İran'ın İsrail saldırısıyla ilgili bilinmesi gerekenler

İran, Suriye'deki konsolosluğuna yapılan saldırıya karşı Cumartesi günü İsrail'e yönelik büyük bir hava saldırısıyla misilleme yapma tehdidini hayata geçirdi.

İnsansız hava aracı ve füze saldırıları, devam eden İsrail-Hamas savaşının ortasında Orta Doğu'da büyük bir çatışmanın fitilini ateşleyebilir.

İşte saldırı ve İsrail'in müttefiklerinin verdiği karşılıkla ilgili bazı ayrıntılar.

Bu ne kadar büyük bir saldırıydı?

İranlı liderler geçtiğimiz haftalarda, 1 Nisan'da Suriye'nin başkenti Şam'daki İran konsolosluğuna düzenlenen hava saldırısında öldürülen iki üst düzey İran Devrim Muhafızı komutanının intikamını alacaklarına dair yemin etmişlerdi.

İsrailli yetkililer Cumartesi günü yaptıkları açıklamada 100'den fazla insansız hava aracının Tahran'dan ayrıldığını ve İsrail'e doğru ilerlediğini teyit ettiklerini söyledi. İran devlet medyası Tahran'ın İsrail'deki hedeflere balistik füzeler ve insansız hava araçları fırlattığını bildirdi.

Bu saldırıların, geçmiştekilerden farklı olarak, açıkça ve doğrudan İran hükümetinden ve ordusundan geldiğini bilmemiz önemlidir. Lübnan merkezli Hizbullah ve Hamas da dahil olmak üzere İran destekli vekiller İsrail güçleriyle yıllardır aralıklarla çatışıyor ve Hizbullah Ekim ayında İsrail-Hamas savaşının patlak vermesinden bu yana düzenli olarak İsrail hedeflerine roket atıyor.

Yemen'deki Husiller ve Hizbullah da dahil olmak üzere İran destekli vekil güçler de İsrail'e eşzamanlı saldırılar düzenlediler.

İran'a ait insansız hava araçları İsrail'e ne zaman ulaşıyor?

İsrail, insansız hava araçlarının fırlatıldığını Cumartesi günü yerel saatle 11.00 sularında tespit ettiğini duyurdu ve bu araçların İsrail'e ulaşmasının saatler alacağını belirtti.

İncelenen sosyal medya raporları ve videolar, İran İHA'larının İsrail hava sahasına girmeye ve İsrail'in hava savunmasıyla karşı karşıya gelmeye yerel saatle 01.00 itibariyle başladığını gösteriyor.

Tahran'ın Birleşmiş Milletler misyonundan yapılan bir X paylaşımına göre, İran askeri eylemini sonlandırdığını açıkladı.

İsrail bu insansız hava araçlarını ve füzeleri vurabilir mi?

İsrail'in elinde, geliştiricilerine göre 2011'de hizmete girdiğinden bu yana gelen füzelerin yüzde 90'ından fazlasını engellemeyi başaran bir hava savunma sistemi olan Demir Kubbe var.

RTX ve Rafael Gelişmiş Savunma Sistemleri tarafından ortaklaşa üretilen sistem, gelen bir saldırıyı tespit ediyor ve saldırıyı engellemek için bir karşı füze ateşleyebiliyor.

On adet Demir Kubbe bataryası ülkeyi korumak üzere İsrail'in dört bir yanına dağılmış durumda. Her batarya üç ila dört fırlatıcı, 20 adet füzesi ve bir radardan oluşuyor. Kongre Araştırma Servisi'ne göre ABD, hava savunma sisteminin bakımı ve geliştirilmesini desteklemek için yıllar içinde üç milyar dolardan fazla bütçe ayırdı.

İsrail ordu sözcüsü Daniel Hagari İsrail'in insansız hava araçlarını engellemek için bir planı olduğunu söyledi. İsrailli yetkililer günün erken saatlerinde sivil faaliyetleri iptal ederek ve hükümet yetkililerini İsrail'e geri çağırarak bir saldırı için hazırlanmaya başlamıştı. İsrail ordusu da tüm gün boyunca olası tüm hedefleri izleyerek ve deniz ve hava varlıklarını hazır tutarak teyakkuz halindeydi.

İsrail ordusu, X'te yaptığı bir paylaşımda "'Arrow' sistemini kullanarak ve stratejik ortak ülkelerle birlikte, fırlatmaların çoğunu ülke topraklarına girmeden önce başarıyla engellediklerini" söyledi.

Belirli hedefler hakkında bir fikrimiz var mı?

Yetkililer ülke genelindeki vatandaşları saldırılar konusunda uyardı. Ancak İsrail ordusu özellikle Golan Tepeleri'nin yanı sıra güneydeki Nevatim ve Dimona kasabaları ile Kızıldeniz'deki Eilat tatil beldesinde yaşayanlara "ikinci bir emre kadar korunaklı alanların yakınında kalmalarını" emretti. Dimona İsrail'in ana nükleer tesisine ev sahipliği yapıyor. Nevatim'de büyük bir hava üssü bulunuyor.
Golan Tepeleri de Lübnan ve Suriye sınırına yakın.

İran'ın elinde ne tür füzeler ve insansız hava araçları var?

ABD yaptırımlarının baskısına rağmen İran'ın elinde geniş bir silah yelpazesi var. Bu silahlar arasında "giderek daha hassas hale gelen katı yakıtlı ve karayoluyla taşınabilir kısa menzilli balistik füzeler" ve bazı orta menzilli balistik füzeler yer alıyor. İran ayrıca geniş bir insansız hava aracı stokuna ve Kuzey Kore ve diğer müttefikleriyle işbirliğinden doğan bir dizi sıvı yakıtlı füzeye de sahip.

Beyaz Saray nasıl tepki verdi?

Beyaz Saray İsrail hükümetine verdiği desteği vurguluyor. Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Adrienne Watson yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Başkan Biden açık bir şekilde ifade etti: İsrail'in güvenliğine desteğimiz tamdır. Amerika Birleşik Devletleri İsrail halkının yanında duracak ve İran'dan gelen bu tehditlere karşı savunmalarını destekleyecektir."

ABD gelen insansız hava araçlarından bazılarını da düşürdü. ABD'nin verdiği yanıtla ilgili olarak isminin açıklanmasını istemeyen ABD'li bir askeri yetkili şunları söyledi: "Bölgedeki Amerikan kuvvetleri İsrail'i hedef alan İran tarafından fırlatılan insansız hava araçlarını düşürmeye devam ediyor. Kuvvetlerimiz ilave savunma desteği sağlamak ve bölgede faaliyet gösteren ABD kuvvetlerini korumak üzere mevzilenmeye devam ediyor."

Delaware'den Washington'a dönen Biden'ın gece saatlerinde Durum Odası'nda aralarında Savunma Bakanı Lloyd Austin, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Genelkurmay Başkanı Org. Q. Brown, Ulusal İstihbarat Direktörü Avril Haines, ulusal güvenlik danışmanı Jake Sullivan, CIA Direktörü Bill Burns ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile birlikte gelişmeleri takip etti.

Beyaz Saray ayrıca Biden'ın saldırıların ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştüğünü belirtti.

İran Orta Doğu'daki Amerikan birliklerine saldırmayı mı planlıyor?

Her ne kadar İran ABD'yi İsrail ile süregelen sürtüşmelerinden uzak durmakla tehdit etmiş ve İran ve vekilleri daha önce Irak ve Suriye'deki ABD askeri üs ve tesislerine ciddi gerginlik anlarında saldırmış olsa da, ABD'li yetkililer İran'ın şu anda Amerikan birliklerini hedef almasını beklemiyor.

Yaklaşan saldırıyla ilgili değerlendirmeler hakkında özgürce konuşabilmek için isminin açıklanmasını istemeyen bir ABD'li yetkili, "göstergeler bizim peşimizden gelmeyecekleri yönünde" dedi ve ekledi: "İsrail'e odaklanmış durumdalar.”

Bu durum ABD'nin İsrail'e desteği açısından ne anlama geliyor?

Bazı Cumhuriyetçiler saldırının ardından Biden yönetimine İsrail'e desteğini arttırması için baskı yapıyor. Senato Silahlı Hizmetler Komitesi'nin en üst düzey Cumhuriyetçi üyesi Senatör Roger Wicker (R-Miss.) yaptığı açıklamada, "Bu, ABD'nin müttefiklerimizle birlikte durduğumuzu gösterme zamanıdır" dedi.

Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Steve Scalise yaptığı açıklamada "Temsilciler Meclisi önümüzdeki hafta daha önce açıklanan yasama programını değiştirecek ve bunun yerine müttefikimiz İsrail'i destekleyen ve İran ile terörist vekillerini sorumlu tutan yasaları ele alacak" dedi.

İsrail'in diğer müttefikleri nasıl tepki verdi?

Komşu Ürdün ve Lübnan saldırı öncesinde hava sahalarını kapattı. Ürdün, hava sahasından geçen İran'a ait insansız hava araçlarını düşürmekle tehdit etti.

Aralarında İngiltere ve Fransa'nın da bulunduğu bazı ülkeler de İran'ın saldırısını kınadıklarını açıkladılar.

Kaynak: Mepa News, Politico