İç savaşın sürdüğü Sudan bölünecek mi?

Khalid Abdelaziz, Nafisa Eltahir | Reuters | Tercüme: Mepa News

Sudan'daki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) savaşçıları, kontrol ettikleri bölgeleri yönetmek için planlanan yeni bir hükümetle birlikte çalışacaklarını söyledi. Bu 20 aydır süren iç savaşın ardından ülkenin bölünmesine yönelik atılan en keskin adım.

Geçen yıl Nisan ayından bu yana ulusal orduyla savaşan HDK, başkent Hartum'un büyük bölümü ve geleneksel üssü olan Darfur bölgesi de dahil olmak üzere orta ve batı Sudan'ın büyük bölümünü kontrol ediyor.

Bu bölgeyi yönetecek yeni bir yönetim, geçen yıl Hartum'dan çıkarılan ve şu anda Kızıldeniz kıyısındaki Port Sudan'da faaliyet gösteren uluslararası tanınırlığa sahip ve ordu liderliğindeki ulusal hükümete karşı bir meydan okuma olacak.

Grup üyeleri bu hafta Reuters'e yaptıkları açıklamada, bir grup sivil siyasetçi ve silahlı grup liderinin "barış hükümeti" olarak tanımladıkları bir hükümet kurmayı kabul ettiklerini söyledi.

Bu hükümetin siviller tarafından yönetileceğini, HDK'den bağımsız olacağını ve savaşı uzatmakla suçladıkları Port Sudan'daki hükümetin yerini almak üzere kurulacağını ifade ettiler.

Sudanlı üç üst düzey siyasi kaynak bu hafta Reuters'a yaptıkları açıklamada HDK'nin hükümeti kurmak için siyasetçilerle birlikte çalıştığını söyledi. HDK, hükümetle hiçbir bağlantısı olmadığını ve planlanan yönetimle birlikte çalışacağını ancak onu kontrol etmeyeceğini kaydetti.

Pazar günü Reuters'a yaptığı açıklamada "Biz HDK olarak sadece askeri ve güvenlik rolünü üstleneceğiz, ancak yönetim sivil güçler tarafından bağımsız olarak üstlenilecek" dedi.

Böyle bir yönetimin ne zaman hayata geçeceği ve temsilcilerini nasıl seçeceği, nasıl yöneteceği ya da fonları nasıl toplayacağı konusunda ayrıntı verilmedi. Grup üyeleri yönetimin Hartum merkezli olacağını söyledi.

Sudan'da HDK milislerinin kuşatmasında 7 ayda 780 kişi öldü

Port Sudan'daki hükümet ve ülkenin kuzey ve doğusunu kontrol eden ve merkezde yeniden zemin kazanan ordu, konuya dair henüz yorum yapmadı. Geçmişte hükümet ve ordu yegane ulusal güç olduklarını söylemiş ve HDK ile destekçilerini ülkeyi yok etmeye çalışmakla suçlamıştı.

Batılı diplomatlar Reuters'a yaptıkları açıklamada yeni bir yönetimle ilgili tartışmalardan haberdar olduklarını ve ortaya çıkacak herhangi bir kurumun HDK tarafından kontrol edileceğini söylediler.

Pazartesi günü Reuters'e konuşan Batılı bir diplomat "Kimsenin onları tanımak için acele ettiğini görmüyorum" dedi. "HDK'nin en büyük zayıflığı işleyen bir emir komuta zincirinin olmaması. Tanık olduğumuz tüm bu vahşeti bir hükümette nasıl görebiliriz?"

ABD ve insan hakları grupları her iki tarafın da vahşet eylemlerinde bulunduğunu söyledi ve HDK'yi Darfur'da etnik temizlik yapmakla suçladı. Her iki taraf da tüm suçlamaları reddetti.

"Maksimalist toprak talepleri"

ABD'nin Sudan Özel Temsilcisi Tom Perriello geçen hafta yaptığı açıklamada böyle bir yeni yönetimin geriye doğru atılmış bir adım olacağını söyledi.

Londra'da gazetecilere verdiği demeçte Perriello, "Sürgündeki hükümetten 'hükümet biziz'e ve 'bulunduğumuz topraklar üzerinde hükümet biziz'e kadar farklı şeyler olabilir, hepsi de kötü" dedi.

Yeni bir hükümet kurduklarını söyleyen grubun üyeleri arasında, uzun süredir iktidarda olan Devlet Başkanı Ömer El Beşir'in 2019'da devrilmesinden sonra Sudan'ı iki yıl boyunca yöneten sivil-asker güç paylaşım hükümetinin bir parçası olan yetkililer de bulunuyor.

Sudan'da HDK milisleri sistematik tecavüzlerle suçlanıyor

Siyasi kaynaklar, katılımcıların çoğunun kendi önemli seçmenleri veya sahada büyük aktif güçleri olmasa da, HDK tarafından desteklenen bir organda bir ölçüde otorite kazanacaklarını söyledi.

Reuters'a katılımlarını teyit eden isimler arasında eski Egemen Konsey üyeleri Muhammed et Taişi, Elhadi İdris ve Et Tahir Hacer de bulunuyor.

Diğerleri ise siyasetçi İbrahim el Mirghani ve Adalet ve Eşitlik Hareketi'nin bir fraksiyonunun başkanı olan Süleyman Sandal'dı.

Taişi Pazartesi günü yaptığı açıklamada "Port Sudan'daki grup barışı hedeflemiyor ve savaşı sona erdirmeye yönelik tüm girişimleri reddediyor" dedi.

"Port Sudan otoritesi, üstlendiği yetkiyi yasa dışı tek taraflı hamlelerle ülkeyi bölmek için kullanıyor" diyen İdris, ordunun elindeki topraklarda yeni banknotlar getirme ve okul sınavları başlatma yönündeki son hamlelere atıfta bulundu.

Tüm bu konuşmaların ortasında, HDK ve ordu arasındaki güç mücadelesinden patlak veren ve on binlerce insanın ölümüne, 12 milyon insanın yerinden edilmesine ve akut açlık ve hastalığın yayılmasına neden olan savaş için görünürde bir son yok.

Hak grupları ve uluslararası gözlemciler, barış görüşmeleri girişimlerinin durduğunu ve her iki tarafın da silah için yabancı destekçilerinden yararlanmaya devam ettiğini söylüyor.

Londra merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı olan Jalel Harchaoui Salı günü yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

"Her savaşan tarafın kendi araçları var ve bunları kısıtlama olmaksızın kullanıyorlar, maksimalist toprak iddialarına sadık kalıyorlar. Bu inatçılık, dizginlenemeyen dış müdahaleyle birleştiğinde bölünmeyle sonuçlanabilir."

Bu değerlendirmede yer alan ifadeler yazarların kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.