İran Rusya'ya yüzlerce balistik füze gönderdi

Reuters'a konuşan altı kaynağa göre İran Rusya'ya çok sayıda karadan karaya kullanılan etkili balistik füzeler sağlayarak ABD'nin yaptırım uyguladığı iki ülke arasındaki askeri işbirliğini derinleştirdi.

Üç İranlı kaynağa göre İran'ın sağladığı yaklaşık 400 füze arasında Zülfikar ve Fatih-110 gibi birçok füze bulunuyor. Uzmanlar, karada taşınabilir bu füzelerin 300 ila 700 km mesafedeki hedefleri vurma kapasitesine sahip olduğunu belirtiyor.

İran Savunma Bakanlığı ve İran'ın balistik füze programını yöneten güç olan Devrim Muhafızları konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti. Rusya Savunma Bakanlığı ise soruları kabul etti ancak herhangi bir yanıt vermedi.

Ukrayna Hava Kuvvetleri Sözcüsü, İran'ın Rusya'ya yüzlerce balistik füze tedarik ettiğine dair resmi bir bilgi olmadığını belirtti.

Yuriy Ihnat ulusal televizyonda yaptığı açıklamada "Şu ana kadar resmi kaynaklarımızda füzelerin, özellikle de bu kadar büyük sayıda füzenin teslim alındığına dair bir bilgi yok" dedi.

İranlı kaynaklardan biri, sevkiyatların geçen yılın sonlarında İranlı ve Rus askeri ve güvenlik yetkilileri arasında Tahran ve Moskova'da yapılan toplantılarda bir anlaşmaya varılmasının ardından Ocak ayı başında başladığını söyledi.

Diğer kaynaklar gibi bilginin hassasiyeti nedeniyle adının açıklanmasını istemeyen İranlı bir askeri yetkili de en az dört füze sevkiyatı yapıldığını ve önümüzdeki haftalarda daha fazlasının yapılacağını söyledi. Yetkili daha fazla ayrıntı vermekten kaçındı.

Bir başka üst düzey İranlı yetkili ise füzelerin bir kısmının Hazar Denizi üzerinden gemiyle Rusya'ya gönderildiğini, diğerlerinin ise uçakla taşındığını söyledi.

İkinci İranlı yetkili "Daha fazla sevkiyat olacak" dedi.

"Bunu saklamak için bir neden yok. İstediğimiz her ülkeye silah ihraç etme iznimiz var."

İran'ın bazı füze, insansız hava aracı ve diğer teknolojileri ihraç etmesine yönelik BM Güvenlik Konseyi kısıtlamaları Ekim ayında sona ermişti. Ancak Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği, İran'ın Orta Doğu'daki vekillerine ve Rusya'ya silah ihraç ettiği endişesiyle balistik füze programına yönelik yaptırımları sürdürüyor.

Konu hakkında bilgi sahibi dördüncü bir kaynak ise Rusya'nın son dönemde İran'dan çok sayıda füze aldığını doğruladı ancak daha fazla ayrıntı vermedi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby Ocak ayı başında yaptığı açıklamada ABD'nin, Rusya'nın Kuzey Kore'den temin ettiği füzelere ek olarak İran'dan da kısa menzilli balistik silahlar almaya yakın olmasından endişe duyduğunu söylemişti.

Reuters'a konuşan ABD'li bir yetkili Washington'un görüşmelerin aktif bir şekilde ilerlediğine dair kanıtlar gördüğünü ancak henüz teslimatların gerçekleştiğine dair bir belirti olmadığını söyledi.

Pentagon füze teslimatlarıyla ilgili sorulara yanıt vermedi.

Ukrayna'nın en üst düzey savcısı Cuma günü yaptığı açıklamada, Kuzey Kore tarafından Rusya'ya tedarik edilen balistik füzelerin savaş alanında güvenilmez olduğunu ve 24 füzeden sadece ikisinin hedeflerini vurduğunu söyledi.

Moskova ve Pyongyang, Kuzey Kore'nin Rusya'ya Ukrayna'da kullanılmak üzere mühimmat sağladığı iddialarını reddediyor.

Buna karşılık Monterey'deki Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü uzmanı Jeffrey Lewis, Fatih-110 füze ailesi ve Zülfikar’ın hassas silahlar olduğunu söyledi.

"Yüksek öneme sahip ve kesin hasar gerektiren hedefleri vurmak için kullanılırlar" diyen Lewis, 400 füzenin ciddi zararlar verebileceğini de sözlerine ekledi. Bununla birlikte, Rus bombardımanlarının zaten "oldukça acımasız" olduğunu kaydetti.

ABD yardımının gecikmesi Ukrayna'nın savunmasını zayıflatıyor

Ukraynalı bir askeri kaynak Reuters'e yaptığı açıklamada Kiev'in Rus güçleri tarafından İran balistik füzelerinin kullanıldığını tespit etmediğini söyledi. Ukrayna Savunma Bakanlığı konuyla ilgili soruları yanıtsız bıraktı.

Eski Ukrayna Savunma Bakanı Andriy Zagorodnyuk, ABD'nin büyük bir askeri yardım paketinin Kongre'de onaylanmasındaki gecikmelerin Ukrayna'yı mühimmat ve diğer malzemelerden yoksun bıraktığı bir dönemde Rusya'nın füze cephaneliğini takviye etmek istediğini söyledi.

"ABD desteğinin eksikliği Ukrayna'da kara merkezli hava savunması eksikliği anlamına geliyor. Bu yüzden bir yığın roket biriktirmek ve Ukrayna hava savunmasını aşmak istiyorlar" diyor Kiev merkezli bir güvenlik düşünce kuruluşu olan Savunma Stratejileri Merkezi'nin başkanlığını yürüten ve hükümete danışmanlık yapan Zagorodnyuk.

Kiev defalarca Tahran'dan, bir dizi füzenin yanı sıra Moskova'nın Ukrayna şehirlerine ve altyapısına yönelik uzun menzilli saldırılarının temel unsurlarından biri haline gelen Shahed insansız hava araçlarını Rusya'ya tedarik etmeyi durdurmasını istedi.

Ukrayna hava kuvvetleri Aralık ayında yaptığı açıklamada Rusya'nın savaş sırasında yüzlerce kilometre uçabilen ve çarpma anında patlayabilen 3.700 adet Shahed insansız hava aracı fırlattığını söyledi. Ukraynalılar motorlarından çıkan ayırt edici ses nedeniyle bunlara "moped” diyor ve hava savunma sistemlerinin her hafta onlarcasını düşürdüğünü iddia ediyorlar.

İran başlangıçta Rusya'ya insansız hava aracı tedarik ettiğini reddetmiş, ancak aylar sonra Moskova'nın 2022'de Ukrayna’yı işgal etmesinden hemen önce az sayıda tedarik gerçekleştirdiğini açıklamıştı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani Pazartesi günü Tahran'ın Rusya'ya insansız hava aracı vermesiyle ilgili bir soru üzerine "İran'ı Ukrayna savaşında taraflardan birine silah sağlamakla suçlayanlar bunu siyasi amaçlarla yapıyorlar" dedi.

"Biz bu savaşta yer almaları için herhangi bir insansız hava aracı vermedik."

Philadelphia merkezli bir düşünce kuruluşu olan Dış Politika Araştırma Enstitüsü'nde kıdemli bir araştırmacı olan Rob Lee, İran'dan Fatih-100 ve Zülfikar füzelerinin tedarik edilmesinin Rusya'ya savaş alanında daha da büyük bir avantaj sağlayacağını söyledi.

Lee, "Bu füzeler operasyonel derinlikteki askeri hedefleri vurmak için kullanılabilir ve balistik füzelerin Ukrayna hava savunması tarafından engellenmesi daha zor" dedi.

Moskova ile derinleşen bağlar

İran rejimi, Tahran'ın ABD yaptırımlarına direnmesine ve siyasi izolasyonunu sona erdirmesine yardımcı olacağı iddiasıyla Rusya ve Çin ile bağlarını derinleştirmeye çalışıyor.

İran ve Rusya arasındaki savunma işbirliği, Moskova'nın Şubat 2022'de Ukrayna'ya on binlerce asker göndermesinden bu yana yoğunlaştı.

İran devlet medyasının bildirdiğine göre Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu Eylül ayında Tahran'da İran Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Emirali Hacızade ile bir araya geldi ve İran'ın insansız hava araçları, füzeleri ve hava savunma sistemleri kendisine sergilendi.

Geçtiğimiz ay da Rusya Dışişleri Bakanlığı, Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İranlı mevkidaşı İbrahim Reisi'nin Aralık ayında Moskova'da yaptıkları görüşmelerin ardından yakın zamanda geniş kapsamlı yeni bir işbirliği anlaşması imzalamalarını beklediklerini açıkladı.

Askeri yetkili, "Rusya ile olan bu askeri ortaklık dünyaya İran'ın savunma kabiliyetlerini gösterdi" dedi.

"Bu Ukrayna ihtilafında Rusya'nın yanında yer aldığımız anlamına gelmiyor."

Tahran, İsrail ile ABD'yi karşısına alabilecek doğrudan bir çatışmadan kaçınmaya çalışırken, Lübnan'daki Hizbullah ve Yemen'deki Husiler de dahil olmak üzere bölgedeki vekil güçleri İsrail ve ABD hedeflerine saldırılar düzenlediler.

Konuyla ilgili olarak bilgilendirilen Batılı bir diplomat İran'ın son haftalarda Rusya'ya balistik füzeler gönderdiğini doğruladı ancak daha fazla ayrıntı vermedi.

Diplomat, Batılı ülkelerin Rusya'nın İran'a karşılıklı silah transferinin ABD ve İsrail ile olası bir çatışmada Rusya'nın elini güçlendirebileceğinden endişe duyduklarını söyledi.

İran Kasım ayında Rusya'nın kendisine Su-35 savaş uçakları, Mi-28 saldırı helikopterleri ve Yak-130 pilot eğitim uçakları sağlaması için anlaşmaları tamamladığını açıklamıştı.

Siyasi danışmanlık şirketi Eurasia Group'tan analist Gregory Brew, Rusya'nın İran için bir çıkar müttefiki olduğunu söyledi.

Brew, "Bu ilişki alışverişe dayalı: İran insansız hava araçları karşılığında daha fazla güvenlik işbirliği ve başta modern uçaklar olmak üzere gelişmiş silahlar bekliyor" dedi.

Kaynak: Mepa News, Reuters