Hazar Denizi'nin kullanımında anlaşma sağlandı

Hazar Denizi'ne kıyısı bulunan ülkeler, iş birliği ilkeleriyle yasal sorumluluklarını içeren ve 5 devlet için eşit şartlar getiren anlaşma taslağı üzerinde uzlaştı. Denizden geçecek Trans Hazar boru hatları konusunda hatların geçeceği devletlerin onayı gerekecek.

Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov, kıyıdaş ülkelerin Hazar'ın hukuki statüsüyle ilgili anlaşma taslağı üzerinde mutabakat sağladığını belirterek, "Anlaşma süresiz olacak. Anlaşma taslağı hiçbir devlete hiçbir alanda üstünlük sağlamıyor. Herkes eşit haklara sahip olacak." dedi.

Halefov, düzenlediği basın toplantısında, Hazar'ın hukuki statüsünün belirlenmesi için yapılan müzakerelerde gelinen durumu değerlendirdi.

Müzakerelerin, kıyıdaş ülkeler Azerbaycan, Rusya, İran, Türkmenistan ve Kazakistan arasında 21 yıl önce başladığını hatırlatan Halefov, çalışma gruplarının bugüne kadar 49 toplantı gerçekleştirdiğini dile getirdi.

Rusya'da dün yapılan bakanlar toplantısının çok verimli geçtiğini bildiren Halefov, "Uzun yıllardır devam eden sürecin bu toplantıda başarıyla sona erdiğini söyleyebiliriz. Toplantıda Hazar'ın hukuki statüsüyle ilgili anlaşmanın taslağı üzerinde mutabakat sağlanmıştır. Anlaşma taslağının normatif ve teknik detayları da sona erdikten sonra devlet başkanlarına sunulacak." diye konuştu.

10 deniz mili ilave edildi

Hazar'ın yüzeyinin sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgelerin her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edildiğini kaydeden Halefov, bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek toplam 25 milin her ülkenin balıkçılık alanı olarak belirlendiğini, diğer kısımların ortak kullanıma açık ve tarafsız bölge olacağını ifade etti.

Halefov, anlaşma taslağının çerçeve niteliğinde olduğunu dile getirerek, "Anlaşma taslağı, kıyıdaş ülkelerin iş birliği ilkelerini ve yasal sorumluluklarını içeriyor. Taslak, 5 devlet için de eşit şartlar getiriyor. Hazar'ın dibi, yan yana ve karşı karşıya olan ülkeler arasında bölgelere bölünecek. Anlaşma taslağında askeri dengenin korunması, biyolojik kaynakların korunması, gemicilik faaliyeti, Hazar'ın dibi ile kablo ve boru hatlarının çekilmesi gibi konuları belirleyen maddeler yer alıyor." bilgisini paylaştı.

"Herkes eşit hakka sahip olacak"

Hazar'ın dibinin ne şekilde bölüneceğine yönelik şimdilik bir detay veremeyeceğini söyleyen Halefov, "Deniz dibinin bölünmesi konusunda uluslararası hukuk kuralları mevcuttur. Burada ülkenin kara sahası ve kara sahasının devamı olarak adalar da dikkate alınır. Ülke sınırlarının uzunluğuna bağlı olarak, üzerinde mutabık kalınan yöntemle paylaşım yapılacak. Boru hatları konusunda ise hatlar hangi ülkelerin bölgesinden geçecekse o ülkeler karşılıklı olarak anlaşma sağlayacak." şeklinde konuştu.

Daha önce Azerbaycan, Rusya ve Kazakistan arasında Hazar'ın dibinin bölünmesi konusunda mutabakat sağlandığını hatırlatan Halefov, Azerbaycan olarak İran ve Türkmenistan ile bu konudaki müzakereleri sürdüreceklerini kaydetti.

Yıllar süren müzakere sürecinin kolay geçmediğini aktaran Halefov, "Birçok alanda büyük fikir ayrılığı oldu. Nihayet 21 yıl sonra anlaşma taslağı üzerinde uzlaşı sağlandı. Anlaşma süresiz olacak. Anlaşma taslağı hiçbir devlete hiçbir alanda üstünlük sağlamıyor. Herkes eşit haklara sahip olacak." ifadelerini kullandı.

Halefov, nihai anlaşmanın 2018'in ilk yarısında Kazakistan'da yapılacak devlet başkanları zirvesinde onaylanabileceğini bildirdi.

Konunu önemli tarafı denizden geçecek boru hatları konusunda hatların geçeceği devletlerin onayı gerekecek. Böylelikle Trans Hazar boru hattının gerçekleşmesine sorun kalmamış olacak.  Trans Hazar Doğalgaz Boru Hattı Projesi ile Türkmenistan'ın güney bölgelerinde üretilen doğal gazın, Türkiye'ye ve Avrupa'ya taşınması amaçlanmaktadır.

Kaynak: AA