İngiliz hükümetinde kriz: 24 saatte 3 istifa

İngiltere Başbakanı Theresa May, Brexit konusundaki planına ilişkin farklı görüşler nedeniyle bölünen hükümet üyelerini bir dizi görüşmenin ardından birleştirmeyi başardı. Ancak May destekçilerinin, hükümetin Brexit stratejisi çerçevesinde yaşanan tartışmaların bitişini kutlamalarının üzerinden henüz 48 saat geçmeden bakanların art arda istifaları geldi.

Downing Street’teki Başbakanlık Binası’nda bulunan May’ın Ofisi, son 24 saat içinde 3 bakanın istifasını kabul etti. İngiltere’nin AB’den çıkış müzakerelerini yürütmekten sorumlu bakan David Davis istifa ederken, ona yardımcısı ve Devlet Bakanı Steve Baker da eşlik etti. Dışişleri Bakanı Boris Johnson’ın istifası ise May’e karşı en güçlü darbe oldu. Öte yandan İngiliz basınında, Davis’in yardımcılarından Suella Braverman’ın da istifa ettiğine dair bazı haberler yer aldı.

Başbakan May, David Davis’in istifasıyla boşalan Brexit Bakanlığına, hızlı bir şekilde İskan ve Planlama Bakanı olarak görev yapan 44 yaşındaki Dominic Raab’ı getirdi. May, Johnson’ın istifasının hükümetin AB ile müzakereler konusundaki konumunu zayıflatmayacağını vurguladı. Ancak muhafazakâr kaynaklar, parlamentoda güven oylamasıyla başbakanı tecrit etmeye yönelik bir hareket olabileceği konusunda uyardı.

Yine de May taraftarları, başbakanın bu oylamadan zaferle çıkacağına inanıyor, zira muhafazakârları ortak bir noktada buluşturabilecek başka kimse yok gibi görünüyor. Ancak şayet May oylamayı kaybederse, Boris Johnson’ın aday olacağı belirtiliyor.

Johnson: May’in planı İngiltere’yi sömürgeliğe itiyor

Genellikle Başbakan May’i kamuoyu önünde eleştiren Boris Johnson, AB’den ayrılma planına karşı sert söylemlerde bulundu. Ülkesinin AB’den ayrılma hayalinin ‘ölüyor’ olduğuna dair endişelerini dile getiren Johnson, Twitter üzerinden istifa mektubunun bir kopyası ile birlikte paylaştığı mesajda, “İngiltere Dışişleri Bakanı olarak hizmet etmiş olmaktan gurur duyuyorum” ifadelerini kullandı. Johnson görevinden ayrıldığı için üzgün olduğunu belirtti.

İstifa mektubunda Johnson, İngiltere’nin AB’den çıkışının bir fırsat olması, daha hızlı ve dinamik olunması için bir şans vermesi, açık ve dışa dönük bir dünya ekonomisinde İngiltere’nin ayrıcalıklarını güçlendirmesi gerektiğini belirterek, İngiliz halkına fırsatlar vaat ederek yola çıkılan Brexit rüyasının ölüyor olduğunu söyledi. Johnson, May’in planıyla İngiltere’nin ‘sömürge durumuna doğru ilerlediğini’ sözlerine ekledi.

Boris Johnson’ın istifasını açıklanmasından hemen sonra Başbakan May, hükümetin Cuma akşamı kabul ettiği planını sunmak üzere Temsilciler Meclisi’ne gitti. Başbakan May yaptığı açıklamada, “Haziran 2016’da yapılan referandumun sonucunu yerine getirmek için verdiğimiz sözü en iyi nasıl uygulayacağımız konusunda bir anlaşmaya vardık” şeklinde konuştu. Yapılan referandumda, İngilizlerin yüzde 52’si İngiltere’nin AB’den çıkışını desteklemiş ve bunun ülkenin geleceği için en iyi yol olduğunu savunmuştu.

Muhalefetten hükümete: Ya harekete geçin ya istifa edin

Londra ile Brüksel arasındaki ilişkilerin geleceği konusunda muhafazakârlar içerisinde aylar süren anlaşmazlığın ardından May bir uzlaşıya vardıklarını, bölünmelerin sona erdiğini ve planını Brüksel’de özgürce savunabileceğini duyurmuştu. Ancak parlamentoya hitap eden İngiltere ana muhalefeti İşçi Partisinin lideri Jeremy Corbyn’e göre, bu birlik sadece 48 saat sürdü. AFP’nin haberine göre Corbyn, Brexit referandumunun üzerinden 2 yıldan fazla süre geçtiğini hatırlatarak bu süre içerisinde ‘kaçırılan fırsatları’ eleştirdi. İşlerin ve yatırımların geleceğinin tehlikede olduğuna dair uyaran Corbyn, hükümete ‘ya harekete geçmeleri ya da görevi bırakmaları’ çağırısında bulundu.

Johnson sonrası potansiyel adayların isimleri görüşülürken, May, Davis’in yerine atama yapmakta gecikmedi. Sıkı bir Brexit savunucusu olan milletvekili Dominic Raab, AB’den çıkış müzakerelerinde İngiltere’yi temsil etme yükünü taşıyacak. İngiliz hükümetinin Brexit konusundaki bir takım farklı görüşler sebebiyle dokuz aydır devam eden erteleme sürecinin Avrupalı liderleri bıktırdığı biliniyor.

İstifalar müzakereler açısından sorun değil

Bununla birlikte Avrupa Komisyonu dün yaptığı açıklamada, Davis ve Baker’ın istifalarının müzakereler için bir sorun teşkil etmediğini vurguladı. Avrupa Komisyonu Sözcüsü Margaritis Schinas, Boris Johnson’ın istifasından önce yaptığı açıklamada, “Başbakan Theresa May ve beraberindeki İngiliz müzakereciler ile birlikte müzakereleri iyi niyetle sürdürmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Brexit Bakanı Yardımcısı ve Devlet Bakanı Steve Baker’in, Cuma akşamı görüşülen, AB’nin 27 üye ülkesiyle yeni bir gümrük birliği oluşturulması ve Avrupa kıtasının ticaretinin sorunsuz bir şekilde sürdürülmesi amacıyla serbest ticaret bölgesinin kurulmasını öngören May planını protesto etmek için istifa ettiği aktarıldı.

Öte yandan ekonomi ve finans çevreleri May’ın planını memnuniyetle karşılarken, piyasaların Johnson’ın istifası konusunda kaygılanması ve hükümetin düşmesinden duyulan korku İngiliz Sterlininde düşüşe neden oldu.