'İran nükleer silah üretebilecek uranyuma sahip'

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK), İran'ın nükleer silah kullanımına uygun 2 kilogram 400 gram ağırlığında uranyum zenginleştirdiğini duyurdu.

UAEK'nın bugün Avusturya'nın başkenti Viyana'da açıkladığı raporda, maddenin Nisan ayından beri üretildiği ve saflık derecesinin yüzde 60 düzeyinde olduğu açıklandı. UAEK Başkanı Rafael Grossi geçen hafta yaptığı açıklamada, İran'daki gelişmelerden dolayı endişeli olduğunu belirterek sadece nükleer silaha sahip ülkelerin uranyumu bu denli yüksek derecede zenginleştirdiklerini ifade etmişti.

2015 yılında İran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Çin'in yanı sıra Almanya ve AB tarafından imzalanan nükleer anlaşma, İran'a yönelik yaptırımların durdurulması karşılığında Tahran'ın da nükleer programını sınırlandırmasını öngörüyordu. ABD, 2018 yılında dönemin Başkanı Donald Trump'ın kararıyla tek taraflı olarak çekilerek Tahran'a yönelik yeni yaptırımları yürürlüğe sokmuştu. Ancak anlaşmaya taraf olan İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya; ABD'nin bu adımını eleştirerek mutabakata bağlılıklarının sürdüğünü bildirmişti. İran ise Trump yönetiminin tavrına tepki olarak anlaşmadan doğan yükümlülüklerini aşamalı olarak terk etme politikası izlemişti.

Trump'ın halefi ABD Başkanı Joe Biden ise anlaşmayı yeniden hayata geçirmek istemesine rağmen, Washington ve Tahran arasında ilk adımı kimin atacağına dair tereddüt yaşanıyordu.

Tahran'ın baskı politikası

Tahran geçen aylarda anlaşmanın kurtarılması için baskı unsuru oluşturmak amacıyla çeşitli adımlar attı. Ülkenin uranyum zenginleştirme programını denetleyen UAEK müfettişlerinin çalışmaları ciddi ölçüde kısıtlandı ve uranyum zenginleştirilmesine devam edildi.

Anlaşmaya göre İran'ın uranyum zenginleştirmede nükleer reaktörlerin çalıştırılmasına imkân sağlayan yüzde 4'lük saflık derecesinin üzerine çıkması yasak. Nükleer silah kullanımı içinse yüzde 90'lık saflık derecesine ulaşmak gerekiyor. Ancak yüzde 60'a ulaşıldıktan sonra yüzde 90'a çıkmanın kolay olduğu belirtiliyor.

UAEK Başkanı Grossi geçen hafta Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada, "Yüzde 60 hemen hemen nükleer silaha uygun" demişti. Tahran ise uranyum zenginleştirme faaliyetini tıbbi gerekçelerle açıklıyor.

Müfettişlere kısıtlama

UAEK'nın raporuna göre İran farklı zenginleştirme derecelerinde yaklaşık 3 bin 200 gram uranyuma sahip. Bu miktar nükleer anlaşmada izin verilen miktarın yaklaşık 16 katı. Raporda ayrıca UAEK müfettişlerine bir dizi kısıtlama getirildiği belirtildi. Müfettişlerin önemli nükleer tesislere günlük ziyaret yapamadığı, zenginleştirme santrifüjlerini ve uranyumun zenginleştirme sürecini izleyemedikleri kaydedildi.

Kaynak: DW Türkçe