İç savaş seslerinin yükseldiği Lübnan'da taraflar kimler?

Büyük bir ekonomik krizin içinde bulunmasının yanı sıra, son süreçte ikinci bir iç savaşa sürüklendiği iddia edilen Lübnan'da, krizin tarafları kimlerden oluşuyor?

Şiiler

Lübnan'da nüfusun yaklaşık %30-31'ini Şiilerin oluşturduğu tahmin ediliyor. Lübnan anayasasına göre meclis başkanı Şiilerden seçiliyor.

Ülkede devletten daha güçlü bir otorite ve en büyük kuvvet haline gelen Şii Hizbullah hareketi, ilk iç savaşta Şii örgüt Emel'in İran kontrolüne girmeyi kabul etmemesi üzerine 1982'de İran tarafından kurulmuştu. Hizbullah İran tarafından desteklenmiş ve İran'ın "en başarılı rejim ihracı örneği" olarak görülmüştü.

Doğrudan İran'ın dini lideri Ali Hamaney'e bağlı olan Hizbullah, Suriye Savaşı'nda Esed rejiminin en önemli müttefiklerinden biri konumunda. Lübnan Sünnileri ve Esed rejimi karşıtı Hristiyanlar ise ülkedeki cepheleşmede Hizbullah'ın ana rakiplerini oluşturuyor.

Lübnan Şiilerinin Hizbullah'tan daha eski olan Emel Hareketi, 1980'li yıllardan itibaren Hizbullah'ın güçlenmesiyle geri plana itilmiş, Suriye rejimine daha çok yakınlaşmıştı. Şiiler üzerindeki rekabet nedeniyle 1980'li yılların ikinci yarısında Hizbullah ve Emel arasında çatışmalar çıkmıştı.

Emel destekçileri

İç savaşın ardından ise Emel Hareketi Hizbullah, İran ve Esed rejimi ekseninde varlığını sürdürmeye odaklanmıştı.

Hristiyanlar

Lübnan'da nüfusun yaklaşık %30-32'sini Hristiyanların oluşturduğu tahmin ediliyor. Ülkede geçmişte en büyük grup olan Marunilerin (Katolik Arap) toplam nüfusa oranının ise %20-22 seviyesinde olduğu ifade ediliyor. Lübnan anayasasına göre cumhurbaşkanı Marunilerden seçiliyor.

Hristiyan partilerden Ketaib Partisi (Falanjistler / Cemayil Grubu), Lübnan'daki Filistinlilere karşı iç savaşta önce Suriye rejimi, sonra İsrail ile iş birliği yapmıştı.

Beşir Cemayil kimdir?

Grup, İsrail ile beraber Sabra ve Şatilla katliamlarını gerçekleştiren yapıydı.

Sabra ve Şatilla katliamının 39'uncu yıl dönümü

İç savaşın son döneminde Suriye rejimiyle savaşa girip yenildiğinden Ketaib, iç savaşın bitiminden bu yana Lübnan'da Suriye rejiminin karşıtlarının başında yer alıyor. Ketaib Partisi Hizbullah'ın silahsızlandırılmasını savunanların da başında geliyor.

1990'da Saddam Hüseyin'in desteğiyle Suriye'nin Lübnan'daki askeri varlığına karşı savaşa girip yenilen Maruni General Mişel Avn 2005'te ülkeye dönmesinin ardından Suriye karşıtı pozisyonunu değiştirerek Hizbullah ile ittifak kurdu. Maruniler bu nedenle Suriye konusunda Ketaib Partisi daha ağır basacak şekilde ikiye bölünmüş durumdalar.

Doğu Beyrut ve çevresindeki Maruniler daha çok Ketaib Partisi'ni, Lübnan Dağı'ndaki Maruniler ise daha çok, Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ı destekliyorlar.

Ketaib Partisi geçmişten bu yana Batılı ülkelerle, özellikle Fransa'yla iyi ilişkilere sahip bulunuyor. Bu nedenle muhtemel bir Hizbullah-Ketaib çatışmasında Ketaib Partisi Batı'dan yoğun destek alacağını umuyor.

Fransa, Lübnan'ın 'Hristiyan ordusuna' bağış topluyor

Ayrıca Marunilerin Lübnan ordusunda nüfusa oranlarının üzerinde ağırlıklarının olması da Ketaib Partisi'nce bir güvence sayılıyor.

Ermeniler, Rum Kilisesi gibi diğer Hristiyan azınlıkların ise ülkedeki büyük gerginliklerden uzak durmaya, tarafsız kalıp kendi gündemlerine odaklanmaya çalışması dikkat çekiyor.

Sünniler

Lübnan'da nüfusun yaklaşık %30-32'sini Sünnilerin oluşturduğu tahmin ediliyor. Lübnan anayasasına göre başbakan Sünnilerden seçiliyor.

Lübnan Sünnileri üç büyük dini gruba dağılmış vaziyette.

Bu bakımdan Sünniler, siyasi açıdan en dağınık kesimi oluşturuyor. Hariri Grubu Sünnilerin en büyük siyasi organizasyonu olarak biliniyor. Ancak Lübnan Sünnileri özellikle son yıllarda, Haririlerin Sünnilerin haklarını savunmadığı, kendi menfaatlerine odaklandığı eleştirilerine daha çok hak verir durumda.

Refik Hariri

Lübnan'da Sünniler arasında farklı fikirlerde İslami hareketlerin önemli ölçüde yaygınlığı bulunuyor. Fakat Lübnan'daki İslami hareketler, Hristiyan ve Şiilerin yoğun baskısı altında bulunuyor. Lübnan'ın merkezi sayılan Batı Beyrut'un Sünni çoğunluklu olması Lübnan Sünnilerini yine de ülkede merkezi konumda tutuyor.

Hizbullah'a ve Marunilerin siyasi hareketlerine eşit derecede tepkili olan Lübnanlı Sünnilerin Hizbullah karşıtlığı, Suriye Savaşı'yla beraber Ketaib Partisi'ne karşıtlığın önüne geçmiş durumda. Bununla beraber Sünnilerin muhtemel bir Hizbullah-Ketaib çatışmasında taraf olacağı düşünülmüyor.

Dürziler 

Lübnan'da nüfusun yaklaşık yüzde 6'sını Dürzilerin oluşturduğu tahmin ediliyor.

Dini bir azınlık olarak görülen Dürzilerin çoğunluğu, geçmişte paylaşımı için Marunilerle pek çok kez çatıştıkları Lübnan Dağı yöresinde yaşıyor.

Lübnanlı Dürziler Canbulat Ailesi'nin İlerici Sosyalist Partisi etrafında kenetlenmiş bulunuyorlar.

İlerici Sosyalist Parti lideri Velid Canbulat

Dürziler, geçmişteki iç savaşta Filistinliler ve ülkedeki sol gruplarla ittifak yaparak Ketaib Partisi, Suriye rejimi ve İsrail'e karşı savaşmışlardı.

Dürziler, Hizbullah ve Ketaib Partisi'nden eşit derecede uzak olmakla beraber, Esed rejimine karşı tavır almış durumdalar ve Hizbullah'ın silahsızlandırılmasını savunuyorlar.

Kaynak: Mepa News