İran'da 28 Haziran'da yapılacak seçimlerle ilgili bilinmesi gerekenler

İran'da bu ayın başında bir helikopter kazasında ölen İbrahim Reisi'nin yerine gelecek ay yapılacak erken seçim öncesinde cumhurbaşkanı adaylarının resmi kayıt işlemleri başladı.

Seçim aslında 2025 yılı için planlanmıştı ancak Reisi'nin 19 Mayıs'taki ani ölümünün ardından 28 Haziran'a ertelendi.

Resmi IRNA haber ajansı, "14. cumhurbaşkanlığı seçimleri için aday kayıtları sabah 08.00'de ... İçişleri Bakanlığı'nda başladı" açıklamasında bulundu.

IRNA, cumhurbaşkanlığı adaylarının kayıt yaptırmak için beş günleri olacağını da ekledi.

Reisi ve aralarında Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan'ın da bulunduğu beraberindeki yedi kişi, uçaklarının İran'ın kuzeyinde sisle kaplı bir dağın yamacına düşmesi sonucu ölmüştü.

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney o tarihten bu yana Cumhurbaşkanı Yardımcısı 68 yaşındaki Muhammed Muhbir'i anayasa uyarınca geçici cumhurbaşkanı olarak atadı.

Otuz aday

Perşembe günü devlet medyası "yaklaşık 30 kişinin" adaylık başvurusunda bulunduğunu, ancak "hiçbirinin yeterlilik için temel gereklilikleri karşılamadığını" bildirdi.

AFP haber ajansı, eski reformist milletvekili Mustafa Kavakebyan ve muhafazakar milletvekili Muhammedreza Sabağyan'ın başvurularını İçişleri Bakanlığı'na sunduğunu bildirdi.

İran'ın seçim yasasına göre adayların 40 ila 75 yaşları arasında ve en az yüksek lisans derecesine sahip olmaları gerekiyor.

Önceki seçim dönemlerinde olduğu gibi, İran'ın önde gelen siyasi kamplarını temsil eden başlıca adayların başvurularını kayıt sürecinin sonuna doğru yapmaları bekleniyor.

Muhtemel adaylar

Aday olmayı düşünenler arasında bir dönem Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın nükleer başmüzakerecisi olarak görev yapan muhafazakar siyasetçi Said Celili'nin yanı sıra eski Cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'nin oğlu Muhsin Haşimi Rafsancani de bulunuyor.

Eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin siyasi müttefiki olan eski Meclis Başkanı Ali Laricani'nin de adaylığının konuşulduğu bildiriliyor.

Geçici cumhurbaşkanı Muhbir de adaylığını koyabilir.

Nihai aday listesi, üyeleri dini lider tarafından atanan ya da onaylanan 12 üyeli bir hukukçular organı olan "Koruyucular Konseyi" tarafından 11 Haziran'da açıklanacak.

Konsey 2021 cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde çok sayıda reformist ismi diskalifiye ederek aşırı muhafazakâr Reisi'nin kazanmasına katkıda bulunmuştu.

Seçim, kayıtlı seçmenlerin sadece yüzde 48,8'i ile bir cumhurbaşkanlığı oylaması için rekor düzeyde düşük bir katılım oranına sahne oldu.

Haziran ayındaki oylama, İran'ın ezeli düşmanı İsrail ile Tahran destekli Filistinli grup Hamas arasındaki Gazze savaşının sürdüğü ve İran'ın nükleer programına ilişkin diplomatik gerginliklerin devam ettiği çalkantılı bir dönemde yapılacak.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera