İklim zirvesinde 'fosil yakıt' krizi

Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde devam eden Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28'inci Taraflar Konferansı'nda (COP28) Petrol Eden İhraç Ülkeler Örgütünün (OPEC) fosil yakıtlara karşı her türlü kararı engelleme çağrısı tartışma yarattı.

OPEC Genel Sekreteri Heysem el Gays, örgüte üye 13 ülke ile müttefiki 10 ülkeye Çarşamba günü yazdığı mektupta Dubai'de fosil yakıtların kullanımının sonlandırılması yönünde alınacak kararları reddetme çağrısı yapmıştı. Cuma günü medyaya yansıyan mektuba göre, "Fosil yakıtlara yönelik haksız ve orantısız baskının geri dönülemeyecek sonuçlara yol açabilecek bir kırılma noktasına ulaşmış olabileceği görülüyor" ifadelerini kullanan El Gays, bu nedenle emisyon yerine fosil yakıtları hedef alan her türlü metin ve ifadenin reddedilmesi gerektiğini belirtmişti.

Dubai'deki zirveye katılan birçok delege, Cumartesi günkü oturumlarda OPEC üyesi ülkelerin Gays'ın çağrısına uyarak, fosil yakıtlardan çıkış planlarını reddettiğini aktardı.

COP28 çerçevesinde en az 80 ülke, küresel ısınmanın 1,5 derece ile sınırlandırılması için petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların kullanımına son verilmesini öngören bir anlaşma imzalanmasını talep ediyor. Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) yanı sıra Avrupa Birliği (AB) de bu anlaşmanın imzalanmasına çaba gösteriyor. Ancak petrol ve doğal gaza bağımlı olan ülkeler böyle bir taahhüde karşı çıkıyor.

Avrupalı bakanlardan OPEC'e tepki

OPEC Genel Sekreteri'nin yazdığı mektup ve OPEC ülkelerinin tavrı pek çok ülkenin tepkisini çekti. AB Dönem Başkanı İspanya'nın Çevre Bakanı Teresa Ribera, OPEC ülkelerinin iklim müzakerelerindeki kararlara karşı çıkmasını "iğrenç" bulduğunu ifade etti. Ribera, iklime zarar veren fosil yakıtlara son verilmesi için Dubai'deki müzakerelere katılan yaklaşık 200 ülkenin büyük çoğunun oyu ile "anlamlı ve verimli bir sonuç" alınması yönünde AB'nin çaba gösterdiğini vurguladı.

Fransa Enerji Bakanı Agnes Pannier-Runacher de OPEC üyelerine yazılan mektubu "şaşkınlık" ve "öfkeyle" karşıladığını söyledi. Dünyadaki karbondioksit salımının yüzde 75'inden fazlasının fosil yakıtlardan kaynaklandığını belirten Fransız Bakan, "Eğer küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlandırmak istiyorsak, (fosil yakıtlara) son vermemiz gerekiyor" dedi. Pannier-Runacher, OPEC'in ısrarının küresel ısınmanın "İlk kurbanları olacak zayıf ülkeleri ve en yoksul halkı" tehdit ettiğini de sözlerine ekledi.

Baerbock'tan fosil yakıtlardan çıkış çağrısı

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Cumartesi günü iklim zirvesinde yaptığı açıklamada Suudi Arabistan gibi petrol üreticisi ülkelere fosil yakıtlardan çıkış için atılacak adımları engellememe çağrısı yaptı.

"Dubai'deki bu iklim konferansında eski fosil dünya ittifakı yerine ilk kez geleceğe somut adımlarla ilerlemek isteyen bir ittifaka sahip olma fırsatımız var" diyen Baerbock, "Fosil güçlerin ittifakı yerine, harekete geçenlerin ittifakının" geleceğe giden yolu göstermesi gerektiğini ifade etti. Uluslararası toplumun fosil dünyadan çıkış için izlenmesi gereken ortak yolu belirlemesi gerektiğini belirten Baerbock, diğer yandan bunun hiç de kolay olmadığını bildiğini vurguladı.
COP29 Azerbaycan'da düzenlenecek

30 Kasım Perşembe günü başlayan COP28'ta yürütülen teknik müzakerelerin ardından bakanlar düzeyinde görüşmeler yapılacak. Dubai'deki zirve Salı günü sona erecek.

Bir sonraki iklim zirvesi ise Azerbaycan'da düzenlenecek. Azerbaycan Çevre Bakanı Muhtar Babayev, "COP29'a ev sahipliği yapma yönünde Azerbaycan'ın adaylığı konusunda genel bir uzlaşı bulunduğunu duyurmaktan memnuniyet duyarım" dedi. COP29'a ev sahipliği yapmak isteyen Ermenistan ve Bulgaristan, daha önce adaylıktan vazgeçmişti. Azerbaycan kararının, Salı günü zirve sona ermeden önce katılımcı ülkeler tarafından onaylanarak resmileşmesi bekleniyor.

Kaynak: DW Türkçe