Hindistan'ın acımasız düzeni: Kast sistemi

Hindistan Tarihi  denildiğinde aklımıza ilk gelen konulardan biri olan Kast Sistemi 1975 yılında kaldırıldı ama Bollywood filmlerinde de sıkça rastladığımız gibi hala ülkenin kırsal kesimlerinde uygulanıyor.

İsterseniz öncelikle Kast Sistemi’nin tanımı ile başlayalım. Kast Sistemi, endogami (akraba evliliği) esasına göre karakterize edilen sosyal tabakalaşmanın bir formudur. Kast terimi, Portekizce’den gelmiş olup saf soy anlamındadır ve sınıf ayrılıklarına dayanır. Kast Sistemini özü itibari ile Varna ve Jati olarak ikiye ayırabiliriz. Varna, kastın en üst dört tabakasını ifade ediyor (Brahman, Kşatriya, Vayşiya ve Südralar). Varna, insanların toplumun hangi tabakasında olduğunu belirtirken; Jati ise insanların nasıl hayat tarzı yaşamaya mukadder olduğunu, hangi meslekle iştigal edeceğini ve nasıl bir hukuka ve toplumsal düzene tabi olacaklarını belirleyen ikinci bir etmendir. Kast içerisinde ‘yükseklik ve asalet’ bakımından ‘kademeli’ bir zincir söz konusu. Şaşırtıcı olan bir durum ise, bu sistem içerisinde ‘zenginliğe’ dayalı bir ayrım bulunmuyor. Yani bir insan doğuşundan ölümüne kadar aynı kast içerisinde yer alıyor.

Kast Sistemi’ni ayakta tutan en önemli etmen ‘Varna’ öğretisidir. Bu öğreti tüm insanların doğuştan şu dört kasta ayrıldığını savunur.

1.Brahmanlar

2.Ksatriyalar

3.Vaisyalar

4.Sudralar

İsterseniz bu sınıflardan biraz bahsedelim.

Brahmanlar (Brahmin)

Brahmanlar en üst sınıfı temsil ediyor. Kendi kutsal kitapları olan Veda’ları (Hintlilerin, tanrılarına hitaben söylediği dua ve yakarışlardan oluşan kutsal şiirleri) incelemek, yorumlamak ve kendi dinlerinin eğitim ve öğretim işleriyle uğraşmakla görevli kişilerdir. 30-35 yıl sonra inzivaya çekilip kendilerini felsefi ve dini düşüncelere verir. Brahmanlar’ın kurban ayinlerini idare etmek, kutsal metinleri okumak ve dini ayinleri icra etmek gibi görevleri vardır.

Ksatriyalar (Kshatriya)

Ksatriya sınıfı, önemli asker ve yöneticilerden oluşuyor. Brahman dinine göre Ksatriya sınıfı Brahman sınıfının himayesi olmadan refah ve mutluluğu bulamaz. Brahmanlar da, Ksatriyalar olmadan yükselemez. Bütün büyük subay, komutan ve yöneticiler bu sınıftan çıkar.

Vayşiya (Vaishya-Vaisyalar)

Vaishya, ticaretle ve ziraat ile uğraşan sınıftır. Bütün üretim işlerinden sorumludurlar. Ticaret ve ziraat ile uğraşmak, sadaka vermek, kutsal kitapları okumak görevleridir. Genel olarak orta halli tüccarlardır.

Sudralar (Sudras)

En ağır işleri görmekle yükümlü olan ve kendisinden yukarıda olan üst kast mensupları için çalışmak zorunda olan sınıftır. Bu sınıftaki insanlar haklardan yoksundur ve ‘köle’ olarak tabir edilirler. Bu kasta karşı yüksek kastlardan din adına yapılan her türlü zulüm meşru sayılır. Genel olarak köylülerin oluşturduğu sınıftır.

Kast-dışı yada ‘Aşağı’ olarak tanımlanan Paryalar

İnsanlığın en aşağı sınıfı olarak kabul edilen Paryalar kast sınıfları içerisinde bile yer almaz. Fiziki anlamda dokunulmaması gereken kişiler olarak kabul edilirler. Bu yüzden Paryalar’a ‘Dokunulmazlar’ da denilmekte. Hinduların kutsal metni olanManu Yasalarına  ( Code of Manu ) göre kasta dahi alınmayan bu insanlara Parya denilmekte ve bu insanlar hukuki anlamda da tanınmamakta ve sosyal hayatta kendilerine birçok yasak uygulanmakta.

Manu Yasalarına ( Code of Manu) göre Paryalar;

. Köy ve Kasaba dışında oturmalıdırlar.

. Geceleri şehirde ve köyde dolaşamazlar.

. Gündüzleri şehirlerde kendilerinin Parya olduğunu gösteren simge vb. şeylerle dolaşmaları gerekir.

. Sadece ölülerden geriye kalan kıyafetleri giyebilirler.

. Eşek ve köpekten başka hayvanlara sahip olamazlar.

. Kast Sistemi içerisinde yer alan hiç kimseye dokunamazlar.

. Kimsesizlerin cenazelerini kaldırmakla yükümlüdürler.

. Kastlar’da yer alan kişilerin yapmak istemediği kötü işleri yapmakla yükümlüdürler.

Batı dünyasının ‘Dalitler’ olarak adlandırdığı Paryaların Hindistan nüfusundaki yeri oldukça fazla. Hindistan’ın kurucu lideri olan Gandhi’nin Paryaların yaşam koşullarını iyileştirmek için 21 günlük kişisel bir arınma orucu tuttuğu biliniyor zaten Gandhi’nin girişimi ile Hint Hükümeti parya statüsünü yıkmıştı.

Böylesine bir sınıflandırmanın olduğu sosyal bir düzende genel anlamda bazı yasakların olması tabi ki fazlası ile normal bir durum olsa gerek. Dilerseniz Kast Sistemi hakkında önemli bilgi ve yasaklardan biraz bahsedelim:

. Bir Hindu kendisinden aşağı kastta olan biri ile aynı sofrada yemek yiyemez, zaten alt kasttan birinin pişirdiği yemeği yemesi de yasaktır. Bu sebepten olsa gerek zengin Hintliler yemeğini herkesin yiyebildiği Brahman sınıfından aşçı tutarlar.

. Üst kastlardan veya kendi kastından birini öldüren kimse idam cezası alır. Alt sınıftan birini öldüren kişi ise idam cezası almaz.

. Brahmanlar dört, Kşatriyalar üç, Vayşiyalar iki, Sudralar ise bir kadınla evlenebilir. Kastlar arası evlilik yasaktır.

. Eşi ölen bir kadının tekrar evlenmesi tüm kastlarda yasaktır.

. Kast kurallarına uymayanlara verilen en büyük ceza kasttan çıkarılmalarıdır. Bu da toplumdan dışlanma anlamına gelir. Kasttan atılan bir kişinin kasta tekrar alınması zor, ancak bazı şartları yerine getirirse tekrar alınabilir.

. Meslekler babadan oğula geçer.

Peki Hindistan’ın Bazı Kırsal Kesimlerinde Kast Sistemi günümüze kadar nasıl geldi?

Hindu inanışına göre, ruhlar daha önceki yaşamlarında yaptıklarından dolayı ödüllendiriliyor ya da cezalandırılıyor. İnanış, ruhları tanrısal bir kurum olarak gösterdiği için de sistem inanlar için haklı ve mantıklı görülebiliyor. Yüzyıllar boyunca devam eden Kast Sisteminde insanlar birbirlerine tepeden bakarak kendilerini tatmin ediyorlar. Bu durum Kast Sisteminin en önemli psikolojik özelliği olarak gösteriliyor. Paryalar da bir sonraki yaşamlarında daha iyi bir hayat süreceklerine ve daha üst sınıflarda olacaklarına inandıkları için bu durumu kabulleniyor. Tabi bu sistemin günümüze kadar gelebilmesinde birçok sebep söz konusu. Fakat insanların aynı kast içerisinde evlilik yapmaları ve birbirlerine bağlı olmaları bu sistemin günümüze kadar gelmesindeki en büyük etken olsa gerek.

Hindistan’da Kast Sistemi 1975 yılında çıkarılan bir kanunla kaldırılmıştı. Zaman içerisinde bu sistem kendi içerisinde birtakım çözülmeler yaşasa da, kırsal kesimlerde devam ettiği bilinmekte. Şehirlerde yaşayan insanların da bu sisteme artık  tam anlamıyla bağlılığı olmasa da evlilik ve yemek adetleri bakımından bu sisteme bağlılığı bilinmekte. Ayrıca bazı siyasi partilerin seçim zamanlarında herhangi bir kastın desteğini almak için çabaladığını da söylemeden bitirmeyelim.