İran'ın Irak'taki Şii çatı örgütü Haşdi Şabi'de çatlak

Bağdat Hükümeti Başbakanı Adil Abdulmehdi’nin, Necef’teki dini mercii Ali es-Sistani’ye bağlı 4 tugayın Haşdi Şabi ile ilişiğinin kesilerek Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı’na bağlanması için resmi yazı gönderdiği ortaya çıktı.

Kararın arkasında, Haşdi Şabi Genelkurmay Başkanlığına seçilen Ebu Fedek (İran’a yakınlığıyla biliniyor) ile söz konusu gruplar arasında meydana gelen ihtilafların olduğu belirtiliyor.

Başbakan ve Silahlı Kuvvetler Genel Komutanı Abdulmehdi’nin geçen Pazar günü Haşdi Şabi Başkanı Falih el-Feyyad’a gönderdiği ve dün sızdırılan resmi genelgede, Haşdi Şabi bünyesindeki 2, 11, 26 ve 44’üncü Tugayların Haşdi Şabi ile ilişiğinin kesilerek idari ve operasyonel açıdan Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı’na bağlanması talimatı yer alıyor.

Genelge metninde zikredilen ve Iraklı Şiilerin en üst dini mercii Ali es-Sistani’ye bağlı olduğu bilinen tugayların isimleri şöyle; Ensar el-Merceiyye, Savaşçı İmam Ali Tugayları, Ali Ekber Tugayı, Savaşçı Abbas Tugayı.

Bu gruplar, Sistani’nin 2014 yılında IŞİD'e  karşı ilan ettiği ‘cihat fetvası’ üzerine Kerbela ve Necef’teki dini merciler tarafından kuruldu.

4 grubun temsilcilerinden oluşan bir heyet Mart ayının ortasında Savunma Bakanı Necah eş-Şammari ile bir araya gelmişti. Şammari, görüşmede ‘Irak’ın birliğine ve kararlarında bağımsız olduğuna’ vurgu yapmıştı. Şammari ile Heyet arasındaki görüşme sonrasında çıkan haberlerde 4 grubun Savunma Bakanlığı’na bağlanma talebinde bulunduğu belirtilmişti. Ancak askeri çevreler bu teklife sıcak bakmıyordu.

Dini merciye yakın çevrelere dayandırılan haberlere göre Sistani, Haşdi Şabi’nin IŞİD savaşının bitmesinin ardından üstlendiği misyonun yapısından ve İran dini lideri Ali Hamaney’e bağlı gruplar ile dini merciye bağlı gruplar arasında mevki bölüşümündeki dengesizliğin yol açtığı gerginliğin Haşdi Şabi’nin bölünmesine yol açmasından endişe duyuyor. Geçtiğimiz yıllarda iki grup arasında ekonomik ve askeri meselelerde yaşanan anlaşmazlıklar basına yansımıştı.

29 Kasım 2019’da istifa eden ancak ülkede halen hükümet kurulamadığı için sınırlı yetkilerle görevine devam eden Başbakan Adil Abdulmehdi’nin Haşdi Şabi konusundaki tasarrufunun ne ölçüde bağlayıcı olacağı bilinmiyor.

Iraklı güvenlik uzmanı Hişam el-Haşimi, Abdulmehdi’nin adımını ‘Haşdi Şabi bünyesindeki dini mercilere bağlı tugaylar ile Genel Kurmay Başkanı Ebu Fedek arasındaki büyük sorunları çözme girişimi’ kapsamında değerlendiriyor.

Haşimi, “4 tugayın Haşdi Şabi ile ilişiğini kesme kararı, söz konusu tugaylar ile Ebu Fedek arasında daha sonraları yaşanması muhtemel problemlerin önüne geçme hedefiyle alınmıştır. Dini mercilere bağlı tugaylar, İran’a yakınlığıyla bilinen Ebu Fedek liderliği altında çalışmak istemiyor. Bu nedenle Abdulmehdi’nin iki tarafı ayırmak istediği görülüyor.

4 tugayın Haşdi Şabi’den ayrılması muhtemelen geriye kalan grupların kamuoyundaki imajını zedeleyecektir. Zira Haşdi Şabi’nin sahip olduğu iyi imaj, Sistani’nin cihat fetvasından kaynaklanıyor. Sistani’ye bağlı grupların bu yapıyı terk etmesi, Haşdi Şabi’nin prestij kaybına uğramasına belki de parçalanmasına neden olabilir” dedi.

Öte yandan Ortak Operasyonlar Komutanlığı, Kasım’ın ilk haftası ile 15 Nisan arasında düzenlenen operasyonların istatistiklerini yayınladı.

Ortak Operasyonlar Komutanlığı Medya Merkezi’nden önceki gün yapılan açıklamada, ordu birlikleri, Haşdi Şabi, Terörle Mücadele Birimi ve polis güçlerinin katılımıyla Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) şehirleri dışında kalan Irak’ın tüm şehirlerinde düzenlenen operasyonlar hakkında detaylara yer verildi.

Açıklamaya göre, söz konusu tarihler arasında düzenlenen toplam bin 60 operasyonda 135 teröristin öldürüldü, 506 top mermisi ele geçirildi, 637 tuzak ve 7 araç imha edildi, 18 araç ele geçirildi.

Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi;

“279 sığınak ve mağara, 7 sandal ve 6 motosiklet imha edildi. 15 motosiklet ele geçirildi. 51 canlı bomba yeleği ve 3 bin 883 el yapımı bomba imha edilirken, 2 bin 206 el yapımı bomba ele geçirildi. 252 el bombası ve bazuka, bin 81 havan ve 262 roket imha edildi. Söz konusu operasyonlarda güvenlik güçleri mensubu 88 kişi hayatını kaybetti, 174 kişi yara