünellerin sadece yüzde 20'sini yok ettiler."

Tünelleri gören rehine

İsrail'in muhtemel kara saldırısı öncesinde yeraltında saklandığı düşünülen Sinwar'ın bu yorumu henüz doğrulanmış değil.

Ancak yüzlerce kilometrelik tahmin, abluka altındaki bölgenin sadece 40 kilometre uzunluğunda olmasına rağmen güvenlik analistleri tarafından yaygın olarak kabul görüyor.

İsrail'in Gazze'nin hava ve deniz ulaşımını tamamen kontrol ettiği ve 72 km'lik kara sınırının 59 km'sini (13 km güneyde Mısır'la) kontrol ettiği düşünüldüğünde tüneller Hamas'ın bölgeye silah, teçhizat ve insan sokmasının bazı yollarından birini oluşturuyor.

Saldırının tanığı anlattı: Müzik festivalindeki birçok rehineyi İsrail askerleri öldürdü

Hamas ve diğer Filistinli tünel ağları konusunda herhangi bir açıklama yapmazken, kısa süre önce serbest bırakılan İsrailli rehine 85 yaşındaki Yocheved Lifshitz şunları söyledi: "Bir örümcek ağına benziyordu, çok sayıda tünel vardı," diye ekledi: "Yerin kilometrelerce altında yürüdük."

Hamas, İsrail'in ezici hava ve zırhlı askeri üstünlüğü karşısında tünellerin, İsrail askerlerini Hamas savaşçılarının iyi bildiği sıkışık alanlarda yeraltında hareket etmeye zorlayarak bu avantajların bir kısmını kesmenin bir yolu olduğuna inanıyor.

İsrailli bir askeri sözcü Perşembe günü şunları söyledi: "Kilometrelerce uzunluktaki tünellerin sayısı hakkında ayrıntılı bilgi vermeyeceğim ama okulların ve yerleşim alanlarının altına inşa edilmiş çok sayıda tünel var." dedi.

Yeraltı şehri

İsrailli güvenlik kaynakları İsrail'in ağır hava bombardımanlarının tünel altyapısına çok az zarar verdiğini ve Hamas deniz komandolarının bu hafta Gazze yakınlarındaki kıyı yerleşimlerini hedef alan bir deniz baskını düzenleyebildiğini söylüyor.

İsrail ordusunda üst düzey görevlerde bulunmuş eski bir tuğgeneral olan ve tünellerle mücadele etmekle görevli Gazze tümeninin komutan yardımcılığını da yapmış olan Amir Avivi, "(Hamas) liderliği, komuta ve kontrol kabiliyeti, hatta karşı saldırılar başlatma kabiliyeti günlerdir yoğun bir şekilde saldırmamıza rağmen büyük ölçüde sağlam" dedi.

Avivi, "Gazze'nin her yerinde 40-50 metre derinlikte koca bir şehir var. Sığınaklar, karargahlar ve depolar var ve tabii ki binden fazla roket fırlatma pozisyonuyla bağlantılılar." dedi.

Diğer kaynaklar tünel derinliklerinin 80 metreye kadar ulaştığını tahmin ediyor.

Batılı bir güvenlik kaynağı ise şunları söyledi: "Kilometrelerce uzunluktalar. Betondan ve çok iyi inşa edilmişler. Vietkong'un 10 katını düşünün. Yıllarca çalışmışlar ve çok fazla paraları var."

İsrail'in komşu ülkelerinden birinden bir başka güvenlik kaynağı da Hamas'ın Mısır'dan gelen tünellerinin hala aktif olduğunu söyledi.

Kaynak, "Tedarik zinciri bugünlerde halen sağlam. Koordinasyonu sağlayan ağda Mısırlı bazı subaylar yer alıyor. Mısır ordusunun bundan haberdar olup olmadığı belli değil" dedi.

Analiz | İsrail'in Gazze halkını Sina Yarımadası'na sürme projesiyle ilgili neler biliniyor?

İki güvenlik kaynağı ve Mısır'ın Sina Yarımadaı kuzeyindeki El Ariş kentindeki bir tüccara göre yakın zamana kadar Mısır ile Gazze arasında az sayıda daha dar ve derin kaçakçılık tünelleri faaliyet gösteriyordu ancak İsrail-Hamas savaşının başlamasından bu yana bu faaliyetler neredeyse durma noktasına geldi.

Mısırlı yetkililer yorum taleplerine henüz yanıt vermedi. Çarşamba günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi Süveyş'teki askeri birlikleri teftiş ederken ordunun görevinin Mısır sınırlarını güvence altına almak olduğunu söyledi.

Uzun oyun

Hamas 1987 yılında Gazze'de kuruldu ve 1990'ların ortalarında tünel kazmaya başladığı düşünülüyor.

Tünel ağı, Hamas'ın Gazze'de Batı Şeria'da olduğundan çok daha güçlü olmasının en büyük nedeni. İsrail Batı Şeria'daki yerleşimleri Mahmud Abbas yönetimi güçleriyle anlaşarak büyük ölçüde kuşatmış ve yerleşimler arasında çok sayıda kontrol noktası oluşturmuştur.

Ayrıca Batı Şeria'daki İsrail üsleri, baskınları ve takip sistemleri oldukça gelişmiş olduğunda grup bu bölgede Gazze'deki kadar etkinlik gösterememiştir.

Tünel kazmak ve mevcut tünelleri daha da geliştirmek 2005 yılında İsrail'in askerlerini ve yerleşimcilerini Gazze'den çekmesi ve Hamas'ın 2006 seçimlerinde iktidarı kazanmasıyla daha da kolaylaştı.

Kısa bir süre sonra Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları, Gazze sınırındaki Kerem Şalom üssünü basmak için 600 metre tünel kazdıktan sonra Gilad Şalit'i esir aldı ve iki İsrail askerini öldürdü.

Askeri tüneller dışarıdan görülemiyor olsalar da o dönemde Gazze kaçakçıları Refah sınırının altında pek de gizli olmayan ticari tünellerini gizlemiyorlardı.

Bunlar yaklaşık bir metre genişliğindeydi ve kumlu tünel zeminleri boyunca içi boşaltılmış benzin varilleri içinde mal taşımak için vinç motorları kullanıyorlardı.

Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları kimdir?

Refah'taki tünel operatörlerinden Ebu Kusay, 800 metrelik bir tünelin kazılmasının üç ila altı ay sürdüğünü ve günde 100.000 dolara kadar kazanç sağlayabildiğini söyledi.

Ebu Kusay, en karlı ürün, Mısır'da tanesi 1 dolara satın alınan ve Gazze'de 6 dolardan fazla kâr getiren mermilerdi. Kalaşnikof tüfeklerin Mısır'dan 800 dolara satın alındığını ve bunun Gazze'de iki katına satıldığını söyledi.

2007 yılında Hamas'ın İzzeddin el Kassam Tugayları'nın askeri komutanı Muhammed ed Deyf'i Mısır'dan bir tünel aracılığıyla Gazze'ye soktuğu düşünülüyor.

Ed Deyf, Hamas öncülüğündeki Filistinli grupların 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği ve 1.400 kişinin öldüğü, en az 200 rehinelerin alındığı sürpriz ve daha önce eşi görülmemiş saldırının 'beyni' olarak da lanse ediliyor.

Tünel avı

İsrail'in Bar-Ilan Üniversitesi'nden jeomorfolog ve jeolog Profesör Joel Roskin, tünel ağını yüzeyden ya da uzaydan doğru bir şekilde haritalamanın zor olduğunu belirterek, 3D haritalama ve görüntü görselleştirme için ulaşılması zor çok gizli bilgilerin gerekli olduğunu söyledi.

Yeraltına inmekle görevli seçkin birlikler arasında, tünelleri bulma, temizleme ve yok etme konusunda uzmanlaşmış, İsrail'in "gelincikler" olarak bilinen Muharebe Mühendislik Kolordusu'ndan uzman komandolar Yahalom da bulunuyor.

Bu hafta başında İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu Yahalom savaşçılarını ziyaret ederek onlara şunları söyledi:

"Ben size güveniyorum, İsrail halkı da size güveniyor."

İsrailli kaynaklar, "kendilerini bekleyen şeyin zorlu olduğunu ve 2014 ve 2021'deki önceki İsrail operasyonlarından ders almış ve yeniden toparlanmış bir düşmanla karşı karşıya olduklarını" ifade ediyor.

İsrail'in Gazze'de öldürdüğü sivillerin listesi yayınlandı

Eski bir tuğgeneral ve Muharebe İstihbarat Kolordusu eski komutanı olan Amnon Sofrin, "Çok sayıda bubi tuzağı olacak. Ellerinde 2021'de sahip olmadıkları ve daha ölümcül olan termobarik silahlar var. Ayrıca zırhlı personel taşıyıcılarımızı ve tanklarımızı vurabilecek çok sayıda tanksavar silah sistemi edindiklerine inanıyorum," diyor.

Daha önce İsrail dış istihbarat teşkilatı Mossad'da istihbarat müdürlüğü de yapmış olan Sofrin, Hamas'ın asker kaçırmaya da çalışacağını söyledi.

İsrail'deki Reichman Üniversitesi'nde profesör ve "Yerlatı Savaşı" kitabının yazarı Daphne Richemond-Barak, Suriye ve Irak'taki çatışmaların durumu değiştirdiğini söyledi.

Kaynak: Mepa News, Reuters