İngiltere Rusya'nın ajan suikastine karşı ne yapacak?
İngiltere Başbakanı Theresa May, Moskova'ya 'güvenilir bir açıklama yapması' için Salı gece yarısına kadar süre verdi.
May, Rusya'dan bir açıklama gelmemesi durumunda ise İngiltere'nin Rusya'ya karşı 'geniş çaplı önlemler' alacağını söyledi.
İngiliz basını May'in açıklamalarına yer verirken İngiliz hükümetinin Moskova'dan yanıt gelmemesi durumunda ne gibi önlemler alabileceğini yazdı.
Financial Times gazetesinin haberine göre bu önlemler arasında Rus diplomatların sınır dışı edilmesi, insan hakları ihlalleriyle suçlanan Rus vatandaşlarının İngiltere'deki mal varlıklarının dondurulması, Rus bankalarına kısıtlamalar, bu yaz Rusya'da düzenlenecek Dünya Kupası'nın boykot edilmesi kararları olabilir.
Financial Times, İngiltere açısından asıl önemli meselenin ise ABD ile Avrupalı müttefiklerinin Londra'nın arkasında durup durmayacağı olduğunu yazıyor.
Chatham House'ın Rusya ve Avrasya uzmanı Mathieu Boulegue'e göre Rusya, May'in verdiği süre içinde bir açıklama yapmayacak, ama bu süre müttefiklerinin desteğini toplamak için İngiltere'ye zaman kazandıracak.
Gazeteye konuşan Boulegue "Bu, Brexit döneminde İngiltere'nin Avrupalı müttefiklerinden ve Rusya'yla gerilimi tırmanan ABD'den ne kadar destek göreceğine bağlı" dedi.
The Times gazetesi de Theresa May'in atabileceği adımları şöyle sıraladı:
- Rus diplomatların ve İngiltere'de casus olduğundan şüphelenilen kişiler sınır dışı edilebilir. Ama İngiltere, Moskova'ya mesajını iletmeye devam etmek isteyecektir dolayısıyla bu karar büyükelçiyi kapsamayacaktır.
- İngiliz siyasetçilerin ve diğer yetkililerin Moskova'da düzenlenecek Dünya Kupası'na katılmayacakları duyurulabilir. Avrupalı müttefiklerinin yanı sıra Avustralya ile Japonya gibi diğer uluslararası ortakların da desteğini almak için çaba gösterilebilir. İngiltere futbol takımının boykot ihtimali düşük olur.
- Avrupa Birliği'nden Rusya'ya daha sert yaptırımlar uygulanması için çağrıda bulunulabilir, bu da AB'den ayrılma kararı alan İngiltere'nin birlikteki nüfuzu için bir sınav olur. Polonya ve Baltık ülkelerine kıyasla Almanya ve İtalya'yı ikna etmek zor olabilir.
- NATO'nun harekete geçmesi istenebilir. İngiltere, Temmuz'da Donald Trump ve Theresa May'in de katılacağı Brüksel zirvesinde, Rusya'ya karşı caydırıcı önlemler içerecek Nato gündemini yeniden gözden geçirebilir.
- Rusya'yı kınayacak uluslararası bir açıklama için girişimde bulunulabilir. Temmuz ayında Rusya'nın siber saldırılarını kınayan İngiltere öncülüğünde uluslararası bir çağrı yapılmıştı.
- Oligarkların mal varlıkları dondurulabilir ve yasa dışı mali işlemler olduğu düşünülen diğer Avrupa ülkelerinde de benzer adımlar atılması için girişimlerde bulunulabilir.
- RT ve Sputnik gibi Rus devletine ait medya kuruluşlarının lisansları askıya alınabilir.
- ABD'de 2012'de yürürlüğe giren Magnitsky Yasası'nın benzeri bir yasayı İngiltere de çıkarılabilir. Yasa, yolsuzluk iddiasıyla soruşturulan avukat Sergei Magnistky'nin Moskova'da gözaltında ölümüne adı karışan Rus yetkililerin cezalandırılması için çıkarılmıştı.
- Kremlin'e ait bilgisayar sistemlerine ve yalan haber yayan internet sitelerine siber saldırılar düzenlenebilir.
- Bir diğer taktik de istihbarat servislerinin, müttefiklerine kara para aklama iddiaları dahil Devlet Başkanı Putin'i zor durumda bırakacak gizli bilgiler ifşa etmesi olabilir.
BBC diplomasi muhabiri James Landale, Rusya'nın Salı gece yarısına kadar bir yanıt vermesi veya sessiz kalması durumunda Theresa May'in atacağı adımların uluslararası işbirliğinin boyutlarına bağlı olduğu yorumunu yapıyor:
"Londra'daki varlıklı Ruslara kısıtlamalar getirmek bir yanı, ama diğer yanı Moskova'ya karşı uluslararası eyleme geçilmesini garanti etmek."
"ABD Başkanı Trump'ın henüz Salisbury saldırısıyla ilgili yorum yapmadığı ve Avrupalı ortakların Rusya'ya karşı yaptırımları yumuşatma arayışında olduğu bu dönemde zor."
"May, 'geniş çaplı' önemler sözü vermiş olabilir ama asıl mesele, bu önlemlerin Kremlin'i bir daha düşünmeye itmeye yeterli olup olmayacağı."